>> Mời quý vị góp ý về phần chất vấn của Bộ Trưởng TN&MT

Bộ trưởng Mai Ái Trực đang trả lời chất vấn. Ảnh: Minh Điền.

Nhiều tham nhũng tinh vi về đất đai không thể xử lý được

Đại biểu Đỗ Trọng Ngoạn: Hoan nghênh tác phong làm việc về đất đai. Bộ trưởng có nói với cử tri ''Ôi sao tham nhũng đất đai nhiều thế?". Nhiều thế là thế nào? Địa bàn chỗ nào cũng có hay cấp nào cũng có, tổng diện tích tham nhũng là bao nhiêu?

Bộ trưởng Mai Ái Trực: Tham nhũng đất đai nhiều thì Quốc hội đã nói nhiều, nên Quốc hội mới bàn về Luật Phòng chống tham nhũng. Hiện nay tham nhũng nhiều ở trong 3 lĩnh vực đất đai, đầu tư xây dựng, ngân sách là tham nhũng nhiều nhất, mà trong lĩnh vực đất đai chúng tôi nhận được rất nhiều đơn thư tố cáo.

Ông Ngoạn hỏi, danh sách những người tham nhũng đất đai? Tôi xin báo cáo danh sách biết thì đã công bố hết rồi, biết và nói hết rồi, việc chúng tôi đi kiểm tra vừa qua thì người ta có tố cáo thì phải điều tra xác minh mới báo cáo được. Chúng ta phải thận trọng chứ không phải có danh sách thì thông báo. Trên báo chí nói rất nhiều thì đó là những điều chúng ta thấy được. Có làm thì chúng ta chỉ có thể làm được một phần của tham nhũng thôi chứ những cái tinh vi hơn nữa thì cũng khó mà tìm ra và làm cũng không đơn giản.

Kém ở đâu nhận lỗi ở đó!

Đại biểu Đỗ Trọng Ngoạn: Mong Bộ trưởng có thể báo cáo thật minh bạch trường hợp chiếm dụng đất đai ở lòng hồ Trị An mà Bộ trưởng được Thủ tướng giao. Tôi biết Bộ trưởng chắc có nhiều vụ việc, nhiều địa chỉ và nhiều danh sách, Bộ trưởng có thể kiến nghị xử lý được klhông và xử lý cách nào, theo tôi khuyên họ trả lại đất cho dân, đừng hình sự hóa nhiều anh em?

Bộ trưởng Mai Ái Trực: Vụ hồ Trị An, Thủ tướng có giao Bộ TN&MT cũng với UBND Đồng Nai và Bộ NNPTNT, Bộ Công nghiệp, Bộ Thuỷ sản xử lý. 18/4/2005 Chúng tôi đã có có công văn giao cho Sở TNMT Đồng Nai xử lý công việc này, ngày 4/5 Sở TNMT Đồng Nai có công văn 868 báo cáo: 4 huyện Trảng Bom, Thống Nhất, Vĩnh Cửu và Định Quán tiếp giáp với hồ Trị An, nhà máy thủy điện Trị An chưa đăng ký xin cấp GCN, sử dụng mà chưa được cấp Giấy.

Nhiều năm qua một số hộ gia đình đã khai thác đào đất san ủi mua bán sử dụng đất đai dưới có 62m, có một số hộ gia đình cá nhân được huyện cấp GCNQSD. Hai huyện Trảng Bom và Thống Nhất không có cấp GCN, nhưng Định Quán có 246 trường hợp và Vĩnh Cửu có 49 trường hợp được cấp GCN ngay trong lòng hồ.

10/2004 các huyện kiểm tra sử dụng đất trên hồ, 11-12/2004 họp với các huyện nắm tình hình, 4/2005 tiến hành thu hồi GCN đã cấp. Định Quán thu hồi 25 GCN, công bố cho 12 hộ nhưng mới thu hồi và điều chỉnh giấy cho 4 trường hợp, số còn lại đang thực hiện việc thu hồi, đang tiến hành thu hồi 11 trường hợp còn lại. Vĩnh Cửu tiến hành thu hồi 22 trường hợp đều đã ra quyết định nhưng đến nay chưa thu hồi được GCN nào.

