Nhà nước hoàn toàn có thể chịu lỗ một khoản khổng lồ là 66 tỷ đồng ngay trong vụ mía đầu tiên ở Sipaphìn, Lai Châu.

Nếu chương trình 1.000ha mía đường trong dự án tái định cư tại tỉnh Lai Châu được đẩy đến cùng thì về mặt kinh tế và trên lý thuyết, Nhà nước hoàn toàn có thể chịu lỗ một khoản khổng lồ là 66 tỷ đồng (1.000ha x 66 triệu) ngay trong vụ mía đầu tiên.

Trong chương trình di dân thuỷ điện Sơn La, vùng đất Nậm Chim xã Sipaphìn, huyện Mường Lay được xác định là điểm "tái định cư mẫu" của tỉnh Lai Châu, do UBND huyện Mường Lay trực tiếp làm chủ đầu tư. Bước một, bằng nguồn vốn 100 tỷ đồng từ ngân sách trung ương, điều kiện kinh tế xã hội ở Sapaphìn đã có nhiều đổi thay quan trọng nhờ hệ thống cơ sở hạ tầng được xây dựng gần như đồng bộ. Tới thời điểm này, đã có gần 20 hộ từ xã Chăn Nưa chuyển đến và 143 hộ dân sở tại với tổng số 2.050 khẩu, được nhà nước giúp đỡ ổn định.

Trước mắt, trong vòng một năm đầu, hàng tháng mỗi khẩu được hỗ trợ 30kg gạo, 20.000 đồng tiền chất đốt, 20.000 đồng tiền điện sinh hoạt; hỗ trợ 100.000 đồng tiền khám chữa bệnh (1 lần) cho một khẩu và 70.000 đồng cho những học sinh đang đi học... Về lâu dài, để tạo điều kiện cho bà con ổn định cuộc sống, Nhà nước cũng đã hỗ trợ toàn bộ giống vốn để nhân dân trồng các loại cây: Tre, mía, dứa, lúa, ngô, lạc, đỗ tương... Đến nay, ngoài các cây màu ra, dứa và tre chưa cho thu hoạch còn cây mía vừa thu hoạch xong vụ đầu tiên.

Mỗi hộ dân được nhận 1.500-3.000m2 đất trồng mía, tổng cộng có 20,5ha mía được trồng vụ vừa rồi. Đấy là các giống mía ROC10, ROC16, MY55-14... được nhập từ Trung Quốc và các tỉnh bạn Sơn La, Thanh Hoá, Nghệ An. Cây mía cao trung bình 2,5m, có khả năng thích nghi trên đất dốc, chịu hạn tốt và năng suất cao. Đầu tư cho 1ha mía ở thời điểm ban đầu là 67 triệu đồng (tính từ khi cày cho đến khi đặt được hom giống xuống, chưa kể công chăm bón, thu hoạch rồi ép thành mật). Như vậy, để trồng được 20,5ha mía, phải chi số tiền là 1,373 tỷ đồng.

Ông Lò Văn Chơi, Chủ tịch HĐND xã Sipaphìn, người được cử giám sát việc thu hoạch mía và ép thành mật, cho biết, vụ vừa rồi, 20,5ha mía ép được tất cả 13 tấn mật, bán với giá 1.500 đồng/kg, thu được 19,5 triệu đồng. Điều đó có nghĩa với 20,5 ha mía, Nhà nước đã bị lỗ 1,354 trỷ đồng, mỗi hécta lỗ 66 triệu đồng. Điều không thể hiểu nổi là mặc dù làm ăn theo kiểu "ném tiền qua cửa sổ" như vậy, nhưng chẳng ai chịu trách nhiệm, thậm chí không người nào chịu rút kinh nghiệm. Bằng chứng là vụ mía 2003, người ta vẫn tổ chức cho bà con ở đây tiếp tục trồng thêm 15ha nữa, đến nay cây mía đã cao chừng hơn 1m. Cứ đà này, vụ mía 2003, chỉ tính riêng 15ha trồng mới, Nhà nước sẽ mất tiếp 1 tỷ đồng vì lối chỉ đạo quan liêu, không cần biết đến hiệu quả công việc ra sao...

Theo báo cáo mới nhất của UBND tỉnh Lai Châu, toàn tỉnh sẽ có 6.800 hộ phải di dời khỏi khu vực lòng hồ thuỷ điện Sơn La. Có nghĩa là 200 hộ chuyển cư đợt này chỉ là một con số hết sức nhỏ nhoi. Và vì vậy, càng phải thấy rằng việc rút ra bài học thất bại từ vụ mía 2002 ở Sipaphìn, là điều hết sức cần thiết và bổ ích.

(Theo Lao Động)