(VietNamNet) - Ông Nguyễn Hữu Dũng, Tổng thư ký Hiệp hội xuất khẩu thủy sản VN (VASEP) vừa cho phóng viên VietNamNet biết, Liên minh tôm miền Nam (Mỹ) đã chính thức nộp đơn khởi kiện 6 nước bán phá giá tôm gồm Việt Nam, Trung Quốc, Thái Lan, Brazil, Ấn Độ, Ecuado.
''Một vụ kiện phi lý, không công bằng, tạo điều kiện cho Liên minh Tôm miền Nam (SSA) kiếm tiền trên công sức lao động của nông dân các nước''. Đó là nhận xét của ông Nguyễn Văn Kịch, Chủ tịch Ủy ban Tôm thuộc VASEP, Giám đốc Xí nghiệp chế biến Thủy súc sản Cần Thơ (CAFATEX) khi nói về vụ kiện bán phá giá tôm.
 |
| Tôm đông lạnh là mặt hàng thủy sản xuất khẩu chính của Việt Nam sang Mỹ. |
Trước đó, trao đổi với PV VietNamNet qua điện thoại, ông Nguyễn Văn Kịch cho biết, đây là điều tồi tệ của Tu chính án Byrd, một đạo luật khuyến khích các nhà sản xuất tại Mỹ lăm le kiện cáo để kiếm tiền, trái với quy định của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Khi đơn kiện được DOC chấp nhận, thì tất cả tôm nhập khẩu sẽ phải đóng ký quỹ một khoản tiền tương đương thuế nhập khẩu, số tiền ấy, theo Tu chính án Byrd, sẽ được giao cho hội viên của SSA để bù lỗ cho họ nếu bên nguyên thắng kiện.
Nhờ tu chính án này, mà liên tiếp trong 2 năm 2002 và 2003, 27 công ty chế biến tôm sông bang Louisiana (nguyên đơn trong vụ kiện chống bán phá giá đối với tôm sông Trung Quốc năm 1996), đã được chia nhau khoản tiền thuế do Cục Hải quan Mỹ thu được từ tôm sông Trung Quốc là 7,4 triệu USD và 9 triệu USD.
Có lẽ hiện nay, Hiệp hội các Chủ trại cá nheo Mỹ (CFA) - bên nguyên trong vụ kiện cá tra, basa, cũng đang háo hức chia nhau khoản tiền thu được từ việc đánh thuế mặt hàng filê cá tra, basa Việt Nam nhập khẩu - những khoản tiền bất công do chiếm đoạt từ mồ hôi, nước mắt của hàng trăm nghìn nông dân nuôi cá tra, basa ở ĐBSCL.
|
Trong khi đó, tôm đông lạnh hiện vẫn là mặt hàng thủy sản xuất khẩu chính của Việt Nam. Tính đến hết 20/11, kim ngạch từ tôm xuất khẩu đã đạt 1,115 tỷ USD, chiếm 48,5% giá trị thuỷ sản xuất khẩu, tăng 17,8% về sản lượng và 14,3% về giá trị với cùng kỳ. Riêng xuất khẩu tôm vào Mỹ ước đạt gần 500 triệu USD, chiếm 45% tôm xuất khẩu.
Theo Bộ Thủy sản, riêng 4 thị trường lớn là Mỹ, Nhật Bản, EU và Trung Quốc đã chiếm tới 3/4 giá trị kim ngạch xuất khẩu (khoảng 77,4%), phần còn lại là hơn 60 nước và vùng lãnh thổ. |
Ông Nguyễn Văn Kịch nhận định, vụ kiện tôm không chỉ tác động tiêu cực đến việc xuất khẩu tôm vào Mỹ của các DN Việt Nam, mà ảnh hưởng đến cả DN thủy sản các nước. Trước tiên, đó là tình trạng tắc nghẽn các giao dịch về mặt hàng này trong khoảng thời gian nhất định, đồng thời giá tôm có thể sẽ giảm đáng kể.
