(VietNamNet) - Nếu quý I năm nay có khoảng hơn 180 DNNN hoàn thành đổi mới và sắp xếp lại thì tốc độ quý II còn thụt lùi hơn: mới có khoảng 60 DNNN hoàn thành công việc này.

Hầu như tất cả các DNNN ngại những vướng mắc mà họ sợ sẽ phải đối mặt sau khi đã CPH.

Đó là kết quả khảo sát được Công ty Ernst & Young công bố tại Hội thảo định giá và quản trị DN cổ phần hoá do Bộ Tài chính tổ chức diễn ra sáng 9/9/2004 tại Hà Nội.

Các kết quả khảo sát của Ernst & Young  dựa trên số liệu của 492 DNNN đã hoàn thành cổ phần hoá (CPH) trong năm 2003 và 6 tháng đầu năm 2004, chiếm 87% tổng số DNNN đã hoàn thành CPH trong giai đoạn này.

Cần 411 ngày để hoàn thành CPH một DNNN

Theo nghiên cứu của Ernst & Young, tổng hợp thời gian các bước để hoàn tất CPH một DNNN hết 411 ngày, quá dài so với yêu cầu của tiến độ CPH và so với tốc độ CPH của các nước khác. Trong đó, giai đoạn từ khi thành lập Ban đổi mới DN đến khi bắt đầu định giá là 137 ngày và thời gian bắt đầu định giá đến khi phê duyệt giá trị DN hết 122 ngày. Các giai đoạn phê duyệt giá trị DN đến khi phê duyệt phương án; phê duyệt phương án đến khi bắt đầu bán cổ phiếu; bắt đầu bán cổ phiếu đến khi hoàn thành bán cổ phiếu; hoàn thành bán cổ phiếu đến họp đại hội cổ đông và đến ngày đăng ký kinh doanh hết tới gần 150 ngày.

6 tháng đầu năm 2004, tuy mục tiêu Chính phủ đặt ra là CPH 1.000 DN nhưng mới thực hiện được 256 DN. Mục tiêu của năm 2003 là phải CPH 1.600 DN nhưng cũng chỉ thực hiện được ở 554 DN.

Điều đáng nói là, đối với DN của các Tổng công ty 91, DN thuộc các bộ, DN thuộc các UBND, so sánh về thời gian thực hiện tiến trình CPH như đã nói trên, thì tốc độ năm sau...chậm hơn năm trước, nhanh nhất là năm 2001, năm 2002 chậm dần và đến năm 2004 thì ì ạch nhất.

Chậm do quan điểm

Trái với nhiều ý kiến cho rằng tốc độ CPH của Việt Nam quá chậm là do việc định giá DN, do thủ tục...tại Hội thảo sáng 9/9/2004, các chuyên gia đều cho rằng nguyên nhân đầu tiên khiến CPH diễn ra chậm trễ không đáng có là tại... quan điểm của những người lãnh đạo. Hầu như tất cả các DNNN ngại CPH vì những vướng mắc mà họ sợ sẽ phải đối mặt sau khi đã CPH.

Những khó khăn mà DN ''sợ'' sẽ xảy ra sau khi đổi mới DN là sự chậm trễ và trở ngại trong việc chuyển giao quyền sử dụng đất của DNNN sang công ty cổ phần; việc tiếp cận nguồn tín dụng của các công ty cổ phần bị hạn chế hơn do quan hệ với ngân hàng trở nên khó khăn hơn; phải chịu sự khác biệt giữa khu vực tư nhân và nhà nước trong việc thuê đất, xin miễn giảm thuế, chuyển giao quyền sử dụng đất sau khi CPH...

''Để khắc phục điều này, Chính phủ cần phải thông báo cho các DNNN CPH những khó khăn tiềm năng trong những năm đầu để giúp họ vượt qua sự lo ngại; Cần có một chiến dịch để chứng minh rằng các DN đã CPH thành công như thế nào và nếu họ gặp khó khăn thì những khó khăn đó đã được giải quyết như thế nào; Cần có một đường dây nóng để giúp họ giải quyết các vấn đề của mình'', ông Nguyễn Văn Hoà - đại diện Ernst & Young nói.

Giảm thời gian CPH xuống dưới 1 năm

Để cải tiến quy trình định giá với quá nhiều rào cản thủ tục tồn tại quá lâu, các chuyên gia đều khuyến nghị các cơ quan chức năng nên giảm thời gian CPH xuống dưới 1 năm.

Một ví dụ: để thực hiện CPH, các DN hiện cần phải đọc và triển khai hơn 100 trang các văn bản pháp luật hướng dẫn. Trong khi đó, ban lãnh đạo DNNN hầu như chưa có đủ khả năng, chưa được tập huấn và có đủ nguồn lực cần thiết để lập kế hoạch CPH một cách hiệu quả. Ban đổi mới DN phải thực hiện những quyết định phức tạp trong khi họ không phải là những cán bộ chuyên trách để thực hiện những công việc này.

Về tiến trình định giá DN, hiện vẫn chưa có những hướng dẫn chi tiết về định giá lợi thế kinh doanh, thương hiệu và đất đai; Phương pháp định giá chiết khấu luồng tiền ít được áp dụng trên thực tế. Bên cạnh đó, nhiều DNNN có những vấn đề cần xử lý tài chính, do vậy làm chậm quá trình định giá. Những thông tin quan trọng về DN (kế hoạch định giá, cổ phần hoá và kế hoạch kinh doanh hậu cổ phần hoá) ít được cung cấp cho các nhà đầu tư tiềm năng.

Nguồn tài chính cho công tác định giá và bán cổ phiếu không đủ. Tổng chi phí cho CPH theo quy định chỉ được phép chiếm khoảng 0,01% tổng giá trị thực tế của DNNN. Mức phí này không đủ chi trả cho việc định giá để thực hiện theo tiêu chuẩn chuyên nghiệp. Chi phí thuê các công ty kiểm toán và tài chính tiến hành định giá chưa được quy định rõ.

Các chuyên gia tài chính khuyến nghị, ban lãnh đạo DNNN và các cơ quan chức năng cần có thông tin về các dịch vụ tài chính năng lực của các tổ chức tài chính trung gian. Vai trò của các tổ chức tài chính trung gian, DNNN và các cơ quan chức năng cần được xác định rõ trong việc lựa chọn tổ chức tài chính trung gian, chi trả chi phí, quản lý khách hàng và phân định trách nhiệm để tránh mâu thuẫn có thể xảy ra. Mức phí cho các tổ chức tài chính nên được quy định dựa theo mức thị trường và có thể được chi trả đầy đủ từ tiền bán cổ phiếu hoặc được Nhà nước hỗ trợ nếu cần. Các tổ chức tài chính có đủ điều kiện cung cấp các dịch vụ về CPH  DNNN nên được đăng ký với những điều kiện minh bạch, trách nhiệm và chuyên môn rõ ràng.

• Hồng Phúc