''Bức tượng gồm hai con cá cao 12m, trong hai tư thế khác nhau kết hợp với cột nước tung cao. Cá basa lao lên đớp mồi (trục tung), còn cá tra lượn quanh (trục hoành)'' - Tác giả bức tượng, nhà điêu khắc Trần Thanh Phong - mô tả. Việc họp bàn đặt tượng cá basa ở Công viên 30/4 (An Giang) mới đây thu hút sự quan tâm của dư luận trong và ngoài tỉnh.
- Thưa ông Trần Thanh Phong, có phải An Giang dựng tượng đài cá basa vì muốn tôn vinh một loài cá mang lại giá trị kinh tế cao?
- Không phải đến tận bây giờ khi nó đang hái ra tiền trên thương trường quốc tế, người dân mới biết đến nó. Ở An Giang, cá basa chỉ đứng sau cây lúa. Loài cá này đã gắn bó với người dân Châu Đốc - An Giang gần 100 năm. Không chỉ có ÿ nghĩa kinh tế, cá basa gắn liền với lịch sử sông nước vùng Châu Đốc và từ lâu An Giang được coi là ''thủ phủ'' của cá basa.
- Ông đã ấp ủ ÿ định tôn vinh cá basa bằng tượng đài?
- Từ ngày tham gia kháng chiến ở chiến trường Khu 9 (1969) chứng kiến sự gắn bó của người nông dân với cá basa, tôi có ÿ tưởng làm tượng đài cá basa. Tôi cũng đã dự định dùng đồng lá hoặc inox tạo sự thanh tao cho cá basa. Đa số ÿ kiến thống nhất xây tượng đài và ủng hộ sử dụng chất liệu inox.
- Đây là tượng đài động vật đầu tiên ở An Giang, khi làm anh lưu ÿ điều gì?
- Tượng cá basa không giống các tượng loài vật ở công viên hay tượng cá heo, cá voi... đã có ở Việt Nam vì loại cá này có sức chi phối lớn về tình cảm và kinh tế với địa phương. Do đó, việc thể hiện không đơn giản. Cá basa lại là thực phẩm đạt tiêu chuẩn xuất khẩu nên việc chọn chất liệu và thủ pháp thể hiện cũng phải hợp lÿ để tạo cảm giác sạch sẽ, và... ngon miệng.
- Khi tượng đài hoàn thành, hình ảnh đầu tiên đập vào mắt du khách An Giang là cá basa?
- Đúng vậy. Việc đặt tượng đài ở Công viên 30/4 sẽ tạo không gian sống động và độc đáo tại ngã ba sông Châu Đốc, khiến du khách cảm nhận đây là thủ phủ cá basa. Dự kiến, Tết âm lịch 2003 khánh thành tượng đài.
- Là nhà điêu khắc, anh có quan tâm đến vụ kiện cá basa hiện nay? Quan điểm của nhìn nhận của anh?
- Theo tôi cá basa bị một bộ phần người Mỹ chính trị hóa quan hệ kinh tế, việc ''vu cáo'' bán phá giá basa chỉ là nguyên cớ. Đây là điều không đáng có. Theo tôi, hãy để người sản xuất và người tiêu dùng phán xét là hợp lÿ nhất.
(Theo TT&VH)
