- Tại phiên họp thứ 13 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) sáng 8/10, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Văn Thuận nói: Quyết tâm phòng, chống tham nhũng rất cao nhưng chuyển biến chậm.

Kết quả không cao bằng quyết tâm

Xét xử vụ Nguyễn Lâm Thái. Ảnh: VNN

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Văn Thuận đồng tình: "Quyết tâm phòng, chống tham nhũng rất cao nhưng chuyển biến chậm và kết quả không như mong muốn dù luật, văn bản hướng dẫn thi hành luật sẵn có, kinh phí thực hiện không thiếu".

Theo Ủy ban Tư pháp, nhiều vụ án tham nhũng, nhất là những vụ án tham nhũng lớn được Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng tập trung chỉ đạo hoặc những vụ án do cơ quan điều tra ở Trung ương tiến hành điều tra còn chậm. Dư luận đặc biệt bức xúc về  2 vụ án còn lại trong 8 vụ án trọng điểm mà Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tập trung giải quyết từ năm 2006 và 2 vụ án tách ra từ vụ PMU 18.

Chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội Trương Thị Mai cho rằng nhất thiết phải công khai xét xử các vụ án tham nhũng cho người dân biết nhưng từ năm 2006 trở lại đây, có những vụ án tham nhũng cứ "xìu dần, xìu dần".

Theo bà Mai, việc điều tra, truy tố, xét xử một số vụ tham nhũng nổi cộm, dư luận quan tâm còn chậm, thiếu chặt chẽ, một số trường hợp xử lý chưa kiên quyết, thiếu tính răn đe, làm ảnh hưởng đến niềm tin của một bộ phận nhân dân như Chính phủ thừa nhận là rất rõ ràng. Tuy nhiên, bà Mai nhấn mạnh: "Việc chỉ ra hạn chế sẽ không có ý nghĩa nếu không tìm ra giải pháp để khắc phục".

Theo báo cáo của Chính phủ, đã phát hiện 379 vụ việc tham nhũng, giảm 14% số vụ việc so với cùng kỳ năm trước. Trong tổng số 357 bị cáo bị xét xử về tội tham ô tài sản, có 17 trường hợp tòa án tuyên không phạm tội, 5 trường hợp miễn truy cứu trách nhiệm hình sự và 139 bị cáo được hưởng án treo.

Ông Trần Thế Vượng, Trưởng Ban Dân nguyện cho rằng báo cáo của Chính phủ phải nêu rõ căn cứ miễn truy cứu trách nhiệm hình sự cho 5 trường hợp được nêu để Quốc hội biết cũng như bày tỏ băn khoăn số bị cáo được tòa xử án treo chiếm tới 1/3 tổng số bị cáo bị đưa ra xét xử có thể gây bức xúc trong dư luận về sự nương nhẹ của luật pháp.

Chưa thể minh bạch tài sản

Xã hội vẫn còn phổ biến tâm lý "cần phải và có thể hối lộ". Ảnh minh hoạ

Bà Trương Thị Mai cảnh báo nếu không có giải pháp thì tâm lý phổ biến cần phải và có thể hối lộ cán bộ, công chức sẽ trở thành "giá trị nguy hiểm cho xã hội". Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Văn Thuận cũng chia sẻ lo lắng "văn hóa cảm ơn như một giá trị xót xa" đang tồn tại phổ biến trong xã hội. 

Một trong những nội dung khác được bà Lê Thị Thu Ba đề cập trong Báo cáo thẩm tra của Uỷ ban Tư pháp, đó là việc triển khai rộng rãi trả lương qua tài khoản vẫn chưa góp phần giúp minh bạch hóa thu nhập của cán bộ, công chức. Theo bà, chừng nào còn sử dụng tiền mặt trong dân cư thì sẽ rất khó kiểm soát, quản lý thu nhập ngoài lương của cán bộ, công chức.

Ủy ban Tư pháp kiến nghị nên nội luật hóa quy định của Công ước Liên Hiệp Quốc, trong đó coi việc tài sản của một công chức tăng lên đáng kể so với thu nhập hợp pháp của công chức mà công chức này không giải thích được hợp lý thì bị quy định là tội phạm vì làm giàu bất hợp pháp.

• Xuân Linh