Giật mình công nghệ làm miến
Miến được phơi tràn lan ngoài bờ đê, trên các kênh rãnh bốc mùi hôi thối, những xưởng sản xuất ngập tràn nước thải, tới cả việc tẩy trắng miến bằng axit… Nếu được tận mắt chứng kiến công nghệ làm miến ở Dương Liễu, Cát Quế, Minh Khai (Hoài Đức - Hà Nội), không ít người sẽ phải giật mình..
Miến đẹp nhờ… axit, thuốc nhuộm
Ngay từ tháng 9, các hộ sản xuất miến đã bước vào mùa vụ phục vụ Tết. Càng cận Tết không khí sản xuất càng nhộn nhịp. Suốt từ sáng sớm tới đêm khuya, từng đoàn xe tải rầm rập ra vào làng, đem nguyên liệu cho các xưởng cũng như mang thành phẩm phân phối đi khắp nơi.
Thị trường tiêu thụ chính vẫn là Hà Nội và các tỉnh miền Bắc. Trung bình mỗi ngày, các hộ sản xuất lớn ở đây có thể cung ứng từ 1-2 tấn miến, lợi nhuận lên tới tiền triệu. Không ít sản phẩm miến ở đây được các công ty lớn thu mua, đăng kí nhãn mác rồi mang vào siêu thị bán với cái giá cao cấp.
Bước vào xóm Đồng (Dương Liễu), mùi hôi thối nồng nặc bốc lên từ những con rãnh đen ngòm. Đường làng vốn nhỏ nay lại càng thêm chật hẹp bởi những đống bã thải chất đống chưa có người dọn đi. Có chỗ, củ đót (nguyên liệu làm miến - PV) do để lâu ngày đã có mùi chua vẫn được nhóm nhân công tận dụng cho vào máy nghiền.
Miến được tẩy trắng bằng axit.
Cơ sở sản xuất của một ông chủ tên V. (xóm Đồng - xin được giấu tên), nước thải đổ tràn trên mặt sàn, nhóm nhân công đều phải đi ủng dài quá đầu gối cho khỏi ướt. Bột làm miến được ngâm trong những chiếc thùng lớn cáu bẩn bám đầy. Bã thải vẫn được chất đống ngay cạnh khu tạo thành phẩm. Một người công nhân tên Thành cho hay: "Gần Tết xưởng sản xuất gấp 2-3 lần nên mới luộm thuộm thế này chứ ngày thường cũng sạch sẽ lắm".
Trong vai một thương buôn, tôi ghé thăm xưởng sản xuất của chị Yến (đội 3, Cát Quế). Sau khi dẫn tôi đi thăm một vòng để chứng minh cho lời giới thiệu "xưởng nhà tôi hiện đại, vệ sinh nhất ở đây", chị cho tôi xem các mẫu hàng. Chị còn nói: “Nếu em mua về ăn thì chọn loại miến mộc, không có hoá chất, không màu mè. Còn nếu mua về bán thì chọn loại có phẩm màu cho bắt mắt"...
Qui trình làm miến sẽ khiến không ít người giật mình. Sau khi nghiền nát củ đót, phần bột nước sẽ được cho vào thùng lớn ngâm. Có điều, để tiết kiệm thời gian, đồng thời giúp miến tăng độ trắng, bột miến sẽ được ngâm hoá chất. Trước đây, bột nước sau khi nghiền xong thường phải ngâm 2-3 ngày mới dùng được, nay nhờ axit, thời gian chỉ phải mất từ 10-15 giờ, nếu cho càng nhiều axit thì quá trình tẩy trắng càng nhanh.
Ngay tại giai đoạn này, tuỳ theo yêu cầu của khách hàng, nhà xưởng sẽ nhuộm màu cho miến. Khi bột miến đã nhuyễn, đạt màu ưng ý, công nhân sẽ cho lên lò hấp để thực hiện công đoạn tráng mỏng.
Xong xuôi, miến được chuyển qua máy cắt để cắt nhỏ rồi đem phơi nắng. Thời điểm này, về Dương Liễu, Cát Quế, Minh Khai, dọc theo con đường đê mù mịt cát bụi là những hàng dài miến. Miến phơi ngổn ngang ở bờ đê, cả ở những kênh mương nước thải đen ngòm, sực mùi hôi thối. Một số hộ còn dùng xe bò chở miến ra phơi ở ngoài cánh đồng.
Miến được phơi tràn lan trên bờ đê, bụi mù mịt.
Để tăng lợi nhuận, nhiều hộ sản xuất chuyển sang mua bột Trung Quốc thay vì dùng bột đót nguyên chất như trước đây.
