(VietNamNet) - Giành nhiều giải thưởng quốc tế nhưng khán giả nhà chẳng biết mặt mũi Mùa len trâu ra sao. Đạo diễn Nguyễn Võ Nghiêm Minh về nước tiết lộ nhiều điều thú vị...

ĐD Nguyễn Võ Nghiêm Minh gặp lại nhà văn Sơn Nam. Ảnh: V.T

Thêm một lần nữa bộ phim Mùa len trâu lại được tiếp tục... hứa sẽ chiếu ở Việt Nam. Sau buổi ra mắt ngày 2/6 tại TP.HCM, Hãng phim Giải phóng cho biết vẫn chưa đăng ký được lịch chiếu cho phim vào thời điểm nào, có thể tháng 7, tháng 8 hoặc cuối năm nay!

Quanh bộ phim Mùa len trâu có khá nhiều điều lý thú nhưng tréo ngoe. Phim khởi quay từ tháng 9/2003 nhưng cho đến giờ này nó chỉ xuất hiện tại Việt Nam trong những buổi ra mắt hoặc chiếu theo hợp đồng (rất ít). Bộ phim đã dự tới hơn 20 LHP trên khắp thế giới, giành đến 4 giải thưởng quốc tế uy tín, nhưng ở Việt Nam nó lại không được đưa vào danh sách xét giải thưởng trong liên hoan phim quốc gia với lý do trễ hạn. Là phim Việt Nam 100% nhưng chưa chiếu chính thức ở Việt Nam suất nào trong khi đã có khoảng 12.000 lượt khán giả Pháp được thưởng thức Mùa len trâu tính từ ngày 23/3/2005. Khán giả các nước khác như Bỉ, Hà Lan, Mỹ, Hàn Quốc cũng đã xem Mùa len trâu từ đầu năm nay.

Quả là những điều không đáng để xảy ra, nhất là khi Hãng phim Giải phóng đã có kinh nghiệm "thương đau" với Mê Thảo thời vang bóng. VietNamNet có cuộc trò chuyện với đạo diễn Việt kiều Mỹ, Nguyễn Võ Nghiêm Minh trong lần về nước ngắn ngủi của anh.

Chiếu chậm: chuyện ngoài tầm tay

Anh có thấy buồn không khi phim của mình, phim của người Việt, nói tiếng Việt, về đất nước Việt Nam lại không được chiếu sớm cho khán giả Việt xem?

Nguyễn Võ Nghiêm Minh: - Việc Mùa len trâu được công chiếu ở VN vào thời điểm nào là ngoài tầm tay của tôi. Hãng Giải phóng sẽ lo liệu việc này nhưng tôi cũng không biết khi nào phim của tôi sẽ ra mắt khán giả trong nước.

Cảnh trong phim: Len trâu lên vùng cao trong mùa nước lớn.

Có phải vì định trước thị trường phát hành cho phim mình mà anh chọn đề tài được xem là "ăn khách" đối với người phương Tây?

Nguyễn Võ Nghiêm Minh: - Khi bắt tay làm phim, tôi không hề nghĩ đến việc chiếu ở thị trường nào, chiếu cho khán giả Việt Nam hay các nước khác. Tôi chỉ nghĩ đến việc làm phim cho khán giả ở đâu xem cũng thấy xúc động, còn việc sau này là của nhà sản xuất.

Như thế người ta sẽ đặt câu hỏi, liệu một đạo diễn Việt kiều có thể chuyển tải, diễn đạt đầy đủ, chân thực đời sống của con người ở quê nhà. Chẳng hạn như trong phim là chuyện mai táng người chết trên cây, dưới nước?

Nguyễn Võ Nghiêm Minh: - Ngoài cuốn Hương rừng Cà Mau của nhà văn Sơn Nam, tôi có đọc qua một số tài liệu trong và ngoài nước về phong tục này. Nhưng chuyện thủy táng, thiên táng trong phim không đúng thật 100%, chỉ cố gắng đúng chừng nào hay chừng đó. Tất nhiên có cả hư cấu, bởi phim của tôi là phim truyện chứ không phải phim tài liệu. Ngay chính nhà văn Sơn Nam cũng thừa nhận khi tôi nhờ tư vấn là không phải cái gì ông cũng biết hết.

