Giáo dục: Cần thay đổi tận gốc
- Con số hàng trăm nghìn học sinh bỏ học… biết đâu lại là “cái cớ” ngẫu nhiên mà tất yếu thúc đẩy ngành, trong hành trình phát triển có một cái nhìn và hành động sòng phẳng, dũng cảm và tầm nghĩ xa hơn. Đó là cần xem xét lại toàn bộ những thành bại, được mất của đổi mới giáo dục, để có thể thay đổi tận gốc cả tư duy, nhận thức xã hội lẫn cung cách tổ chức dạy học trong nhà trường một cách hệ thống.
Cháu gái tôi công tác ở Mỹ vừa email, kể chuyện thằng con trai đầu lòng đi học. Thư nó viết: “Cô biết không, trước ngày đi học, cu Ki bảo con không đi đâu, bắt Ki đi học là Ki khóc đấy. Quả thật, nó khóc rất dữ trong buổi sáng đầu tiên đến trường. Nhưng đến buổi chiều đón nó, cháu rất ngạc nhiên, thằng bé hớn hở chạy ra với mẹ, dọc đường trên ô tô, nó líu lo kể chuyện bạn ở lớp, chuyện cô giáo… Rồi ngày một, ngày hai… Nó liên tục hỏi, mẹ ơi mai con lại đi học nữa nhé. Bây giờ, cu cậu chỉ thích đến trường thôi cô ạ”...
Ảnh: gettyimages.com
Lá thư vỏn vẹn có từng ấy chữ, mà đầy "trọng lượng" với tôi trong những ngày này, khi mà cả xã hội ồn ào chuyện hàng trăm nghìn học sinh bỏ học. Câu chuyện những đứa trẻ thiệt thòi, thất học ở những vùng miền xa lạ, tận đẩu tận đâu bỗng trở thành gần gũi mà xót xa trong mỗi bữa cơm nhiều gia đình thành phố. Dường như đến giờ, hành trình đổi mới giáo dục phổ thông (GDPT) đã đi được gần trọn đoạn đường, nhưng giáo dục vẫn cứ là bài toán làm đau đầu xã hội, bởi tính nhạy cảm và thực sự hóc búa của nó.
“Bệnh ngoài da” hay ở “nội tạng”?
Trước áp lực dư luận, ngành giáo dục phải công bố những số liệu học sinh bỏ học những năm trước đây, có lúc lên tới nửa triệu học sinh, để so sánh với con số 119.000 học sinh bỏ học học kỳ I (2007- 2008) như một minh chứng, số học sinh bỏ học đã giảm nhiều. Đó là một thực tế.
Nhiều tiếng nói của các cán bộ quản lý khá vô cảm khi coi đó là chuyện bình thường. Nhưng một khi hàng trăm nghìn đứa trẻ đang tuổi ăn tuổi học lại quay lưng lại với nhà trường, thì phải coi đó là bất bình thường. Dù là bất cứ lý do gì, nó là nỗi đau của hàng trăm nghìn gia đình, các ông bố bà mẹ, là rủi ro, thậm chí là thất bại đầu đời của hàng trăm nghìn đứa trẻ. Nó cho thấy cả trách nhiệm của xã hội lẫn sự “bất ổn” của giáo dục.
Tại cuộc họp báo gần đây do Bộ GD và ĐT tổ chức, đại diện của ngành lý giải năm nguyên nhân lớn dẫn đến việc học sinh bỏ học. Cả năm nguyên nhân mang nặng yếu tố khách quan, về hoàn cảnh kinh tế khó khăn, về di dân, về tình trạng học sinh phải lao đông sớm… Với cách tư duy như thế, nên các giải pháp đều “dành” cho xã hội. Có những giải pháp đọc lên tựa câu khẩu hiệu, kiểu “ tăng cường công tác quản lý giáo dục học sinh”…
Suy ngẫm kỹ, những giải pháp đó không sai. Nhưng nó có thể áp dụng cho hàng chục năm trước đây và hàng chục năm sau này cũng không cần thay đổi. Trong khi con số hàng trăm nghìn học sinh bỏ học, cùng với số 1,6 triệu học sinh yếu kém không làm thay đổi bản chất của vấn đề, chắc chắn có liên quan đến chương trình, tổ chức dạy học, đội ngũ giáo viên… của nhà trường. Căn bệnh học sinh bỏ học không chỉ là ‘bệnh ngoài da” mà còn là “bệnh nội tạng” của giáo dục.
