Việc thí điểm người dân bầu trực tiếp chủ tịch xã đã được hoãn lại ở phút cuối.

Thảo luận lần đầu tại các phiên họp tổ và tại Hội trường vừa qua, đa số ĐBQH đều nhất trí chủ trương người dân bầu trực tiếp chủ tịch xã, xem đây là một bước tiến dân chủ và kỳ vọng tiến tới sẽ bầu trực tiếp ở cấp cao hơn.

Tuy nhiên, ĐBQH đều cho rằng, ban soạn thảo đề án chưa đưa ra được căn cứ pháp lý của việc tại sao chỉ thí điểm  bầu chủ tịch xã, không bầu chủ tịch phường; quyền hạn và quan hệ của ông ta với bộ máy chính quyền đến đâu, có gì khác biệt so với chủ tịch xã lâu nay... ĐBQH cũng thắc mắc đã có tổng kết về việc  bầu trưởng thôn chưa và bài học kinh nghiệm là gì.

Giải trình trước QH sáng 7/11, Bộ trưởng Nội vụ Trần Văn Tuấn vẫn khẳng định, chủ trương này đã được nghiên cứu kỹ, đã lấy ý kiến của các địa phương, nhận được sự ủng hộ. Tiêu chuẩn về chủ tịch xã trong đề án đã được nghiên cứu từ khảo sát thực trạng cán bộ hiện nay....

Tuy nhiên, sáng 15/11, tức một tuần sau, Phó Chủ tịch QH Uông Chu Lưu khi giải trình tiếp thu ý kiến ĐBQH đã cho rằng: "Việc bầu chủ tịch xã liên quan đến tổ chức chính quyền, phát huy dân chủ trực tiếp dưới cơ sở nên cần thận trọng, có bước đi phù hợp, trong cùng lúc tồn tại nhiều mô hình khác nhau sẽ không thuận cho chỉ đạo, điều hành".

Như vậy, từ 25/4/2009 sẽ chỉ bắt đầu thí điểm bỏ HĐND quận, huyện, phường. Thời gian kết thúc sẽ do QH quyết định. Danh sách cụ thể sẽ do Chính phủ đề xuất và trình UBTVQH.

Trước đó, QH đã nhất trí sẽ kéo dài thêm 2 năm nhiệm kỳ hoạt động 2004 - 2009 của HĐND và UBND các cấp. Thời điểm bầu cử đại biểu HĐND các cấp khóa tới sẽ được tiến hành vào năm 2011, cùng với thời điểm bầu cử ĐBQH khóa XIII.

Ông Lưu cho biết, thí điểm xong nếu thấy mô hình hiệu quả, sẽ xem xét sửa đổi bổ sung Hiến pháp để triển khai toàn quốc.

• Lê Nhung