- Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế QH Hà Văn Hiền, trưởng đoàn giám sát việc thực hiện chính sách pháp luật ở các tập đoàn, tổng công ty khẳng định cần xử lý triệt để các doanh nghiệp làm ăn thua lỗ. Đoàn giám cũng đề xuất phải giảm tối đa tính độc quyền của tập đoàn.

CN Ủy ban Kinh tế Hà Văn Hiền: Không để nợ nần dây dưa. Ảnh: LN

Để các doanh nghiệp làm ăn thua lỗ tồn tại là do chúng ta chưa xử lý chưa triệt để. Nếu tình trạng này kéo dài và thua lỗ tích tụ thì sẽ càng gây khó khăn thêm. Không nên để dây dưa tình trạng nợ nần.

Với những dự án của các tập đoàn, tổng công ty đang thiếu vốn do tác động khách quan của suy thoái kinh tế thì Nhà nước cũng nên có biện pháp xử lý can thiệp sớm, tránh để kéo dài.

Có những đơn vị, nợ vay trên vốn chủ sở hữu tăng gấp trên mười lần. Cần có biện pháp xem xét lại.

Phần lớn những DNNN có nợ lớn như vậy là vay đầu tư cho trung hạn và dài hạn. Vừa qua có thể phải chia sẻ với một số tập đoàn, tổng công ty do khó khăn, phải chia sẻ

Ví dụ Vinashin, vừa qua có nhiều dự án với nước ngoài như ký kết các hợp đồng đóng tàu ba vạn, năm vạn tấn. Nhưng do suy giảm, hợp đồng kinh tế bị cắt, họ gặp khó khăn.

Như vậy, những dự án đã triển khai rồi nhưng gặp khó khăn thì Nhà nước cũng nên can thiệp để các dự án được thực hiện vì càng đình trệ, càng khó.

- Còn việc xem xét trách nhiệm cá nhân, theo ông, nên như thế nào?

Chúng ta phải xem xét những căn nguyên cụ thể và chiến lược đầu tư của từng đơn vị vì trong kinh doanh cũng có những rủi ro. Với việc làm ăn thua lỗ vì lợi ích cục bộ, lợi ích cá nhân thì phải xử lý.

- Việc đầu tư ra bên ngoài của các tập đoàn không hiệu quả, các đại biểu Quốc hội cho rằng, cần có qui định cụ thể về đầu tư của tập đoàn, nhất là không để tập đoàn đầu tư quá xa lĩnh vực chính của mình?

Trước đây chúng ta chưa có qui định để các doanh nghiệp đầu tư ra ngoài ngành nghề chính, vì vậy có 47% doanh nghiệp đã đầu tư vào tài chính, chứng khoán, bất động sản… với một nguồn vốn khá lớn.

Qua đánh giá, thấy đầu tư vào lĩnh vực bên ngoài hiệu quả rất thấp, thấp hơn việc đầu tư ở ngành chính. Khi phát hiện ra, chúng ta đã không kịp thời ban hành các quy định để xử lý.

Tới đây, Nhà nước sẽ phải có quy định về vấn đề này. Phải cụ thể là anh chỉ được đầu tư ra ngoài ở những lĩnh vực nào cũng như điều kiện, trách nhiệm nếu không có hiệu quả.

Sau báo cáo giám sát này, chúng ta sẽ phải hoàn thiện chính sách.

- Theo như kết quả giám sát, thì Tập đoàn công nghiệp Tàu thủy Việt Nam tuy được Nhà nước đầu tư lớn nhưng nợ dây dưa, phải nợ thuế và nợ cả những DN nhỏ, trong khi lại phát triển nóng, có tới 157 doanh nghiệp thành viên. Vậy các vấn đề ở Tập đoàn này nên xem xét như thế nào?

Đoàn giám sát chưa có điều kiện đi xem xét cụ thể từng DN mà chỉ xem xét tổng quan hiệu quả sử dụng vốn.

Vinashin có số nợ khá cao nhưng như tôi đã nói, nợ của họ chủ yếu đầu tư trung và dài hạn để mở rộng sản xuất kinh doanh.

Dự kiến tới đây sẽ thành lập thêm 4 tập đoàn kinh tế mới trong các lĩnh vực bất động sản, viễn thông, hóa chất... Vậy ông có khuyến cáo gì cho việc thành lập tập đoàn mới khi mà vẫn chưa thực hiện tổng kết thí điểm thành lập tập đoàn?

Các tập đoàn vừa qua mới là làm thí điểm. Báo cáo giám sát đã chỉ rõ bất cập của mô hình nên việc hình thành các tập đoàn mới phải rút kinh nghiệm.

Trước hết, cần tổ chức tổng kết mô hình tập đoàn cũ và phải làm kĩ lưỡng, nhất là quan hệ quản trị trong nội bộ tập đoàn. Các tập đoàn mới ra đời phải trên cơ sở đánh giá tổng kết lại mô hình các tập đoàn hiện có.

- Về mô hình Tổng công ty đầu tư và kinh doanh vốn nhà nước (SCIC), báo cáo giám sát cho rằng chưa hợp lí. Vậy dự kiến tới đây mô hình này sẽ được tổ chức theo hướng như thế nào?

Ta cần có tổng kết, vì hiện đơn vị này đã tiếp nhận 800 doanh nghiệp, phần lớn vừa và nhỏ. Trong khi đó vẫn còn 300 DN với số vốn 5.000 tỷ đồng chưa bàn giao.

Vậy chức năng người đại diện tại những doanh nghiệp mà SCIC góp vốn là thế nào cần phải làm rõ, bởi nếu vẫn hoạt động theo luật doanh nghiệp hiện hành sẽ bất cập.

Tôi cho rằng vẫn nên duy trì mô hình này nhưng phải có đổi mới. Bất cập là trong số thành viên hội đồng quản trị có nhiều người kiêm nhiệm nên không chuyên nghiệp.

•  Lê Nhung