Không thoát nổi “quá khứ”
Bản chất của giáo dục hiện đại không nằm ngoài ý nghĩa việc truyền thụ kiến thức - phản ánh cụ thể ở chương trình, nội dung, sách giáo khoa (CT, ND, SGK) - vừa là mục tiêu, vừa là phương cách “tạo cớ” cho học sinh nhớ, hiểu, vận dụng để “tiêu hoá” tri thức nhân loại thành tài sản tri thức riêng mình, phát triển năng lực tư duy, khả năng sáng tạo cá nhân phù hợp đặc điểm đối tượng giáo dục (học sinh). Đó là về mặt lý thuyết.
Thế nhưng trong thực tiễn, công cuộc đổi mới CT, ND, SGK cho dù đã rất ý thức được yêu cầu đổi mới, vẫn không thoát khỏi ảnh hưởng, thậm chí vẫn mang đậm dấu ấn tư duy của giáo dục quá khứ: Giáo dục nho giáo (hàn lâm, tầm chương trích cú, trọng bằng cấp, thi cử); giáo dục thời Pháp thuộc (hàn lâm, tinh hoa); giáo dục nước Nga xô - viết (nặng về lý thuyết, truyền thụ kiến thức…).
Sự ảnh hưởng của tư duy ấy, rốt cục phản chiếu một cách vô thức ở CT, tiếp tục nhồi nhét, áp đặt, “bỏ rơi” nhiều loại đối tượng học sinh. Đây chính là cái gốc của sự quá tải, phản ánh cụ thể nhất ở nội dung SGK. Nhiều nhà quản lý giáo dục nhận xét các tác giả viết sách có tâm lý phổ biến cố đưa nhiều kiến thức vào SGK, coi đó là chuẩn nâng cao trình độ.
Tác giả này “cao thủ”, “trình độ” hơn tác giả kia ở lượng kiến thức, mà quên mất đối tượng học sinh của mình có rất nhiều mức độ nhận thức khác nhau, không chỉ là người Kinh mà còn là người dân tộc thiểu số, không chỉ có học sinh thành phố mà còn có học sinh miền núi, (đây là một mâu thuẫn chưa bao giờ ngành trả lời được giữa yêu cầu mặt bằng chuẩn kiến thức với thực tiễn trình độ dân trí các vùng miền). Chưa kể, SGK được viết, được chi phối bởi cơ chế tiền + quyền lực dự án (vốn vay nước ngoài) khiến có những tác giả viết sách chưa xứng tầm. Chưa kể, cách làm SGK của ngành là “làm ngược”: SGK viết trước rồi mới xây dựng “chuẩn kiến thức” sau.
Đó là chuyện mới hơn chục năm khi tiến hành đổi mới GDPT, nhưng ngay lập tức, nó để lại “di chứng” cho hiện tại, cho con em chúng ta phải gánh chịu. Người ta bảo, thời cơ chế thị trường, nên luật "nhân- quả" cũng nhanh lắm. Ngay CT, ND, SGK cấp tiểu học bị chính các nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục tại thành phố Hồ Chí Minh, qua một hội thảo khoa học tổ chức mới đây, chê “quá tải, nặng tính hàn lâm, ít tính chất thực hành, lại thiếu thực tế”. Có cán bộ quản lý còn ví von, CT tiểu học giống như đôi giày chỉ đóng cho một kích cỡ một số đo, khiến cho trẻ phải “gọt chân cho vừa giầy”.
