- Trao đổi với báo chí, ông Tan Sri Rastam Mohd Isa - Tổng thư ký Bộ Ngoại giao Malaysia, Trưởng SOM Malaysia tại ASEAN Hà Nội kỳ vọng Việt Nam, trên cương vị Chủ tịch ASEAN, sẽ đưa cộng đồng khu vực tiến lên.

Cá nhân tôi cho rằng, các đại biểu tham dự Hội nghị cấp cao ASEAN tại Hà Nội đều có chung kỳ vọng Việt Nam, trên cương vị Chủ tịch ASEAN, sẽ đưa cộng đồng tiến lên.

Có một số chủ đề như ECWC, ký kết Nghị định thư về giải quyết tranh chấp, các nhà lãnh đạo cũng sẽ tiết lộ cương lĩnh và tiến trình để khu vực ASEAN tiến đến việc thành lập một cộng đồng chung vào năm 2015.

VN rất nghiêm túc trong vai trò Chủ tịch ASEAN năm nay, đã đưa ra nhiều ý tưởng cho sự phát triển của ASEAN. Tôi tin Hội nghị cấp cao ASEAN năm nay sẽ đạt được nhiều thành tựu tốt đẹp.

Cương vị Chủ tịch luôn là nhiệm vụ nặng nề cho mỗi nước thành viên, nhưng tôi rất tin tưởng vào vai trò của VN. Tôi đã tham dự các hội nghị tại Đà Nẵng, TP Hồ Chí Minh, Hà Nội và tới đây là tại Huế.

Tôi thấy rất vui mừng, vì không chỉ thấy các cương lĩnh của ASEAN tiến triển mà còn được mở rộng kiến thức về VN qua các hội nghị ASEAN tổ chức trên đất nước của các bạn.

Theo ông, đâu là chủ đề sẽ thu hút được sự quan tâm lớn nhất tại hội nghị?

Có rất nhiều vấn đề sẽ được trình bày tại Hội nghị lần này, nhưng một trong những chủ đề lớn đó là sự liên kết trong ASEAN. Đây là một trong những yếu tố then chốt để có thể đưa cộng đồng ASEAN phát triển mạnh hơn. Nó cũng rất quan trọng khi ASEAN có sự liên kết chặt chẽ hơn, tổ chức được mạng lưới giao thông tốt hơn, ICT, viễn thông.

ASEAN theo đuổi mô hình EU?

Ông đề cập đến vấn đề cộng đồng chung ASEAN vào năm 2015. Nhiều ý kiến cho rằng có thách thức từ sự khác biệt của các nền kinh tế nội khối. Ông nghĩ như thê nào?

Rất nhiều nỗ lực đang được thực hiện để hiện thực hoá mục tiêu này. Thậm chí ngay cả trong EU, sự khác biệt giữa các nền kinh tế là rất lớn. Nhưng hãy nhìn vào sự phát triển và thể chế vững mạnh mà EU mang lại. Đó thực sự là một mô hình tốt để ASEAN hướng đến.

Song cũng không thể thờ ơ trước những vấn đề hiện nay như sự chênh lệch về phát triển kinh tế, về giáo dục, về nhân quyền…Kinh tế vẫn luôn là một yếu tố quan trọng. Đó chính là lý do ASEAN đã thành lập Khu vực tự do thương mại nội khối để có thể thúc đẩy giao thương giữa các thành viên.

Tất cả đều đang được triển khai tốt. Nhưng tôi cũng muốn nhấn mạnh rằng, chúng ta hướng tới một mô hình như EU, không có nghĩa chúng ta áp dụng nguyên trạng. EU có nhiều điểm tốt, nhưng châu Âu có nền tảng kinh tế và văn hoá rất khác biệt với châu Á.

Vì vậy, chúng ta sẽ dựa chủ yếu vào nội tại của các nước thành viên, dựa vào những điểm tương đồng giữa các nước. Chúng ta cần phải dựa vào những điểm mạnh của các nước ASEAN để từ đó phát triển đi lên…

ASEAN dựa vào điểm mạnh của nội khối để tiến lên. Ảnh: LAD

Ông đề cập nhiều lần đến sự liên kết nội khối. Nhưng không thể phủ nhận nhận thức của người dân các nước ASEAN về chính sự tồn tại của ASEAN chưa nhiều, thưa ông?

Tôi nghĩ nhận thức của người dân về ASEAN đang ngày càng tăng lên và đang được cải thiện. Chính vì vậy, những hội nghị thượng đỉnh ASEAN như hiện nay rất quan trọng.

Theo quy tắc ASEAN hiện nay, mỗi năm chúng ta có hai hội nghị thượng đỉnh. Đó không chỉ là cơ hội để các nhà lãnh đạo gặp gỡ, trao đổi về tương lai nội khối mà còn là cơ hội cho người dân các nước thành viên tiếp cận thêm thông tin, được truyền tải thêm thông tin về hình ảnh ASEAN. Ngoài ra, còn có rất nhiều nỗ lực từ ban thư ký từ các nước thành viên để đưa hình ảnh ASEAN tới đại bộ phận dân chúng.

Nhìn lại chặng đường nửa thế kỷ thành lập, ông có hài lòng về những gì ASEAN đã đạt được?

Malaysia luôn cam kết là thành viên tích cực của ASEAN. Chúng tôi tin vào sự phát triển của ASEAN, và chính vì vậy chúng tôi luôn sẵn lòng cam kết. Chúng tôi tin vào ASEAN. Hãy nhìn vào mô hình của Liên hợp quốc, dù đã có lịch sử hơn 60 năm, nhưng tổ chức này vẫn đang tiếp tục hoàn thiện và chỉnh sửa cho phù hợp với vai trò lịch sử.

ASEAN là tổ chức khu vực, và việc chúng ta thảo luận và chỉnh sửa để tìm ra mô hình hợp lý cho mình là điều đúng đắn.

• Phương Vũ ghi