- Trả lời báo giới bên lề phiên khai mạc Hội nghị tư vấn các nhà tài trợ (CG) sáng 4/12 tại HN, Đại sứ Nhật Bản tại VN Mitsuo Sakaba cho hay, nước này sẽ đưa ra thêm nhiều cơ chế để có thêm minh bạch trong các dự án ODA.
Vụ PCI khiến Nhật Bản rất thất vọng
- Thưa Đại sứ, có vẻ như Quốc hội Nhật Bản đang đưa ra nhiều sức ép với Việt Nam về vấn đề này?
- Quốc hội Nhật không vui và muốn làm rõ vụ việc này. Chúng tôi đang tìm biện pháp để có thêm nhiều minh bạch trong các dự án ODA. Trong vụ PCI, tham nhũng diễn ra ở khâu tư vấn. Vì vậy, chúng tôi sẽ đưa ra thêm nhiều cơ chế để tránh các vụ tham nhũng xảy ra.
Phản ứng của người dân Nhật ra sao?
- Tất nhiên họ không hài lòng.
Đại sứ Nhật Bản tại VN Mitsuo Sakaba dự khai trương Trường tiểu học xã Cẩm Minh (Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh) - một công trình do Nhật Bản viện trợ, cuối tháng 11/2008. Ảnh: Thanh Sơn
Nhưng vụ hối lộ xảy ra từ lâu mà bây giờ đã là gần năm 2009 mới phát hiện ra?
- Tôi không thực sự biết về điều đó. Vụ này mới phát hiện năm nay. Trước đó chúng tôi không biết gì về vụ việc này. Trong quá trình điều tra một số scandal khác thì vụ việc liên quan đến VN mới lộ ra một cách bất ngờ. Chúng tôi đã rất ngạc nhiên.
Dù sao thì việc điều tra đã được tiến hành, đã có hai phiên toà xử công khai. Nhiều dữ kiện mới đang tiếp tục hé lộ. Vì vậy, dựa vào các thông tin mới về vụ hối lộ, chúng tôi sẽ xây dựng cơ chế mới nhằm chống tham nhũng trong những vụ việc tương tự. Vì thế chúng tôi đang làm việc tích cực và hy vọng kết quả sẽ sớm được công bố.
Ông nghĩ sao về tiến trình xử lý của VN đối với vụ này?
- Chúng tôi vẫn đang tiếp tục hợp tác. Đó là một vụ tham nhũng về tư vấn nên đối với tiến trình đưa tư vấn vào, chúng tôi cần có một số cơ chế mới, để làm cho nó minh bạch hơn, tránh các vụ tham nhũng như trên.
Vậy ông nghĩ sao về niềm tin của người dân Việt Nam đối với dự án ODA của Nhật? Nhiều người Việt Nam cho hay không thể tin nổi vì sao vụ việc tham nhũng này xảy ra, nhất là với dự án của Nhật, vốn nổi tiếng về cơ chế chống tham nhũng?
- Chính tôi cũng không thể tin được rằng vụ này có thể xảy ra. Cuộc điều tra tại Nhật Bản vẫn đang tiếp diễn và đang có thêm những bằng chứng mới. Vụ tham nhũng khiến chúng tôi rất thất vọng. Và điều đó càng làm tăng thêm quyết tâm của chúng tôi trong việc chống tham nhũng.
Vẫn tiếp tục hỗ trợ kỹ thuật và viện trợ không hoàn lại
Liệu vụ này có ảnh hưởng đến ODA của Nhật Bản dành cho VN?
- Tôi không thể nói về tác động của vụ PCI đối với nguồn vốn ODA từ Nhật Bản cho Việt Nam vào lúc này. Tôi chỉ có thể nói rằng Nhật Bản đã tạm ngừng ODA cho Việt Nam và chúng tôi đang chờ kết luận cuối cùng của ủy ban chung về vụ tham nhũng này cũng như cơ chế để tránh tham nhũng. Cho đến khi đó, tôi chưa thể nói gì được thêm. Chúng tôi không nói sẽ giảm, hay cắt ODA cho Việt Nam. Chỉ là tạm ngừng thôi.
Kể từ khi nối lại viện trợ cho Việt Nam vào năm 1991, Nhật Bản đã liên tục dẫn đầu danh sách các quốc gia viện trợ ODA cho Việt Nam. Năm ngoái, trong số 5,4 tỷ USD mà các nhà tài trợ cam kết, ODA của Nhật Bản lên đến 1,1 tỷ USD.
Thưa ông, tạm dừng ODA là như thế nào?
- Chúng tôi có hỗ trợ kỹ thuật, viện trợ không hoàn lại và cho vay ưu đãi. Về cho vay ưu đãi, theo quy định chúng tôi phải thuê tư vấn đề giám sát chi tiêu cho dự án. Vì thế đối với các khoản vay ODA, trước hết chúng tôi phải làm sáng tỏ tình hình. Do vậy, chúng tôi đã đình chỉ quá trình cho vay ưu đãi vốn ODA cho Việt Nam. Còn hai loại viện trợ kia thì vẫn diễn ra bình thường.
Như vậy năm nay Nhật Bản sẽ không cam kết ODA cho Việt Nam?
- Đúng vậy. Cho tới khi vụ PCI được làm sáng tỏ và Ủy ban hỗn hợp phòng chống tham nhũng trong các dự án ODA của hai nước thiết lập được cơ chế mới để tạo tính minh bạch hơn cho hệ thống.
-
Xuân Linh (ghi)