Tương đồng với chương trình quá tải, nặng nề là cách tổ chức dạy học khô cứng, thiếu mềm dẻo, linh hoạt. Bởi học sinh đâu chỉ ở thành phố, ngược lại đa phần các em còn ở nông thôn, miền núi, miền biển với những đặc điểm vùng miền địa lý, khí hậu, phong tục, tập quán các dân tộc rất khác nhau... Đã thế, trường sở lại nghèo nàn, buồn tẻ, nhiều nơi quá thiếu thốn cả công trình vệ sinh, sân chơi lẫn phương tiện cho trẻ vui chơi, vận động. Đó là sự thừa nhận của vị đại diện Vụ Tiểu học tại cuộc họp báo. Tiếng kêu than: “Tuổi thơ các em bị đánh cắp”, đáng sợ nhất, ngày càng trở thành điều bình thường hiển nhiên xã hội phải chấp nhận.
|
|
|
Ảnh: Cleansafeenergy.org |
Sự xơ cứng trong tổ chức dạy học càng lên cấp cao hơn càng rõ, thể hiện ở mô hình THPT phân ban, một sự “xơ cứng hoá” nguyên lý phân hoá dạy học lẽ ra phải mềm dẻo, linh hoạt, khiến xã hội phản ứng, học sinh phân tâm và bị gò ép.
Tương đồng với CT quá tải, kế hoạch tổ chức dạy và học cứng nhắc là phương pháp. Đổi mới phương pháp là mục tiêu lớn nhất của công cuộc đổi mới GDPT, liên quan đến toàn bộ sự thay đổi về tổ chức lớp học, số học sinh, giáo viên/ lớp, môi trường lớp học… cho đến cách thiết kế bài giảng, không thuần tuý chỉ là "ấn" thiết bị dạy học vào tay thầy cô giáo là xong.
Nhưng trong thực tế, đổi mới GDPT đến giờ đã đi gần hết chặng đường thí điểm và triển khai, nhưng cơ chế quản lý và cung ứng TBGD vẫn lúng túng như “gà mắc tóc”, chỉ tạo cơ hội cho một số người lớn “đi đêm” ăn tiền, rốt cục, tiền tỷ “ném ra gió” còn thầy trò vẫn phải tiếp tục dạy chay - học chay, vẫn tiếp tục thầy đọc - trò chép trong những lớp học buồn tẻ, bàn ghế xấu xí, chỉ có bảng đen phấn trắng và bốn bức tường “xám màu thời gian”.
Trong nhiều sự đổi mới, đổi mới tư duy là khó nhất, thách thức nhất, gian nan nhất, bởi nó đòi hỏi cả bộ máy, từ con người đến cơ chế quản lý, điều hành phải thật sự dám đổi mới chính mình.
Câu chuyện “cầu vồng” và bản chất giáo dục
Bản chất của giáo dục hiện đại không nằm ngoài ý nghĩa, người thầy, nhân vật có ý nghĩa quyết định đến chất lượng giáo dục còn là người “hướng đạo” cho các em về nhận thức, lẽ sống, tâm hồn, nhân cách làm người thông qua cách tổ chức dạy học đến ứng xử sư phạm. Phải khẳng định rằng xưa nay việc học không bao giờ là nhẹ nhàng, không đòi hỏi sự khổ công rèn luyện. Chính vì vậy, người thầy phải biết cách tổ chức hướng dẫn sao cho học sinh bơi trong cái “biển học” khó nhọc ấy, biến sự “sợ học” của học sinh thành sự “thích học”.
Cái sự “biến” ấy tùy thuộc vào trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, tấm lòng… nhưng nhất là phụ thuộc vào sự hiểu biết sâu sắc bản chất giáo dục. Tôi rất ấn tượng câu chuyên kể của chính Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng GD và ĐT Nguyễn Thiện Nhân. Trong chuyến đi làm việc ở một nước bạn, ông gặp một cán bộ Việt
Cậu bé chưa nhìn thấy cầu vồng bao giờ nên vẽ “cái gì đó” mà không phải cầu vồng. Cô giáo phê: “Good”. Ít lâu sau, một lần theo cha ra biển, bất ngờ, nhìn thấy cầu vồng rực rỡ sau cơn mưa, cậu bé lập tức vẽ và nộp cho cô giáo. Cô giáo lại phê: “ Very good”. Cha của cậu bé không hiểu ra sao, đến trường hỏi cô. Cô giáo trả lời: “Khi cháu chưa được nhìn thấy cầu vồng, cháu vẽ cái mà cháu cho là cầu vồng. Còn sau khi cháu đã nhìn thấy, cháu vẽ đúng là cầu vồng rồi, thì cháu sẽ không bao giờ vẽ sai nữa”.
