|
(VietNamNet) - Tám phim rút từ Liên hoan phim ngắn Clermont Ferrand (Pháp) năm 2004 vừa được công chiếu tại TP.HCM. Đây đã là lần thứ tám, Liên hoan phim ngắn quốc tế quy mô và uy tín nhất hiện nay này được giới thiệu ở Việt Nam. Xem phim người chợt nghĩ đến phim ta...
So sánh
 |
| Người đàn ông không đầu sửa soạn để đến chỗ hẹn. |
Dù thiếu vắng các phim như Natan (đồng đạo diễn Jonas Bergergard và Jonas Holmstrom, Thụy Điển) giải thưởng lớn ở nội dung quốc tế, hay Diary (Oksana Buraja, Lithuania) giải thưởng lớn cho phim dựng trong studio, nhưng chỉ với vài phim được chọn chiếu lần này cũng đã tạo rất nhiều ấn tượng. Bộ phim ám ảnh người xem nhất là Con Manian (Frédéric Jolfre), cũng là tên một chú chó khôn ngoan đi tìm người cứu chủ bị kẹt trong căn nhà hoang tàn. Người mà chú chọn bám lẵng nhẵng lại là một kẻ vô tâm và vô tình, suýt bắn chết chú và gián tiếp liên can đến cái chết của người bị nạn kia đang khắc khoải chờ ai đó đến cứu. Hay Người đàn ông không đầu (Juan Solanas) đi tìm mua một cái đầu để kịp buổi hẹn với người bạn gái, chọn lựa mãi rồi kết cuộc anh quyết định vẫn để trống phần trên cổ như lâu nay mình vốn vậy.
Xem những phim này chợt nhớ đến Bích câu kỳ ngộ (Nguyễn Hoàng Linh, giải nhất Liên hoan phim ngắn toàn quốc 2003), Nhà tiên tri ảo (Vũ Ngọc Đãng) cũng với chất dị thường, liêu trai như thế. Cách làm phim gây váng vất khán giả được khai thác triệt để trong thể loại phim này vì nó quá ngắn, cần một nội dung và hình ảnh ấn tượng đập vào các giác quan của người xem.
 |
| Một "xen" đầy ám ảnh trong Nhà tiên tri ảo. |
Song ngoài những phim có tay nghề vượt trội hiếm hoi thì phim ngắn Việt Nam nhìn chung vẫn chưa tạo cho người xem thấy đấy là phim ngắn chứ không phải là phim dài... rút ngắn. Con số hai phần ba phim không đạt chuẩn phim ngắn ở Liên hoan phim ngắn năm ngoái đáng để những nhà làm phim nhìn lại mình. Những hạn chế thường thấy lời thoại quá nhiều, hình ảnh lan man thiếu chắt lọc, luôn muốn giải thích tình huống, nội dung vì sợ khán giả không hiểu! Nhưng đây cũng không phải là những điều mà phim ngắn phải tránh tuyệt đối, quan trọng là sử dụng và tiết chế như thế nào. Trọn vẹn bộ phim Đồ dỏm (Eric Jameux) là cả một pha cãi vã lúc thăng, lúc giáng của cặp tình nhân, vì lời đề tặng hoa mỹ "Anh yêu em nhiều hơn hôm qua, kém hơn ngày mai" của chàng trai làm cô người yêu kém tinh tế không hiểu. Thoại liên tục và thay đổi có vài cảnh nhưng không ai dám bảo đây là một phim chưa sạch nước cản!
Chưa kể những yếu tố khác làm nên sự khác biệt giữa phim ta với phim tây. Chẳng hạn phần âm thanh, âm nhạc tạo nên sức thu hút rất lớn, giúp tác giả chuyển tải điều muốn nói và giúp gieo bộ phim vào trí nhớ người xem.
Đuổi kịp?
So sánh với những người khổng lồ của nghệ thuật điện ảnh là điều bất đắc dĩ, nhưng cần, để những ai có tâm huyết với bộ môn này nói chung và phim ngắn nói riêng, nhìn nhận mình và học hỏi người. Không chỉ ở ta mà ngay cả ở những nền điện ảnh phát triển, phim ngắn thường là sân chơi của những đạo diễn trẻ. Ông Christian Denier, thành viên Hội đồng giám khảo và là một trong những người sáng lập LHP Clermont Ferrand, cho biết: "Đạo diễn của các phim ngắn hầu hết là sinh viên, đạo diễn trẻ. Họ mong muốn qua kinh nghiệm làm thể loại phim này để tiến đến thực hiện những bộ phim dài đầu tiên cho mình". Tất nhiên, không phải nhà làm phim nào cũng xem thường phim ngắn. Ông C.Denier nói thêm: "Cũng có nhiều nhà làm phim chuyên nghiệp chọn thể loại phim ngắn để thực hiện, sáng tạo, tương tự như một nhà văn chọn viết truyện ngắn thay vì tiểu thuyết vậy".
 |
| Cặp tình nhân cãi nhau trên xe suốt bộ phim Đồ dỏm. |
Chuyện ở ta chỉ giống họ ở vế đầu, tức những nhà làm phim chuyên nghiệp, gạo cội không coi trọng phim ngắn. Họ hẳn phải hiểu muốn có được một phim ngắn hay, ấn tượng, khó không kém việc thực hiện một phim bình thường. Đạo diễn trẻ, sinh viên ngành điện ảnh mặn mà với phim ngắn bằng lý do đầu tiên đơn giản là chi phí thấp. Cũng chính vì suy nghĩ này mà dân chuyên nghiệp sẵn sàng buông nó để đi làm những phim nặng ký (và nặng kinh phí) gọi là cho xứng với tay nghề, còn đối với giới làm phim trẻ thì quen quá hóa nhàm, hóa dễ dãi.
Theo dõi những bộ phim ngắn của các tác giả trẻ lắm khi còn... mệt hơn phim dài vì nó ít điểm nhấn, thiếu nét độc đáo. Nên có phim đã dài vượt chuẩn phim ngắn lại càng có cảm giác lê thê hơn vì mạch chuyện dằng dai, rối rắm. Có lẽ nếu nắm trong tay kịch bản tốt, đạo diễn sẽ có nền tảng để sáng tạo, gia công thêm những yếu tố khác. Thực tế cho thấy nhiều phim ngắn hay đều được thực hiện trên nền những cốt truyện kịch tính, giàu chất điện ảnh.
Chỉ những gương mặt đạo diễn trẻ biết tận dụng từng yếu tố, khai thác các thế mạnh, mạnh dạn thể nghiệm, mới làm nên được tác phẩm tốt. Những gương mặt đó, trước đây có Bùi Thạc Chuyên với một loạt phim ngắn có cá tính: Cuốc xe đêm, Xẩm, Tay đào đất, trong đó Cuốc xe đêm từng đoạt giải ba thể loại phim ngắn LHP Cannes 2000, giải phim ngắn dành cho tác giả trẻ tại LHP ba châu lục Nantes. Về sau có thêm Vũ Ngọc Đãng, Lê Bảo Trung... Hầu như phim nào của họ làm ra cũng đều đã có giải thưởng này kia ở trong nước. Hẳn là họ - những nhân tố tạo tín hiệu mới cho nền điện ảnh - cũng đã nghĩ tới một tầm xa hơn?
| 
