- Cả chủ đầu tư là Tập đoàn Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) và các tỉnh đều chưa khẳng định được tính khả thi của các phương án vận chuyển alumin từ Tây Nguyên xuống cảng biển. 

>> Đại dự án bô-xít Tây Nguyên và ý kiến nhiều chiều 

Ngày 21 và 22/4, trong chuyến khảo sát thực tế các tại các dự án khai thác bô-xít ở Nhân Cơ (Đắk Nông) và Tân Rai (Lâm Đồng), Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đặc biệt quan tâm đến vấn đề giao thông phục vụ cho việc xuất khẩu alumin. 

Phó Tổng Giám đốc TKV Dương Văn Hòa cho rằng, đến 2020, do điều kiện cơ sở hạ tầng, chỉ có thể nâng cấp 2 nhà máy Tân Rai và Nhân Cơ, chưa thể xây dựng thêm các nhà máy khai thác bô-xít, sản xuất alumin tại Tây Nguyên. 

Đắk Nông có kinh nghiệm quản lao động nước ngoài

Gói thầu EPC Nhà máy sản xuất alumin Nhân Cơ công suất 650.000 tấn/năm mới được khởi công hôm 28/2. Tuy vậy, theo báo cáo của Công ty cổ phần alumin Nhân Cơ, hiện chủ đầu tư và nhà thầu vẫn đang tiến hành đàm phán, điều chỉnh một số nội dung hợp đồng, như lùi thời gian tính tiến độ bắt đầu từ 18/10/2010, thống nhất chi tiết xuất xứ thiết bị… Dự kiến tháng 10 tới, hai bên sẽ hoàn thành việc tạm ứng hợp đồng EPC.

Hiện chủ đầu tư đang thực hiện việc đăng ký lao động nước ngoài, chuẩn bị cơ sở vật chất sinh hoạt để phục vụ nhà thầu vào thi công.

Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải tại công trường Nhà máy alumin Tân Rai. Ảnh: Minh Huệ

Trên các công trình xây dựng thủy điện ở tỉnh, số lao động người nước ngoài làm việc cũng không phải ít. Tuy vậy, chưa xảy ra những vấn đề phức tạp về an ninh trật tự liên quan đến lao động người nước ngoài.

Thời gian qua, đã có gần 50 người nước ngoài vào làm việc tại Nhân Cơ, nhưng đi thành nhiều đợt (mỗi lần vài người) và trong thời gian ngắn. Tỉnh đã chỉ đạo ngành công an phối hợp chặt chẽ với Công ty cổ phần alumin Nhân Cơ và chính quyền địa phương đảm bảo an toàn, an ninh trật tự trong toàn bộ quá trình xây nhà máy. 

Tân Rai: chậm so với kế hoạch

Có tổng vốn đầu tư 11.300 tỷ đồng, đến nay tổ hợp bô-xít nhôm Tân Rai đã xây dựng đạt 46% giá trị. Riêng gói thầu Nhà máy alumin Tân Rai đã thi công 85% khối lượng công trình.

Việc nhập khẩu, vận chuyển, lắp đặt thiết bị ở dự án này còn chậm so với hợp đồng ký kết; các hạng mục đập hồ bùn đỏ, đường dây 110Kv, nhà máy tuyển quặng đều thực hiện chậm so với kế hoạch.

Với chung cả 2 dự án Tân Rai và Nhân Cơ, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải chỉ đạo, chủ đầu tư, các đơn vị thi công cần tăng cường phối hợp cho thật đồng bộ, để triển khai dự án đạt kết quả cao nhất, bởi đây là động lực chính nhằm thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của cả khu vực Tây Nguyên. 

TKV cần tiếp tục quan tâm cuộc sống của người đồng bào, tiếp tục thực hiện việc tuyển dụng, đào tạo lao động, kể cả kỹ sư là người địa phương, chứ không chỉ đội ngũ công nhân.

Cần xây dựng hai Nhà máy alumin Tân Rai và Nhân Cơ thống nhất về kiến trúc, cảnh quan môi trường, đảm bảo một cách tối ưu nhất các giải pháp về môi trường. 

Bộ GTVT sắp trình phương án vận chuyển

Đến nay, TKV đã chuẩn bị được một nửa số vốn cho dự án Nhân Cơ. Hiện chủ đầu tư đang làm việc với các ngân hàng nước ngoài để vay khoảng 300 triệu USD.

TKV đề nghị ngành giao thông cần nhanh chóng đầu tư nâng cấp một số tuyến đường, vì nguồn vốn của chủ đầu tư không kham nổi.

Theo phương án của TKV, giai đoạn đầu dự án Nhân Cơ, alumin sẽ được vận chuyển bằng đường bộ từ Đắk Nông theo quốc lộ 14 sang Bình Phước, xuôi quốc lộ 51 qua Đồng Nai xuống cảng Gò Dầu. Giai đoạn 2, đơn vị sẽ vận chuyển alumin theo quốc lộ 28 sang Lâm Đồng, và xuôi quốc lộ 55 xuống Cảng Kê Gà (Bình Thuận), rút ngắn 1/3 tuyến đường so với giai đoạn đầu.

Hiện Cảng Kê Gà mới đang lập thiết kế cơ sở, phải đến 2015 mới hoàn thành giai đoạn 1. Về lâu dài, nhà nước cần đầu tư tuyến đường sắt nối Đắk Nông - Lâm Đồng - Bình Thuận để phục vụ việc phát triển kinh tế xã hội của Tây Nguyên nói chung và xuất khẩu alumin nói riêng.

TKV đề nghị, cùng với việc mở rộng tuyến quốc lộ 28 và quốc lộ 55, Chính phủ cần nhanh chóng đầu tư nâng cấp tuyến quốc lộ 14 từ Đắk Nông đi Bình Phước, để kịp cho việc vận chuyển alumin vào cuối năm 2012. Phía UBND tỉnh Đắk Nông cũng đã có văn bản trình Chính phủ cho phép xây dựng tuyến được này theo hình thức BOT.

Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Lê Mạnh Hùng cho biết, khó khăn lớn nhất hiện nay là không có vốn để nâng cấp các tuyến đường này.

Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải chỉ rõ, các phương án vận chuyển alumin của TKV đều chưa khẳng định được tính khả thi. Các phương án này chưa được khảo sát cụ thể bằng những con số khoa học và chưa có ý kiến của các tỉnh có tuyến đường đi qua.

Phó Thủ tướng lưu ý "TKV cần thật kỹ lưỡng trong việc chọn phương án vận chuyển alumin", yêu cầu "Bộ Giao thông Vận tải trong hai tuần tới phải hoàn thành và trình phương án vận chuyển tối ưu nhất, cùng với những đề xuất về phương thức triển khai với chủ đầu tư". 

• Minh Huệ