Nhưng tình huống đó, nếu ở nhà trường chúng ta thì sao? Tin rằng cậu bé đó sẽ bị điểm kém, bởi những quan niệm giáo dục xưa cũ, bảo thủ, xơ cứng, bởi thầy cô giáo bao giờ cũng luôn luôn đúng. Bởi chính họ cũng là sản phẩm của nền giáo dục quá khứ và đương thời, đến lượt họ, lại tiếp tục truyền thụ cái mà họ được học trong nhà trường sư phạm, trong hệ thống giáo dục nhiều điểm đã lỗi thời. Họ chỉ có thể gắng dạy một cách nhồi nhét những gì SGK có, hơn nữa, họ cũng chỉ quen dạy cái gì mà họ có, chưa đủ sức dạy cái mà học sinh cần.
Hoặc giả, cậu bé đó chỉ còn cách nhờ cha, mẹ, người lớn vẽ hộ để có điểm cao. Khi cậu bé nhận được điểm cao không phải do hiểu biết của mình, em cũng đồng thời làm quen và chấp nhận điểm thấp cho thói dối trá và "phân thân", manh nha của cách sống đạo đức giả sau này.
Sự hướng đạo cho học sinh, sâu xa, còn được quyết định bởi chính toàn bộ nhân cách, phẩm hạnh con người các thầy cô giáo. Một lẽ thường tình, nếu có được những thầy cô giáo tận tình chỉ bảo, yêu thương học trò và sinh tử vì nghề, tin rằng, dù đói rách, khó khăn đến mấy học sinh vẫn vượt khó đến trường, vì yêu thầy, yêu cô, yêu bài giảng, môn học của thầy cô. Có được những thầy cô giáo đó, học sinh không chỉ lớn lên về trí tuệ mà còn lớn lên về nhân cách.
Đó là thực tiễn đi học và trưởng thành của rất nhiều thế hệ học sinh trước đây cả một thời gian khó. Một Nhà giáo Ưu tú từng kể: “Tôi đi vào nghề sư phạm bởi thời học sinh, tôi rất mê thày NL (một cán bộ của Bộ GD và ĐT, nay đã nghỉ hưu), vì thầy đã đẹp trai, đá bóng giỏi mà lại dạy văn rất hay và rất thương học trò”. Còn có sự hướng đạo “vô thức” nào tuyệt vời hơn thế.
Không thể phủ nhận số đông đội ngũ các nhà giáo giữa sự phân hóa giàu nghèo của cơ chế thị trường, vẫn lao tâm khổ tứ vì nghề. Nhưng có lẽ cũng chưa bao giờ, một số ít những nhà giáo lại có những hành vi, lối sống phản sư phạm đến thế.
Thầy cô giáo cắt xén kiến thức để dạy thêm, học thêm. Thầy cô giáo “bán” điểm đắt, điểm rẻ cho học sinh. Cô giáo mầm non ăn bớt thức ăn của trẻ; dán băng keo vào miệng trẻ đến chết. Cô giáo bắt học sinh liếm ghế, cho các học sinh thay nhau tát vào mặt bạn mình. Thầy giáo đánh đập, xúc phạm nhân phẩm, thậm chí xâm hại học sinh, những đứa trẻ hoàn toàn không có khả năng tự bảo vệ, lại ngây thơ, tin và sợ thầy cô hơn cả cha mẹ mình… Chính những hành vi đó mới làm tổn thương xã hội sâu sắc, và cùng với những yếu kém thật mà chất lượng giả, giáo dục tự làm mình “mất thiêng” trong con mắt xã hội.
Đến bao giờ, trẻ em chúng ta có được những câu “giao hẹn” thích thú, đầy chờ đợi, chứa đựng niềm hạnh phúc trẻ thơ như của thằng cu Ki: “Mẹ ơi, mai con lại đi học nữa nhé”.
