Cũng theo Hiệp hội Phân bón, đến cuối tháng 7, đầu tháng 8, khi thấy không có tín hiệu xuống giá thì các DN mới ký hợp đồng nhập về để chuẩn bị cho vụ đông xuân sắp tới. Đã có khoảng 300.000 tấn phân bón, chủ yếu là urê Trung Quốc, đã được các DN ký kết hợp đồng nhập khẩu nhưng chưa có tàu nào về tới Việt Nam, khiến các DN, nhất là nhà sản xuất NPK, cứ dài cổ trông.

Sự khan hiếm và giá cao của phân bón thế giới được giới kinh doanh giải thích bằng các nguyên nhân:

Trong khu vực ASEAN, chỉ Indonesia có sản lượng xuất khẩu lớn, nhưng các nhà máy của nước này thời gian qua gián đoạn vì phía Mỹ ngưng cung cấp gas với lý do đảm bảo an toàn chống khủng bố. Việc cung cấp gas đã được nối lại, song, sản lượng sản xuất chỉ đủ để cung cấp cho nội địa. Các nhà máy của Nga nghỉ bảo dưỡng định kỳ. Lịch nghỉ này trùng hợp với tình trạng khan hiếm nên đã đẩy sự khan hiếm đến mức cao hơn. Iraq trước đây là nước xuất khẩu phân bón, nhưng từ sau chiến tranh, các nhà máy này chưa phục hồi nên FAO đã quyết định đứng ra nhập khẩu cho Iraq 350.000 tấn để đảm bảo sản xuất nông nghiệp. Ấn Độ cũng đang có kế hoạch nhập 350.000 tấn từ Ảrập.

Hàng cung ứng cho Việt Nam còn duy nhất Trung Quốc. Tuy nhiên, các nhà máy phân bón của Trung Quốc lại nằm phía Bắc. Khu vực này ít hàng xuất khẩu, vì thế, thuê được tàu nước ngoài đến khu vực cảng này để nhận phân về Việt Nam là khó khăn và chủ yếu trông cậy vào đội tàu Trung Quốc, với khả năng hạn chế. Mặt khác, dây chuyền sản xuất của Trung Quốc là tự động đóng bao. Các DN Việt Nam muốn nhập hàng xá là rất khó, và phải chịu giá cao hơn hàng bao (do phải xé bỏ bao trước lúc bơm xuống tàu). Nếu nhập hàng bao về Việt Nam, việc bốc dỡ ở Việt Nam lại chậm (bốc hàng bao chỉ 1.000-1.500 tấn/ngày, trong khi bốc hàng xá  tới 4.000 tấn/ngày). Việc giải phóng tàu nhanh hay chậm cũng sẽ ảnh hưởng nhiều đến giá cả.

Theo ước tính, vụ đông xuân tới cần khoảng 500.000 tấn urê, 500.000 tấn phân các loại khác (DAP, SA, kali). Hiện số phân còn tồn ở các đại lý khoảng 150.000 tấn. Như vậy, phần lớn trông chờ vào các chuyến tàu sắp tới, nhưng các chuyến tàu ấy bao giờ mới cập cảng TP.HCM đang còn là một ẩn số, và chắc chắn sự cung ứng này phải kéo dài như đã phân tích ở trên. Do giá cao nên NPK Hàn Quốc, Philippines gần như đã mất bóng trên thị trường, NPK nội cũng tăng 5%. Mặc dù vậy, theo ông Nguyễn Tấn Đạt, Giám đốc Công ty Phân bón Miền Nam, giá này chưa hẳn giữ được lâu, bởi nếu tính theo giá nguyên liệu như hiện nay, chỉ riêng việc cung ứng cho vụ đông xuân tới, thì công ty ông sẽ lỗ trên 20 tỷ đồng.

Năm nay cũng là năm đặc biệt vì ĐBSCL không có lũ. Điều này không những làm cho nhu cầu về phân bón tăng do ruộng đồng bớt màu mỡ, mà còn làm việc xuống giống vụ đông xuân sớm hơn cả tháng. Điều này khiến vụ đông xuân sẽ dồn dập, trùng hợp với những vùng khác ở miền Đông, miền Trung và Tây Nguyên, làm nhu cầu phân bón sẽ tăng vọt đột biến trong một thời điểm nào đó. Đến lúc này, nếu không có hàng dự trữ của Nhà nước tung ra kịp thời để can thiệp sẽ tạo nên cơn sốt nguy hiểm cho sản xuất và nông dân.

(Theo NNVN)