Cho thấy, công tác quản lý đất đai kém. Đất đai chỗ nào quản lý kém Bộ TNMT đất đai quản lý chỗ nào kém thì Bộ chịu hết, không đẩy trách nhiệm, nên chúng tôi phải đi kiểm tra xem dưới thi hành ra làm sao để đôn đốc anh em làm.

Chúng tôi đã đề xuất rõ trong Luật Đất đai quy định rõ chủ sử dụng là ai, nơi sử dụng đất đó phải chịu trách nhiệm để lấn chiếm thất thoát đất đó và phải quy trách nhiệm để bồi thường. Bây giờ chúng tôi đang kiểm tra và thực hiện việc đó.

Đại biểu Nguyễn Thị Hồng Khanh: Bộ trưởng có nhấn mạnh sai sót trong bồi thường hỗ trợ tái định cư và cũng đưa ra giải pháp khắc phục những vi phạm đó. Bộ trưởng cho biết thêm hướng xử lý như thế nào cho việc bồi thường không đúng?

Bộ trưởng Mai Ái Trực: Vấn đề đền bù, giá như tôi đã báo cáo là chưa hợp lý. Nên tôi đã nói kỳ này khắc phục đền bù theo giá theo giá thị trường trong điều kiện bình thường (điều 56 Luật Đất đai) là điểm hết sức quan trọng để chúng ta tháo gỡ những khiếu nại trong đền bù. Nhưng tôi cũng nói rõ, Luật quy định không hồi tố, nên chính sách của chúng ta lúc nào thì thực hiện theo lúc đó chứ không thể lấy chính sách bây giờ để truy lại giải quyết những trường hợp trước đây.

Chúng ta có 1 điều rút kinh nghiệm, đó là chính sách ban hành về thu hồi chúng càng ngày càng nới, nới dần thì người sau lợi hơn người trước. Nới dần dần thì người sau được lợi hơn người trước, thậm chí người trước gương mẫu thực hiện thì chịu thiệt mà người sau ù lì thì lại được lợi, điều đó là bất hợp lý vô cùng nhưng chúng ta mà giở lại xử lý toàn bộ thì không được. Kỳ này nếu CP thông qua ý này thì từ nay về sau chúng ta sẽ xử lý được, cái trước chúng ta phải đành thôi vì chúng ta rất nhiều thời điểm đền bù với chính sách đền bù khác nhau.

QH ra luật về đất đai sai - Bộ trưởng xin chịu lỗi!

Đại biểu Nguyễn Thị Hồng Khanh: Bộ trưởng đã đề ra rất nhiều các sai phạm nhưng không nêu rõ về trách nhiệm của mình. Việc tổ chức thực thi chính sách là ở địa phương nhưng địa phương lại nói làm theo quy định của Bộ và Chính phủ?

Bộ trưởng Mai Ái Trực: Về trách nhiệm quản lý đất đai (Bộ TNMT quản lý 6 lĩnh vực) nhưng riêng đất đai chúng tôi có 2 trách nhiệm chính là chính sách pháp luật và kiểm tra thanh tra.

Nếu chính sách đất đai có chỗ nào không đúng thì dù QH có ban hành thì tôi cũng chịu trách nhiệm vì tôi là người tham mưu, tất nhiên là thuộc phần của tôi (quy hoạch kế hoạch sử dụng đất, giao đất, thu hồi đất, cấo GCN SDĐ...). Nhưng trong pháp luật đất đai tài chính đất đai là của Bộ Tài chính (giá đất, tiền thuê đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư...), chúng tôi chỉ chịu trách nhiệm thể chế chính sách thuộc thẩm quyền quản lý của Bộ TN&MT.

Chính vì vậy sau khi ban hành Luật đất đai và Nghị định 181 chúng tôi phải xuống địa phương kiểm tra nghe ngóng. Chỉ 6 tháng sau khi ban hành NĐ 181, tôi đã đề nghị ban hành Nghị định sửa đổi bổ sung, nhiều người nói sao vừa ban hành đã sửa, nhưng tôi nói thấy sai thì sửa, thấy chưa đủ thì bổ sung, mệnh lệnh cuộc sống ta làm, không sợ mình dở. Quốc hội ban hành còn phải sửa đi sửa lại nhiều lần, Bộ tài gì mà không sửa, sửa mà tốt dân hoan nghênh thì không vấn đề, riêng vấn đề này tôi chịu trách nhiệm.