Con số hàng trăm nghìn học sinh bỏ học đã buộc ngành giáo dục gấp rút có giải pháp chữa chạy. Đó chỉ là giải pháp ngọn. Nhưng biết đâu, đó lại là “cái cớ” ngẫu nhiên mà tất yếu thúc đẩy ngành, trong hành trình phát triển, có một cái nhìn và hành động sòng phẳng, dũng cảm và tầm nghĩ xa hơn. Đó là ngành cần xem xét lại toàn bộ những thành bại, được mất của đổi mới giáo dục, để có thể thay đổi tận gốc cả tư duy, nhận thức xã hội lẫn cung cách tổ chức giáo dục trong nhà trường một cách hệ thống.
-
PHẢN HỒI CỦA ĐỘC GIẢ VỀ BÀI VIẾT:
Ho ten: phuong hue
Dia chi: 259 bradford-sunnyvale-ca-94089
Email: tphuong06@...
Tieu de: kinh gui ngai bo truong
Noi dung: kinh gui toa soan. toi cung nhu ban ky duyen sau bao nam tran tro cung giao duc nuoc nha,thi hom nay ban ky duyen co 1 bai nhan dinh rat hay,xin kinh chuyen toi ngai bo truong.xin ngai doc ky bai nay boi vi do la chiec chia khoa mo cua cho nghanh ta do. xin cam on 1 du hoc sinh tai my.
Ho ten: TXQM
Dia chi: ha noi
Email:
Tieu de:
Noi dung: Tac gia viet bai nay rat am hieu ve giao duc.Mong co nhieu thay co giao cung doc bai nay.
Ho ten: Nguyễn Việt Hải
Dia chi:
Email: viethai1957@...
Tieu de: một suy nghĩ
Noi dung: Gửi chị Kỳ Duyên, Hình như chị hay viết bài cho một báo lớn của Trung ương.Tôi nghĩ sẽ là tốt hơn nếu tờ báo này đăng tải bài báo của chị vì nó mổ xẻ đúng thực tế của ngành giáo dục nước ta và quan trọng hơn thể hiện quan điểm của "policy maker".Xin hoan ngênh những bài viết nhiệt thành của chị.
Ho ten: dong nguyen
Dia chi:
Email: dongnguyen56
Tieu de:
Noi dung: Bai viet qua hay ! Lieu cac ban nganh huu quan co ai giai quyet duoc van nan nay ? Khong di tu goc thi chang bao gio co duoc tang lop the he tre noi buoc thanh dat
Ho ten: Nguyên Viết Hiện
Dia chi: Báo Hải Dương
Email: nviethien@...
Tieu de:
Noi dung: Tôi rất tán thành quan điểm của bạn trong bài viết về tình trạng của nền giáo dục hiện nay là cần phải thay đổi tận gốc như bài báo phân tích. Tôi cũng hy vọng Phó Thủ tướng chính phủ , Bộ trưởng Bộ Giáo dục và đào tạo Nguyễn Thiện Nhân và cac snhà quản lý giáo dục cần phải nhìn thhẳng vào sự thật này mới mong có những giải pháp hữu hiệu để cứu nền giáo dục Việt Nam đang trên đà xuống dốc và lạc hậu ngay so với khu vực chứ chưa nói so với nền giáo dục ở cac snước tiên tiến .Cám ơn bài báo của bạn. Viết Hiên !
Ho ten:
Dia chi:
Email:
Tieu de:
Noi dung: Đó là một trong nhiều bài viết tuyệt vời. Không biết bộ GIÁO DUC ĐÀO TẠO cần thêm bao nhieu bai bài nữa để đổi mới chương trình và phương pháp giáo dục Không cần nói nhiều, chỉ cần biết " tình trạng hoc sinh bỏ học ngày một nhiều" là đã đủ bằng chứng nền giáo dục của chúng ta đang xa lạ với thực tế rất nhiều
Ho ten: NTD
Dia chi: Hà Nội
Email:
Tieu de:
Noi dung: Tôi rất ủng hộ quan điểm của tác giả Kỳ Duyên. Thiết nghĩ, ngành GD cần nghiêm túc, khẩn trương đổi mới tư duy, tích cực bắt tay ngay vào việc cải tiến chương trình, nội dung học PT, để cho học sinh đỡ khổ, xã hội đỡ khổ và giáo viên cũng đỡ khổ!