Từ giữa năm qua, thông tin về vụ kiện đã góp phần làm giá tôm giảm sút. Các nhà nhập khẩu mua tôm dè dặt hơn, không mua dự trữ, đẩy rủi ro sang nhà sản xuất. Giá tôm xuất khẩu bình quân 9 tháng đầu năm nay của Việt Nam là 8,6 USD/kg (giảm gần 3,4%) trong đó, giá xuất sang Mỹ là 9,9 USD/kg (giảm 7,6%). Các thị trường nhập khẩu tôm Việt Nam khác cũng giảm, như Trung Quốc (7,61 USD/kg, giảm 47%), Hongkong (6,73 USD/kg, giảm 15%)... Điều này đã làm cho các nhà xuất khẩu tôm Việt Nam thất thu trên 27 triệu USD.
Còn các nhà xuất khẩu và người nuôi tôm Thái Lan vừa được cảnh báo, kim ngạch xuất khẩu tôm của Thái Lan có thể giảm 50% trong năm tới do ảnh hưởng từ vụ kiện và nước này sẽ khó đạt được mục tiêu tăng trưởng xuất khẩu 5% trong năm 2004.
Bị tác động lớn nhất chính là người tiêu dùng Mỹ, vì 80% sản phẩm tôm nước này là nhập khẩu. Rất nhiều nhà chế biến tôm Hoa Kỳ đang thu lợi từ việc nhập khẩu tôm của nước ngoài. Đặc biệt là đối với một số vùng như Mississipi, doanh số thu được từ chế biến, phân phối tôm nhập khẩu chiếm tới hơn 80% tổng doanh số của toàn ngành. Tôm nhập khẩu đã trực tiếp hoặc gián tiếp mang lại giá trị kinh tế hơn 11 tỷ USD/năm, cùng khoảng 100.000 việc làm tại Mỹ.
Tiếp đến, hệ thống siêu thị và các cửa hàng bán lẻ của nước này cũng bị tác động. Theo thống kê, 10 siêu thị lớn nhất ở Mỹ (Kroger, Safeway, Albertson's, Publix, Food Lion... ) sở hữu tới gần 7.000 quầy bán thủy sản. Những lợi ích mà các nhà bán lẻ thực phẩm, như Costo, Sam's và Wal-Mart, hệ thống nhà hàng Darden Restaurants... sẽ mất đi nếu cắt giảm lượng tôm nhập khẩu.
|
Dự kiến tiến trình vụ kiện
Ủy ban Thương mại Hoa Kỳ (USITC) phải ra quyết định, theo Luật Chống bán phá giá của Mỹ, sau 45 ngày từ khi SSA nộp đơn. Nếu cơ quan này kết luận các nhà nhập khẩu tôm gây thiệt hại, ngành sản xuất tôm nội địa sẽ tiếp tục theo kiện. Trong vòng 160 ngày từ khi nộp đơn kiện, USITC và DOC sẽ đưa ra phán quyết sơ bộ mức thuế có thể sẽ áp đặt đối với hàng nhập khẩu. Thời gian này có thể lùi lại do nhiều yếu tố khác nhau.
Khi đưa ra phán quyết, thuế chống bán phá giá có thể được hồi tố 90 ngày trước đó, nếu các cơ quan chức năng xác định có hiện tượng nhập khẩu ồ ạt trước hoặc ngay sát thời điểm nộp đơn kiện. Họ gọi đây là “tình trạng khẩn cấp”. Thông thường, mức tăng nhập khẩu trên 15% về khối lượng hoặc giá trị sẽ bị coi là nhập khẩu ồ ạt và bị đánh thuế hồi tố.
Như vậy, nếu kết luận đưa ra có tình trạng khẩn cấp, đồng thời bên nguyên thắng kiện, thuế hồi tố sẽ áp dụng từ ngày thứ 70 sau khi nộp đơn kiện (160 ngày trừ đi 90 ngày). Tuy nhiên, có thể có một số ngoại trừ đối với trường hợp này, tùy theo tình hình pháp lý đặc thù của vụ kiện. Trong mọi trường hợp, thời điểm quan trọng nhất là phán quyết sơ bộ về thiệt hại trong 45 ngày sau khi nộp đơn, và yêu cầu áp thuế hồi tố bắt đầu từ ngày thứ 70. Song, thời gian này có thể rút ngắn hơn các mốc trên. |
|
