- Bên hành lang phiên họp, Phó Chủ tịch QH Nguyễn Đức Kiên cho hay, đã yêu cầu chủ đầu tư cung cấp thêm thông tin về đường sắt cao tốc Bắc - Nam. Ít nhất là phải chia thành 4 dự án: đường, tàu, đền bù giải phóng tái định cư và xây các nhà ga.

>> Nghị trường và dấu ấn đại biểu
>> "Siêu dự án" và trách nhiệm của Quốc hội

Nghĩ đến lợi ích chung

Nhiều đại biểu QH trong phiên họp tổ tuần qua về dự án đường sắt cao tốc nói, với báo cáo đầu tư của Chính phủ, họ không đủ thông tin để đưa ra quyết định cho dù là đồng tình hay phản đối. Với tư cách Phó Chủ tịch QH, ông có ý kiến và đề xuất gì với Chính phủ?

- Do đại biểu đang còn nhiều ý kiến trái ngược nhau nên tôi đã yêu cầu các cơ quan Chính phủ, căn cứ vào ý kiến tổng hợp của các vị đại biểu QH thảo luận ở tổ, báo cáo thẩm tra của Ủy ban Khoa học, công nghệ và môi trường để lọc ra những vấn đề nổi cộm Chính phủ chuẩn bị báo cáo giải trình đầy đủ hơn.

Ảnh: mirror

Nhưng tôi cũng lưu ý, Chính phủ phải thể hiện được sự liên kết lợi ích giữa các ngành, các lĩnh vực, để từ đó thực hiện chủ trương xã hội hóa về vốn cho dự án này.

Muốn như thế phải làm rõ trong dự án lớn có bao nhiêu dự án thành phần, mỗi dự án thành phần ấy lấy nguồn vốn từ đâu, trong đó nói rõ về nguồn vốn nhà nước.

Khi đó mới đủ cơ sở để QH xem xét và có những ý kiến xác đáng về việc nên làm hay không.

Có vẻ như những địa phương nơi có đường sắt cao tốc đi qua thì đại biểu rất ủng hộ dự án, đại biểu các nơi khác, nhất là những tỉnh mà đường sắt cao tốc không ghé qua thì không ủng hộ. Như vậy khi xây dựng tuyến đường sắt này, quyền lợi nói chung của người dân có được đảm bảo và công bằng?

- Phải suy nghĩ đến lợi ích chung, đến tác động lan tỏa xa gần thì từ đó mới có thể đồng thuận.

Có đại biểu nói chúng ta nên lấy ý kiến trưng cầu dân ý. Nhưng trưng cầu cũng có nhiều cách, trên mạng của Chính phủ, QH, hội thảo, hội nghị đều là lấy ý kiến dân.

Lắng nghe nhiều chiều

Qua các hội thảo và trên nhiều diễn đàn báo chí, các chuyên gia kinh tế, môi trường đã phân tích rất nhiều rủi ro và mong muốn Chính phủ cân nhắc. Nhiều chuyên gia cũng đã gửi kiến nghị tới QH. Vậy QH tiếp nhận các thông tin này thế nào, và có phản hồi?

- Bây giờ phải nghiên cứu sâu. Ai cũng nói mình có luận cứ thì sợ hơi vội vàng. QH phải lắng nghe nhiều chiều, nghe ý kiến dân, các nhà khoa học, các chuyên gia.

Ủy ban Khoa học, công nghệ môi trường đề nghị lùi đến kỳ sau để Chính phủ chuẩn bị tốt, ông có tán thành?

- Bây giờ QH chưa quyết định gì mà phải lắng nghe.

Nhưng theo tôi được biết, dự án này từ khi khởi động đến nay cũng 8 năm, chứ không phải ngày một ngày hai mà làm được.

Phó Chủ tịch QH Nguyễn Đức Kiên (thứ hai từ trái sang): "Cân nhắc các lợi ích". Ảnh: Lê Anh Dũng

Nhưng dự án lớn này phải phân tích và giải trình sâu hơn nữa.

Ít nhất phải có 4 dự án thành phần: một là đường, hai là tàu, ba là đền bù tái định cư, thứ tư là xây các nhà ga.

Rất có thể nhà nước đầu tư đường, tư nhân thì làm tàu.

Việc đền bù tái định cư phải gắn với việc hình thành các khu đô thị mới, khu công nghiệp, cụm công nghiệp. Khi đó, chủ đầu tư sẽ lấy vốn của mình để giải quyết đền bù tái định cư.

Nhà nước chỉ bỏ một phần vốn.

Ngoài ra, các nhà ga phải được xây như một trung tâm kinh tế, trung tâm thương mại, dịch vụ, công nghiệp. Và chính những nhà đầu tư ấy sẽ bỏ tiền ra.

Cũng trong buổi họp tổ, nhiều đại biểu nói, nhiệm kỳ QH khóa 12 này là nhiệm kỳ quyết định nhiều vấn đề trọng đại và cũng ngốn khá nhiều tiền ngân sách như mở rộng Hà Nội, xây nhà máy điện hạt nhân hơn chục tỷ USD. Sắp tới nếu thông qua quy hoạch HN 90 tỷ USD và đường sắt cao tốc Bắc - Nam 56 tỷ USD nữa thì thế hệ con cháu sẽ "còng lưng" trả nợ. Ông nghĩ gì?

- Quốc hội cũng không quyết định dễ dàng mọi thứ. Trước mọi vấn đề, QH đều phải cân nhắc thật kĩ lưỡng để hài hòa mối quan hệ lợi ích giữa các ngành, lĩnh vực, địa phương cũng như khả năng chịu đựng của kinh tế.

Chọn phương án nào, QH cũng phải bàn kỹ.

• Lê Nhung ghi