Ho ten: Nguyen trong Hieu
Dia chi: Thuoc Bac- Ha noi
Email:
Tieu de: Xin cam on tac gia t
Noi dung: That tuyet voi, day la nhung suy tu, la tieng noi cat len tu con nguoi thuan Viet va la cach thuc dua van hoa Viet tiep tuc phat trien ngang tam quoc te ma nhieu nguoi nhu chung toi dang nghi. Xin cam on tac gia da noi ho cho phu huynh chung toi.
Ho ten:
Dia chi: HL
Email:
Tieu de:
Noi dung: Học sinh của chúng ta lý thuyết rất giỏi nhưng khi ra công tác thì cái gì cũng ngơ ngẩn bối rối không biết xử lý trong thực tế, khả năng thực hành kém, không biết cách tự khẳng định trong , không biết hoạt động liên kết trong môi trưởng nhóm tập thể, thụ động, thiếu chính kiến, thiếu sáng tạo... Đầu tư cho giáo dục không ít năm nào cũng hô hào cải cách sửa đổi, chóng mặt thầy cô và học sinh nhưng sản phẩm đào tạo thì ngày càng mụ mỵ về lý thuyết, sáo rỗng tri thức và quặt quẹo phong cách ... Con bệnh này bắt nguồn từ đâu : Trước hết nó bắt nguồn từ tư duy lý thuyết bảo thủ duy nhất
Bai viet co nhieu diem thu vi. Nhung toi cho rang tac gia bai viet
cung nhu nhieu nguoi tham gia dien dan deu mac benh " "CAN THI".
Do la chi nhin thay tieu tiet ma khong thay toan the, chi nhin thay mot
mat xich ma khong nhin thay ca he thong.
Họ và tên: Nguyễn Quang Thạch
Dia chi: PMU85, Bộ GTVT
Email: sachchonongdan@...
Tieu de:
Noi dung: Trong thời gian gần đây Vietnamnet đã cho đăng tải những bài viết, chuyên đề rất có giá trị phản ảnh đúng thực trạng nông thôn Việt Nam, giáo dục Việt Nam. Đây là dấu hiệu đáng mừng cho đất nước. Các nhà xã hội học “tô vẽ” sẽ mất dần chỗ đứng, xã hội sẽ phát triển theo đúng nghĩa của nó. Rất mong các nhà quản lý và các nhà quyết quyết định cấp vĩ mô hãy tiếp thu và nghiên cứu thực hiện chứ đừng nghe rồi, thấy rồi nhưng cứ để nước chảy bèo trôi.
Ho ten:
Dia chi:
Email:
Tieu de:
Noi dung: Đây là bài viết cần đăng trên các báo tên tuổi để nhiều người được đọc; vì nó rất hay, giúp cho người đọc có cái suy nghĩ lại về nền giáo dục nước nhà cho đúng. Nhất là các nhà quản lý
Ho ten: Nguyen Van Thong
Dia chi: hà nội
Email:
Tieu de:
Noi dung: Bài báo đã mổ xẻ đúng vấn đề. Không biết cho đến bao giờ chúng ta mới có được một nền giáo dục hiện đại và toàn diện, sánh được vói khu vực và thế giới. Khi điều đó trở thành hiện thực, tin chắc rằng Việt Nam sẽ thực sự cất cánh!
From: Minh Tung
To: kyduyen@vasc.com.vn
Cc: mtung1193@yahoo.com
Sent: Sunday, March 30, 2008 11:29 AM
Kính gửi Chị Kỳ Duyên,
Đọc bài " Giáo dục: Cần thay đổi tận gốc" của chị tôi như tìm được một ngừơi bạn tri kỷ mà mình đi tìm lâu ngày nay mới được gặp. Giáo dục phổ thông hay giáo dục trẻ thơ từ lớp một đến lúc thành những thanh niên lớp 12 với sự hình thành tính cách của một con người có thể nói là vô cùng quan trọng nếu như không muốn nói là quan trọng nhất bởi vì đấy chính là cơ sở của tương lai của một xã hội có tốt đẹp công bằng và nhân ái hay không bởi chính những con người tạo ra xã hội đó trong tương lai..