Theo tính toán, cứ 10kg củ đót nguyên chất mới làm ra được 1kg miến. Giá hiện tại, 1kg đót được thu mua mức 1.600đ/kg, trong khi giá bán miến năm nay thấp hơn, chỉ được 18.000đ/kg đối với miến loại 1. Nếu sử dụng bột Trung Quốc, thì cứ 2kg bột (giá 7.000đ/kg) được 1kg miến, tính ra hộ sản xuất vẫn lãi được 4.000đ/kg.
Khi được hỏi mua bột Trung Quốc ở đâu thì các hộ đều trả lời: "Nếu đặt mua lượng lớn thì sẽ có người mang về tận nhà". Hỏi về nguồn gốc, xuất xứ thì ai cũng lắc đầu, bảo: "Không biết, chỉ biết là của Trung Quốc". Ai có thể đảm bảo độ an toàn cho những nguyên liệu trôi nổi, không rõ nguồn gốc ấy?
Không thể thờ ơ với sức khỏe người tiêu dùng
Theo như lời của những người làm nghề, hoàn toàn có thể nhận biết được loại miến ngâm hoá chất bằng mắt thường. Miến sạch, nguyên chất (còn gọi là miến mộc) có màu hơi đục. Miến tẩy axit có độ trắng sáng lớn (theo các hộ, dùng loại axit Na2SO3, H2CO3 nếu đúng liều lượng thì không gây ảnh hưởng tới sức khỏe).
Nhưng thực tế, hầu hết các hộ không tuân thủ các quy định. Miến nhuộm phẩm đều sậm màu, nhìn rất bắt mắt. Về giá cả, miến mộc và miến tẩy axit cũng có sự chênh lệch nhất định. Giá hiện tại, 1kg miến mộc có giá 18.000đ trong khi miến ngâm hoá chất, phẩm màu thường chỉ dao động từ 16-17.000đ/kg.
Các hộ sản xuất cũng cho biết, loại miến mộc chủ yếu được các gia đình đặt mua lẻ, số lượng rất ít về để dùng trong khi loại miến có màu sắc bắt mắt lại chủ yếu được các thương buôn đặt hàng với số lượng rất lớn về để bán.
Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Danh Bảo, Chủ tịch UBND xã Dương Liễu cho hay: "Cả xã hiện có hơn 200 hộ sản xuất miến, tập trung nhiều nhất ở xóm Đồng, xóm Gia. Càng gần Tết, các hộ đẩy mạnh sản xuất nên địa phương cũng đã tăng cường tuyên truyền về VSATTP trên hệ thống truyền thanh cũng như phối kết hợp với y tế thường xuyên đi kiểm tra, giám sát.
Vấn đề khiến địa phương đau đầu nhất hiện nay chính là tình trạng ô nhiễm môi trường do không xử lí được bã thải, nước thải của các hộ làm miến. Huyện Hoài Đức đã kí hợp đồng với Công ty TNHH Mặt trời xanh để làm nhiệm vụ xử lí nước thải cho 3 xã Dương Liễu, Cát Quế, Minh Khai nhưng đến nay gần như đã không còn hoạt động.
Từ năm 2003, Dương Liễu đã thành lập tổ vệ sinh môi trường 15 người với mức chi trả 250 triệu/năm để khai thông cống rãnh, dọn dẹp rác thải nhưng với khối lượng thải ra hàng ngày quá lớn, tổ cũng không thể thu dọn hết. Địa phương đang xúc tiến qui hoạch điểm công nghiệp với diện tích 13 ha để tập trung tất cả các hộ sản xuất nghề miến.
Hiện tại, gần như toàn bộ diện tích đất nông nghiệp của Dương Liễu đã được qui hoạch cho đô thị nên nghề miến đang là kinh tế chủ đạo cũng là kênh giải quyết việc làm chủ đạo của địa phương".
Khi được hỏi, có biết hay không chuyện miến Dương Liễu được tẩy trắng bằng axit, ông Bảo nói "Tôi cũng đã nghe nhiều chuyện đó nhưng không biết có thật hay không vì tôi không phải người làm nghề".
Càng về chiều, từng tốp xe tải đổ vào làng nhiều hơn. Từ đây, miến sẽ được mang đi khắp nơi, từ bếp ăn của mỗi gia đình, những quán ăn bình dân cho tới các nhà hàng sang trọng, siêu thị cao cấp. Người tiêu dùng vẫn phải nhắm mắt lựa chọn dù biết một điều hiển nhiên, thực phẩm không an toàn chính là thủ phạm đầu độc sức khỏe
(Theo CAND)
 |
|
Nếu bạn chưa hài lòng về sản phẩm, dịch vụ được thụ hưởng |