- “Nhận thức về trách nhiệm trong phát hiện, xử lý các vụ việc tham nhũng, lãng phí phải ngay từ trong cấp uỷ, cơ quan. Không thể trông chờ, ỷ lại vào sự phát hiện từ bên ngoài”, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trương Tấn Sang phát biểu tại Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai công tác phòng chống tham nhũng, lãng phí theo tinh thần Nghị quyết TƯ 9 (khoá X) diễn ra hôm nay (27/2).

Ông Trương Tấn Sang nói, trong 2 năm qua, công tác phòng chống tham nhũng, lãng phí đã đạt kết quả bước đầu, làm tiền đề cho các năm sau.

Tuy nhiên, Thường trực Ban Bí thư thừa nhận, phòng chống tham nhũng còn bộc lộ nhiều hạn chế. Tình hình vẫn còn nghiêm trọng và diễn biến phức tạp, chưa như mong đợi. Nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, trước hết là trách nhiệm của cấp ủy các cấp và người đứng đầu.

Không thể trông đợi phát hiện từ bên ngoài

Vụ Điện kế điện tử (TP.HCM) dự kiến sẽ xét xử trong quý I năm nay. Ảnh:VNN

Trong tình hình hiện nay, việc phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi tham nhũng có tác động tích cực để răn đe. “Nhận thức về trách nhiệm trong phát hiện, xử lý các vụ việc tham nhũng, lãng phí phải ngay từ trong cấp uỷ, cơ quan. Không thể trông chờ, ỷ lại vào sự phát hiện từ bên ngoài”, ông Sang lưu  ý.

Trước đó, trong báo cáo tổng hợp kết quả 2 năm thực hiện phòng chống tham nhũng, Phó Thủ tướng Trương Vĩnh Trọng đã chỉ ra, không ít cán bộ lãnh đạo quản lý chưa gương mẫu trong lối sống và chưa kiên quyết đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí.

Báo cáo cũng nhìn nhận, việc xử lý trách nhiệm người đứng đầu để xảy ra tham nhũng, lãng phí còn ít so với số vi phạm. Hầu hết cấp ủy chưa công bố bản kê khai tài sản trong chi bộ và trong cấp ủy như quy định. Dù tháng 12/2007 phải hoàn thành nhưng đến nay mới có 19 cơ quan ở TƯ và 21 địa phương hoàn thành.

Phó Thủ tướng nhận định, nếu để tự đánh giá thì hầu hết đều tự nhận là không có tham nhũng. Việc phát hiện của cấp trên hay trong nội bộ rất ít.

Các vụ việc hầu như được phát hiện do đơn thư tố cáo nội bộ và thông tin báo chí. Trong khi đó, mức sống và sinh hoạt của một số cán bộ, đảng viên có biểu hiện bất minh so với thu nhập thực tế nhưng lại chưa có quy định nào để xác minh. Ban Chấp hành TƯ cũng định hướng nhiệm vụ thời gian tới là xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức có năng lực, phẩm chất, liêm chính.

Ông Trương Tấn Sang khẳng định, phải đề cao trách nhiệm của các cấp ủy Đảng và cán bộ.  "Nhân tố quyết định thắng lợi bắt nguồn chủ yếu từ sức mạnh nội lực, cơ quan chức năng dù đủ năng lực, có trang thiết bị hiện đại đến mấy cũng khó có thể phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi tham nhũng nếu nội bộ dung túng, bao che".

Trong 8 nhiệm vụ, giải pháp thời gian tới, Ban chấp hành TƯ cũng "chốt" lại, trong quý I/2009 phải xử lý dứt điểm các vụ án còn lại trong 8 vụ án trọng điểm. Đẩy nhanh tiến độ và đảm bảo chất lượng xử lý 15 vụ án Ban chỉ đạo TƯ đang theo dõi. Tiếp tục xác minh làm rõ những vụ việc tham nhũng có dấu hiệu nghiêm trọng để xử lý.

Đặc biệt, theo ông Sang, phòng chống tham nhũng phải dựa vào dân. Cần có các giải pháp phù hợp để nhân dân phản ánh, tố giác tham nhũng với Nhà nước thông qua công tác tiếp dân, mở hòm thư, lập đường dây nóng và nhất là cán bộ phải thường xuyên sâu sát, gần gũi nhân dân, tránh tình trạng chỉ nắm tình hình qua báo cáo, mà báo cáo một đằng, thực tế một nẻo.

"Cuộc đấu tranh chống nội xâm"

Thường trực Ban Bí thư lưu ý, cần tập trung sự chỉ đạo của các cấp ủy Đảng đối với công tác phòng chống tham nhũng.

Ảnh: Báo ĐT ĐCS

Trước đó, báo cáo của BCH Trung ương Đảng cũng thừa nhận, công tác kiểm tra nội bộ chưa được quan tâm. Trong xử lý một số vụ việc tham nhũng vẫn còn biểu hiện nể nang, né tránh, nhẹ trên, nặng dưới và lạm dụng xử lý hành chính.

Việc xử lý một số vụ án tham nhũng nghiêm trọng còn chậm. Số bị cáo tội tham nhũng được hưởng án treo vẫn cao, chiếm 37%. Số vụ việc tham nhũng được phát hiện, xử lý ngày càng giảm, số vụ án tham nhũng được khởi tố trong cả nước giảm 30% số vụ và 25% số bị can so với cùng kỳ. Có ý kiến cho rằng, nguyên nhân vì công tác đấu tranh phòng chống thiếu quyết liệt.

Về vấn đề này, tại Hội nghị TƯ 9 có một số ý kiến cho rằng, việc phát hiện và xử lý các vụ việc, vụ án tham nhũng chưa kịp thời, một số vụ kéo dài, chậm kết luận và việc xử lý chưa đủ răn đe nên đã gây bức xúc trong nhân dân.

Cũng có người nói, việc thành lập Ban Chỉ đạo phòng chống tham nhũng cấp tỉnh đã phần nào làm hạn chế đến các vụ án tham nhũng. Vì trước khi khởi tố phải xin ý kiến chủ tịch UBND tỉnh, trưởng ban chỉ đạo. Nếu chủ tịch không đồng ý thì sẽ không khởi tố.

Tuy nhiên, Bộ Chính trị khẳng định, tình trạng trên chỉ là cá biệt, thuộc lề lối làm việc cần được chấn chỉnh, hoàn toàn không phải do việc thành lập ban chỉ đạo cấp tỉnh.

Nhấn mạnh rằng phòng chống tham nhũng, lãng phí là cuộc đấu tranh chống giặc nội xâm, ông Trương Tấn Sang nói: "Đây là trọng trách của Đảng và Nhà nước với tương lai, tiền đồ của dân tộc. Từ những kết quả và kinh nghiệm bước đầu qua hai năm thực hiện, với quyết tâm của toàn Đảng và cả hệ thống chính trị, chắc chắn tham nhũng, lãng phí sẽ được ngăn chặn và đẩy lùi”.

Theo Phó Thủ tướng Truơng Vĩnh Trọng, phải chống tham nhũng theo tinh thần “vừa chạy vừa mặc áo”. Công việc này đòi hỏi thận trọng, không thể nôn nóng, làm đến đâu phải chắc đến đó, vì từ nay đến hết nhiệm kỳ Đại hội X (còn khoảng gần 2 năm) là thời điểm rất nhạy cảm. Không cẩn thận sẽ xảy ra sai sót. 

• Lê Nhung