Bộ TN&MT không buông lỏng kiểm tra

Đại biểu Nguyễn Thị Hồng Khanh: Trong báo cáo thể hiện rõ Bộ TNMT hiểu rõ đất đai phức tạp, nắm rõ được những thủ đoạn vi phạm, nhưng việc thanh tra kiểm tra lại rất kém. Vậy trách nhiệm này thuộc về ai?

Bộ trưởng Mai Ái Trực: Kiểm tra thanh tra mà chúng tôi buông lỏng chúng tôi cũng chịu trách nhiệm, chúng tôi làm quyết liệt chứ có phải không làm đâu. Sau khi kiển tra thi hành Luật đất đai chúng tôi kiểm tra, riêng Hà Nội, quận Long Biên trước khi ban hành Luật chúng tôi xuống 3 lần để hỏi dân xem Luật đi vào cuộc sống như thế nào.

Như vậy là Bộ TN&MT không buông lỏng. Tôi và đồng chí Thứ trưởng Đặng Hùng Võ và Thứ trưởng đặc trách về thanh tra giải quyết khiếu nại Triệu Văn Bé thường xuyên đi và huy động lực lượng anh em kiểm tra. Vừa rồi tổ chức 13 đoàn kiểm tra, hiện tôi chỉ có 13 đồng chí làm ở Vụ Đất đai, hơn 2 chục đồng chí làm ở vụ đăng ký và thống kê đất đai, anh em thanh tra 45 người trong đó 1 nửa cho đất đai.

Tôi cho rằng kiểm tra thanh tra còn yếu, nhất là cấp huyện cấp tỉnh, cấp Bộ cần phải mạnh hơn nữa. Tới đây sẽ tăng cường làm nhiều hơn nữa. Anh em nói với tôi ông bày chuyện kiểm tra cả nước làm chi vào thời điểm nhạy cảm địa phương nó ghét ông, nhưng tôi nói địa phương nào cũng nói cảm ơn tôi cả... Tôi cũng xin nhận với Quốc hội cố gắng làm hơn nữa.

"Tôi bao biện cho anh Sinh Hùng hơi nhiều"

Đại biểu Đỗ Hồng Khanh: Tôi chưa hoàn toàn hài lòng câu trả lời câu hỏi thứ nhất, trong các nguyên nhân sai phạm theo như Bộ trưởng là do chính sách nhưng còn do những con người cụ thể làm ra, sao lại để cho người dân chịu?

Bộ trưởng Mai Ái Trực: Giá đất của chúng ta thấp quá là trước đây chứ không phải mới bây giờ, bây giờ đang đề xuất phải phù hợp với thị trường trong điều kiện bình thường. Về giá đất tôi cũng bao biện cho anh Sinh Hùng hơi nhiều, xung quanh giá đất, đền bù, tái định cư là của Bộ Tài chính trình. Nên tôi cũng trình bày đó là vấn đề cũ. Có khuyết điểm gì về chính sách giá đất thì bây giờ chúng ta nên sửa.

Bản thân tôi chưa bao giờ trình giá đất thấp cả, chuyện phân lô bán nền ở  bên dưới như vậy là bậy! Thủ tướng và Phó Thủ tướng cũng đã chỉ đạo rõ ''cấm phân lô bán nền'' - để chúng ta chống tiêu cực này, việc đó ta đã xử lý chứ không phải không xử lý. Nhưng đó là tồn tại cũ. Chị Khanh có góp ý hay hơn nữa chúng tôi ghi nhận và sẽ làm mạnh hơn nữa.

Đại biểu Đỗ Hồng Khanh: Liên quan đến giá đền bù Bộ trưởng không hiểu ý tôi, tôi biết giá Nhà nước có thấp nhưng tôi xin trích lời Bộ trưởng trên báo nói: ''theo nguyên tắc định giá đã quy định tại điều 56 Luật Đất đai giá đất sát với thị trường trong điều kiện bình thường, tuy nhiên vừa qua các địa phương khi xây dựng giá đất đều xa so với thực tế. Nếu đúng như ý Bộ trưởng thì chúng ta đã tính giá đền bù thấp hơn giá quy định của Nhà nước?"

