- Thủy ngân là chất cực độc, xyanua cũng vậy, gây chết người ở liều lượng thấp, axit sunfuric (H2SO4) và axit nitric (HNO3) là hai a xít nguy hiểm nhất trong các loại a xít… nhưng dân đào đãi vàng ở bãi vàng Sa Phìn (huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai) này thường xuyên phải tiếp xúc.
TIN LIÊN QUAN:
>> Tường trình từ bãi vàng Sa Phìn
“Ma vàng” nuôi "tiên trắng"
Theo ông Bàn Hữu Hương, Trưởng Công an xã Nậm Xây, cùng với việc khai thác mỏ vàng là tệ nạn xã hội tràn lan. Trước 2004, ở địa bàn xã chỉ có 38 đối tượng nghiện, họ chủ yếu dùng “hàng đen”, thế nhưng từ khi tình trạng khai thác vàng ồ ạt, nhiều người đổi sang dùng “hàng trắng”, điều đó làm số người nghiện ở xã nói chung và riêng ở bản Mào Sa Phìn không thể kiểm soát nổi.
 |
| Những người ở bản Mào Sa Phìn cả đời vất vả nhưng gia đình vẫn nghèo, bởi phần lớn trong số họ còn nuôi thêm “nàng tiên trắng”. (Ảnh T.Phan) |
“Bóp cổ” tương lai
Nhà Phà A Chiến ở Mào Sa Phìn. Chiến nghiện. Vợ Chiến là Phà Thị Sâu cũng nghiện nặng và đã mất. Nhà Chiến bây giờ còn 4 miệng ăn nữa là 4 đứa con. Những gùi hàng lên bãi vàng chỉ đủ thuốc cho chính bản thân người cha nghiện ngập. Đứa con lớn của Chiến thỉnh thoảng cũng đi gùi hàng… Nó gùi hàng để mua gạo nuôi em.
Cái gọi là nhà của Chiến vách chắn huếch hoác, những đứa con đói khổ, ngơ ngác… Nói nhỡ miệng, nếu cha chúng gặp nạn, người con cả và con thứ 2 cũng sẽ phải lần lượt gùi hàng trên bãi vàng để mưu sinh.
 |
|
Trẻ em Sa Phìn sau giờ đến lớp, ban ngày đi chăn trâu bò, ban đêm có thể gùi hàng vào bãi. (Ảnh T.Phan) |
Đầu độc núi rừng
Chỉ vài giọt H2SO4 thả xuống một thảm cỏ là thảm cỏ đó đã bốc khói xanh lè, mùi khét lẹt, thế mà nhiều năm qua khi công tác quản lý, khai thác còn lỏng lẻo, vàng tặc đã gùi không biết bao nhiêu lít hóa chất H2SO4 vào khu vực mỏ vàng này, sau khi sử dụng hóa chất lại thải ra rừng, ra suối.
Nhánh nhỏ của con suối Nậm Xây nước đục ngầu. Hàng chục năm nay người dân sống con suối không dám đụng đến nguồn nước này, các cán bộ buộc phải sống và làm việc trong khu vực cũng hoang mang khi phải dùng nước trong vùng.
 |
| Hòa cùng dòng suối này là hàng nghìn lít hóa chất từ việc khai thác vàng trái phép. (Ảnh T.Phan) |
Ông Bàn Hữu Hương, Trưởng Công an xã Nậm Xây cho biết: Vào thời điểm 4/2010 vừa qua, đội truy quét gồm lực lượng công an và chính quyền tại huyện Văn Bàn đã đuổi đi hơn 300 người làm vàng, phá dỡ 40 lán trại, thu giữ 17 dàn máy…
Con số này và những bể lọc còn loang lổ màu ở triền núi đã gián tiếp nói về sự khai thác trắng trợn ở mỏ vàng, là minh chứng rõ nhất cho lượng chất thải đã đổ vào đất rừng, hòa vào nguồn nước.
Bây giờ người dân đi rừng của xã Nậm Xây không dám uống nước bừa bãi bởi ai cũng biết nguồn nước chứa nhiều hóa chất cực độc. Những sinh vật yếu đuối và bị động của miền sơn cước thì cứ lăn ra mà chết dần.
-
T.Phan