"Nhân vật" chính là nước

Phần hình ảnh do quay phim người Bỉ (Yves Cape) thực hiện nhưng theo người trong nghề, vẫn chưa thấy "sướng" lắm, còn cảnh nội lại có cách chiếu sáng giống sân khấu?

Nam bộ hoang sơ những năm 1930 -1940 trong phim.

Nguyễn Võ Nghiêm Minh: - Tôi đã có ý đồ ngay từ đầu trong việc tạo độ tương phản cao cho hình ảnh với nhiều khoảng tối. Tôi muốn tạo một phong cách riêng xuyên suốt cho bộ phim, từ câu chuyện, tâm lý nhân vật, diễn viên cùng nhiều yếu tố khác. Ngay cả ngoại cảnh tôi cũng cho quay ngược sáng. Ở đây không nói chuyện đúng sai dù rằng phim thuận sáng vẫn được coi là đẹp hơn, nhưng đó là sự lựa chọn của tôi.

Còn những cảnh quay đàn trâu bơi dưới nước chất lượng hình ảnh chưa đạt...

Nguyễn Võ Nghiêm Minh: - Thật ra việc thực hiện cảnh quay dưới nước rất đơn giản. Chúng tôi thuê một chiếc máy quay video bình thường và cho vào một hộp nhựa, sau đó lặn xuống nước để quay. Việc chuyển từ phim video sang phim nhựa làm cho hình ảnh bị nổ hạt nhưng tôi lại thích sự không hoàn hảo đó vì nó thích hợp với cảnh mờ ảo dưới nước.

Có vẻ anh rất khéo biến chuyển tình thế bất lợi trong công việc làm phim còn nhiều khó khăn như hiện nay...

Nguyễn Võ Nghiêm Minh: - Vì là phim đầu tay nên không phải mọi thứ đều quen thuộc ngay với tôi được. Tôi vừa làm vừa chiêm nghiệm, vừa quyền biến thêm. Nhưng quan trọng là tôi thấy hứng khởi khi làm bộ phim này, với những câu chuyện hết sức đặc biệt của nó. Những câu chuyện mà tôi đã đọc, đã biết từ hồi còn học trung học ở Việt Nam nhưng thưởng thức rất hời hợt. Mãi sau này tôi mới khám phá ra chiều sâu của cuốn truyện, ẩn ý của nhà văn, và cũng có thể là do cảm nhận của tôi chăng? Tôi viết kịch bản rất nhanh, chỉ trong vài tuần, lên phim cũng chỉ lược bỏ một vài chi tiết.

Cha con thằng Kìm.

Đó là "nhân vật" nước xuyên suốt phim. Nước là hình ảnh của sự sống, sự trong sạch. Trong Mùa len trâu, nước là biểu tượng của sự chết chóc nhưng trong cái chết ấy lại nảy sinh mầm sống, lúa gạo, tôm cá... Bởi thế nước ở đây biểu thị cho cái chết lẫn sự sống, đối kháng nhau nhưng cộng hưởng nhau, không tách rời. Tôi làm phim với cái nền tư tưởng ấy...

Dự Oscar 2006?

Anh có nghĩ mình sẽ lại tìm được một kịch bản chuyển thể từ những cuốn truyện hay như Hương rừng Cà Mau và Một cuộc biển dâu? Anh có ưng ý với cuốn phim đầu tay của mình?

Nguyễn Võ Nghiêm Minh: - Tôi cũng hy vọng như thế. Nhưng mọi việc trong đầu tôi vẫn còn lờ mờ, chưa rõ ràng. Sau khi làm xong phim, tôi thấy mình đã đạt được những hy vọng đặt ra từ ban đầu. Trừ những điều ngoài khả năng, tôi thấy thỏa mãn với những gì đã đạt được. Tôi luôn áp dụng những bài học đã có cho công việc trong tương lai chứ không phải để nhìn lại xem mình đã làm được gì.

Xin anh xác nhận thông tin Mùa len trâu sẽ dự giải Phim nước ngoài hay nhất tại Oscar năm tới?

Nguyễn Võ Nghiêm Minh: - Tôi chưa biết gì về việc này. Giải Oscar rất quan trọng nhưng không phải là quan trọng nhất đối với Mùa len trâu. Oscar rất cao quý nhưng còn nhiều liên hoan phim khác nữa. Việc này là do Bộ VHTT tin chủ động quyết định.

• Võ Tiến thực hiện