Bộ trưởng Mai Ái Trực: Về vấn đề giá đất, tôi nhường cho anh Sinh Hùng trả lời. Tôi nói thật quan điểm của tôi là giá đất phải phù hợp với giá thị trường. 3 năm tôi làm Bộ trưởng tôi kiên định quan điểm đó mới được đưa vào điều 56 Luật Đất đai và nhưng các địa phương lại dựa vào Nghị định của Chính phủ ban hành do Bộ Tài chính đề xuất đã quy định giá đất. Tôi không tán thành việc đó!

Tôi nói vậy thể hiện quan điểm tiến tới là quyền sử dụng đất là tài sản của người dân, quyền dân sự của người ta phải được tôn trọng, nên mình phải định giá cho đàng hoàng. Nhưng giá như thế nào thì phải hỏi Bộ Tài chính chứ tôi không trả lời nữa.

ĐB Đặng Thị Phượng (Tây Ninh): Thực trạng hiện nay, giá nhà đất là ảo, dầu cơ. Giá đền bù và giá bán ra chênh lệch cao. BNguyên nhân tình ttrạng trên, vai trò của Bộ trong việc phối hợp và giải pháp khắc phục?

Bộ Trưởng Mai Ái Trực: Về giá đất ảo, hiện nay, đất nóng rồi lại lạnh, và hiện nay đang giảm giá, huy vọng  với Luật Đất đai sẽ kéo xuống mức hợp lý. Và hiện nay, nhu cầu nhà ở của người dân rất lớn, nhưng với đời sống thấp thì khó có thể thanh tóan được. Vì vậy, chúng ta sẽ phải cố gắng kéo giá xuống mức ở hợp lý hơn.

Về giá đất đền bù trong các dự án quy định do Nhà nước đề ra giá thấp,  nhưng khi chuyển nhượng giá lại cao. Như trước đây, Chung cư không tính tiền sử dụng đất, để tạo điều kiện cho người nghèo có nhà, nhưng trên thực tế, có bao nhiêu người nghèo có nhà? Người nghèo không được hưởng mà lại xảy ra tiêu cực. Chúng tôi đã đề nghị đưa vấn đề này vào điều 26 Lụât Đất đai.

Luật bất hồi tố - Trách nhiệm về ai? 

ĐB Dương Trung Quốc: Nếu đưa ra nguyên lý "Luật bất hồi tố", thì trách nhiệm không thuộc về ai cả! Tôi đề nghị Quốc hội 1 lần nữa, thực hiện giám sát chặt chẽ khâu giám sát lập pháp và hành pháp. Chứ không thể biến xã hội thành chỗ thử nghiệm!

Bộ trưởng Mai Ái Trực: Tôi thật sự chia sẽ bức xúc của Đại biểu Dương Trung Quốc, tôi cũng thực sự thấy không công bằng, nhưng giải quyyết như thế nào thì tôi đề nghị Quốc hội xem xét, chứ vai trò của Bộ thì không thể.

Kết thúc buổi chất vấn, Phó Chủ tịch QH Trương Quang Được có ý kiến với phần trả lời của Bộ trưởng Mai Ái Trực: Vụ lòng hồ Trị An, có danh sách nghi vấn là tham ô, tham nhũng. Bộ cần phải xác minh cụ thể, và giao cho cơ quan chức năng xử lý.

Về giá nhà và đất tăng quá cao, trong khi đó, xây dựng chung cư để bán rẻ cho người nghèo, nhưng, người nghèo lại ít được vào nhà chung cư. Chúng ta chính sách, giao đất cho các công ty làm chung cư bán cho người nghèo, thì giá đất lại thấp. Đây là mâu thuẫn trong quản lý, phải làm sao cho giá đất đúng với giá thị trường, và những chủ trương, chính sách nhằm phục vụ cho người nghèo, cần phải đến với người nghèo".

Ông Được "chỉnh" thêm: "Bộ trưởng có nói, luật của chúng ta không hồi tố. Đúng vậy, xã hội ngày càng tiến bộ, những chính của chúng ta cũng thoáng hơn, cởi mở hơn, làm tốt hơn cho nhân dân được hưởng. Cho nên, người sau bao giờ cũng có lợi về mặt này khá hơn người trước. Nhưng, không hồi tố về mặt này, không có nghĩa là trách nhiệm của người làm sai trái không được đề cập đến".

• Nhóm PV thời sự

Ý kiến của bạn?