Sau hơn 2 năm chờ đợi, phiên điều trần phúc thẩm vụ kiện các công ty hóa chất Mỹ của các nạn nhân chất độc da cam Việt Nam đã diễn ra vào lúc 1g30 chiều ngày 18/6 (giờ New York).

Nạn nhân da cam Phạm Đức Duy, 10 tuổi. Ảnh: Lao động

Tại phiên điều trần này, phía luật sư của các nạn nhân đã cử Jonathan Moore ra tiến hành bào chữa. Trong phần trình bày của mình, ông Moore đã chỉ ra rằng các tập đoàn hóa chất đã không tuân thủ theo đơn đặt hàng của chính phủ Mỹ mà cung cấp các hóa chất có chất độc dioxin. Các công ty hóa chất đã biết thuốc diệt cỏ có nồng độ dioxin cao và có khả năng hạ nồng độ đó xuống nhưng họ đã không làm vậy vì lý do lợi nhuận.

Phía luật sư bên nguyên trích một hội nghị năm 1965 trong đó đại diện của các công ty hóa chất tuyên bố rằng họ biết trong thuốc diệt cỏ có các chất độc dioxin. Khi đó họ khuyến cáo những người tham dự không nên tiết lộ thông tin này cho chính phủ. Ngoài ra số lượng khoảng 77 triệu lít chất độc da cam rải xuống Việt Nam trong vòng 9 năm trời là con số lớn quá mức cần thiết.

Một điều cần nói thêm là Tổng thống John F. Kennedy khi yêu cầu đặt hàng thuốc diệt cỏ có yêu cầu sử dụng thuốc để diệt cỏ và sẽ chỉ sử dụng nếu không gây ra thương tật cho người. Phía luật sư bên nguyên khẳng định các công ty hóa chất đã vi phạm các thông lệ quốc tế về chiến tranh mà theo đó “không được sát hại thường dân vô tội”.

Phía luật sư bên bị cáo phản bác rằng việc các khái niệm “thông lệ” của bên nguyên là quá mập mờ. Họ cho rằng yêu cầu đền bù mà phía bên nguyên đưa ra “đồng nghĩa với việc đền bù chiến tranh” mà chỉ nên giải quyết ở cấp giữa quốc gia và quốc gia chứ không liên quan đến cấp độ cá nhân như thế này. Họ đồng thời nhấn mạnh lại quan điểm rằng việc sử dụng thuốc trừ cỏ là vì mục đích quân sự, theo yêu cầu của nhà nước và họ lúc đó không biết về việc xuất hiện dioxin trong thuốc trừ cỏ.

Luật sư của các nạn nhân sau đó lập luận rằng phía họ không thách thức chính phủ hay quân đội mà chỉ kiện các công ty về việc cung cấp chất độc mà không thông báo cho chính phủ.

Phiên điều trần đã kết thúc lúc 3g10 thì phiên tòa kết thúc với việc các thẩm phán cám ơn sự có mặt của các nạn nhân chất độc da cam Việt Nam đã đi từ xa tới để dự phiên tòa. Các thẩm phán phiên tòa chưa ra phán quyết ngay về vụ việc. Phán quyết sẽ được đưa ra trong khoảng từ 3-6 tháng tới.

(Theo Tuổi trẻ)