- Trong bản thuyết trình về sự cần thiết phải ban hành Luật Thuế nhà đất, đại diện Bộ Tài chính cho rằng một dự luật thuế ban hành sẽ "hoàn thiện chính sách thuế với hoạt động kinh doanh bất động sản, đất được giao nhưng không đưa vào sử dụng theo cam kết và các trường hợp sở hữu, sử dụng nhà, đất vượt quá hạn mức quy định. Ngăn chặn những cơn sốt giá do đầu cơ bất động sản".

Ảnh: Lê Nhung

Như vậy, khó có thể hy vọng dự thảo luật ra đời sẽ ngăn được những cơn sốt giá cũng như khuyến khích thị trường bất động sản phát triển lành mạnh.

Nhà ở: trên 600 triệu đồng phải nộp thuế

Theo dự thảo luật,  thuế suất đối với nhà ở chỉ còn 2 mức, tính theo giá trị nhà. Nhà trị giá đến 600 triệu đồng không phải chịu thuế và phần trên 600 triệu đồng sẽ chịu thuế suất 0,03%/năm.

Băn khoăn lớn nhất của các đại biểu là con số khởi điểm 600 triệu đồng. Vì dự thảo chưa quy định rõ cơ quan hay tổ chức có thẩm quyền định giá nên sẽ khó khả thi. Chưa kể, con số này sẽ nhanh chóng bị lỗi thời và còn không phân biệt giàu nghèo giữa các vùng miền.

Theo thuyết minh của ban soạn thảo thì con số 600 triệu đồng được tính theo giá "nhà nước", tương đương với một căn hộ 150m2 với giá 4 triệu đồng/m2 (giá nhà xây dựng mới).

Nhưng TS.Nguyễn Minh Phong (Viện Nghiên cứu Phát triển KT - XH Hà Nội) chỉ ra "tuyệt đại đa số người dân đều phải mua nhà theo giá cao hơn, cộng thêm các chênh lệch trung gian từ "cò" nhà đất".

Còn theo luật sư Lê Thanh Sơn, quy định này gây khó cho cơ quan thuế, vì cơ quan này "không thể định giá được từng ngôi nhà". Ông Sơn dẫn chứng, để phân chia tài sản một vụ ly hôn, phải chật vật qua bao nhiêu khâu mới xác định được giá trị của một ngôi nhà.

GS.TS Đặng Hùng Võ phân tích kỹ hơn: "Đưa ra hạn mức theo giá trị nhà sẽ khó định giá chính xác, dễ gây quan liêu hoặc tham nhũng, dễ phát sinh khiếu kiện và gây nhiều tốn kém khi cần xác định chính xác".

Theo ông Võ, hạn mức tính thuế nhà ở vẫn cần xác định theo diện tích sử dụng trên đầu người. Đặc biệt chỉ cần quan tâm đến các trường hợp có nhà mà không ở, hoặc, nhà ở có diện tích sử dụng rộng hơn so với mức trung bình.

Giá trị nhà có thể tính theo diện tích sử dụng nhân với giá nhà quy định theo loại nhà, cấp nhà, thời gian đã sử dụng và chỉ số giá tiêu dùng tại địa phương.

Xem lại thuế đất dùng để kinh doanh

Trong khi vẫn phân vân về mức thuế nhà thì đa số ý kiến đều cho rằng khung giá đất để áp thuế là hợp lý và đơn giản.

Theo dự thảo luật, thuế đất ở được xác định theo diện tích. Diện tích đất dưới hạn mức chịu mức thuế suất 0,03%; diện tích vượt nhưng không quá 3 lần chịu mức thuế 0,06%; phần vượt trên 3 lần chịu thuế suất 0,09%.

"3 mức lũy tiến là phù hợp về nguyên tắc: thuế được tính trên giá trị đất; hạn mức tính trên diện tích sử dụng; thuế suất cơ bản lựa chọn là 0,03% cũng có thể tạm chấp nhận và điều chỉnh sau", ông Đặng Hùng Võ bình luận.

Nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường kiến nghị, cần đặt thêm một mức thuế lũy tiến thứ tư với trường hợp có đất nhưng không đưa vào sử dụng để giải tỏa tình trạng đầu cơ, tích trữ đất đai. Mức thuế có thể là 0,12% - 0,15%.

Ngoài ra, cần xem lại mức thuế với đất sử dụng vào mục đích sản xuất, kinh doanh để hạn chế tình trạng đất ở những khu phố trung tâm "cao ngất ngưởng".

Ông Võ phân tích, DN sản xuất, kinh doanh hiện đang chịu thuế thu nhập doanh nghiệp với mức 25% của thu nhập chịu thuế, trong đó có thu nhập được sinh ra từ sử dụng đất.

"Cần xem xét việc thống nhất tính chung một loại thuế đất bao gồm cả thu nhập từ sử dụng đất. Hộ gia đình sử dụng đất ở mặt phố để kinh doanh hiện chịu thuế kinh doanh không cao, đó là nguyên nhân làm tăng giá đất tại những khu vực có nhiều lợi thuế kinh doanh. Trong trường hợp này, thuế suất 0,03% lại là thấp, không đủ điều tiết làm giảm giá đất tại trung tâm các đô thị lớn. Không ai đi mua đất Hàng Đào chỉ để ở", ông Võ nói.

Dự thảo Luật thuế nhà đất dự kiến sẽ trình Quốc hội thảo luận tại kỳ họp tháng 11 năm nay và thông qua tại kỳ họp tháng 5/2010. Hiện dự thảo đang được đưa ra lấy ý kiến nhân dân.

• L. Nhung