Nếu phải nói thẳng ra mà không sợ đau lòng, thì chế độ thi cử ngày nay chỉ chọn lọc có một hạng người giàu trí nhớ, giỏi toán và thụ động hoặc chuyên làm một công việc gì nhất định. Giáo dục phải giúp cho mỗi cá nhân thích ứng mau lẹ và chắc chắn với hoàn cảnh càng ngày càng phức tạp của xã hội ngày nay. Phải làm sao cho họ ý thức rõ vai trò xã hội của họ và phát triển nơi họ tinh thần trách nhiệm đối với mọi đoàn thể xã hội, can đảm chấp nhận những vai trò của họ đang đóng góp bất cứ trong một đoàn thể nào, bất cứ trong một ngành hoạt động xã hội nào."....
"Từ trước đến giờ người ta đã có sẵn thành kiến rằng đứa học trò giỏi nhất chỉ là đứa thuộc bài giỏi nhất. Có ai dám tin tưởng rằng, trong suốt thời gian đèn sách người ta bắt học sinh chỉ biết dạ dạ vâng vâng, khòm lưng cúi cổ, làm việc như bộ máy, học bài như con vẹt.. nhất nhất đều ỷ lại nơi người trên, thành công bằng thủ đoạn.. ích kỷ, ganh tỵ nhau từng điểm số, từng hạng bậc trong các kỳ thi trong lớp.. rồi đột nhiên ra đời với bao nhiêu thành kiến sai lầm ấy đã đúc thành thiên tính thứ hai lại bỗng trở thành một công dân sáng suốt, tự do, biết để quyền lợi của tập đoàn trên hết và biết hy sinh đoàn kết! Người học nhiều nhớ nhiều mà không tiêu hoá được cái học hỏi của mình là người không có văn hoá, dù họ đậu các bằng cao nhất....Cái lối cho điểm, sắp hạng .. lợi chăng chỉ có một phần nào, chứ cái tai hại chia rẽ và ganh tỵ khiến cho lòng người mất cả những ý niệm thanh cao của sự hy sinh đoàn kết".
"Lối dạy dỗ của ta ngày nay sẽ không còn phải là lối uốn nắn học sinh, sinh viên thành những kệ sách hay tủ sách, biến chúng thành những bộ óc chỉ giỏi toán, giỏi lý hoá hay ngoại ngữ mà thôi.. mà phải là lối dạy dỗ cho chúng biết đoàn kết, hy sinh, biết tôn trọng kỷ luật và ham mến tự do, nghĩa là biết sống tập đoàn và phân công cộng tác... Người dù thông minh tài giỏi đến đâu mà chỉ lo nghĩ đến mình, đến địa vị quyền lợi riêng tư của mình mà không có ích gì cho đồng loại, phải làm cho chúng ý thức rằng hạng người đó là hạng người bỏ đi trong xã hội".
Tôi được biết trên thế giới một số nước cũng không cho điểm học sinh trong bậc tiểu học như Đan Mạch họ không cho điểm học sinh cho tới lớp 5 và việc học thêm vào buổi chiều chỉ áp dụng cho các em học sinh yếu và được làm miễn phi.
Tôi không phải là người công tác trong ngành giáo dục nhưng cũng như bao người Việt Nam khác mong muốn một ngày gần đây nước Việt Nam ta sẽ có được một thế hệ trẻ tài năng đoàn kết có bản lĩnh để xây dựng một nước Việt Nam văn minh giầu mạnh trên thế giới chứ không chỉ so sánh với các nước Đông Nam A. Để làm được điều đó thì sự đóng góp của giáo dục phổ thông hay giáo dục nền tảng là rất lớn và quan trọng.
>> Cảm nhận của bạn về bài viết?