Quan chức Washington hôm qua (28/9) đã cố gắng làm dịu đi những lo ngại của Bắc Kinh về sự hiện diện mạnh mẽ của Mỹ ở Biển Đông.

Kurt Campbell, trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách vấn đề Đông Á cho hay, Mỹ lo lắng khi căng thẳng gia tăng tại các vùng biển tranh chấp và muốn “ngoại giao bình tĩnh” thay thế những xúc cảm nóng nảy. Ông Campbell cũng thúc giục về tự do hàng hải.

Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách Đông Á, Kurt Campbell. Ảnh: flick

"Chúng tôi không nhằm tới bất kỳ nước nào”, Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ nhấn mạnh. "Mục tiêu của chúng tôi ở đây là tạo ra một môi trường có thể đoán biết và ổn định hơn, chúng tôi không có ý định thiên vị hay kích động căng thẳng ở Biển Đông”.

Bắc Kinh đã phản ứng tức giận sau khi Ngoại trưởng Mỹ tuyên bố tại một diễn đàn an ninh khu vực hồi tháng 7 rằng, giải pháp hòa bình cho tranh chấp trong khu vực này là một lợi ích quốc gia của Mỹ. Bắc Kinh cáo buộc Washington can thiệp vào vấn đề khu vực châu Á.

Mỹ lo ngại tranh chấp có thể ảnh hưởng tới việc tiếp cận với một trong số lộ trình thương mại trên biển nhộn nhịp nhất thế giới.

Tổng thống Barack Obama và các nhà lãnh đạo ASEAN tuần trước đã đưa ra tuyên bố chung, trong đó nhấn mạnh “tầm quan trọng của giải pháp hòa bình cho tranh chấp tự do hàng hải, ổn định khu vực và tuân thủ luật pháp quốc tế”.

Ông Campbell đưa ra những phát biểu trên tại một sự kiện do Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế cùng Trường Báo chí Schieffer - Đại học Texas Christian - tổ chức. Tại đây, ông cũng đề cao Thủ tướng Nhật Naoto Kan trong cách giải quyết tranh cãi căng thẳng với Trung Quốc tại biển Hoa Đông.

Theo ông Campbell, ông Kan đã công nhận rằng, hợp tác Tokyo và Bắc Kinh là điều chủ chốt cho ổn định tại châu Á. Nhật Bản đã thả một thuyền trưởng tàu cá Trung Quốc mà họ bắt giữ khi tàu này va chạm với hai tàu tuần tra Nhật Bản ở gần quần đảo tranh chấp. Vụ việc đã làm quan hệ Trung - Nhật căng thẳng trong gần ba tuần qua. Trung Quốc đã yêu cầu phía Nhật xin lỗi và bồi thường thiệt hại. Trong khi đó, Tokyo cũng đáp trả với yêu cầu Bắc Kinh cần bồi thường những tổn thất với tàu tuần tra.

Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ bình luận, ông Kan "đã giải quyết một tình thế hết sức khó khăn với tư cách một nhà chính trị sáng suốt. Ông hiểu rằng có một vấn đề lớn hơn diễn ra ở đây, và hai nước cần phải làm việc cùng nhau”.

Ở một tin tức khác, tối qua, Tân hoa xã đã dẫn lời một quan chức cấp cao Trung Quốc rằng, nước này và Mỹ sẽ tiến hành trao đổi và hội đàm quân sự “tại một thời điểm chưa xác định trong tương lai”. Hồi đầu năm, sau khi Mỹ thông qua hợp đồng bán vũ khí trị giá 6,4 tỉ USD cho Đài Loan, Bắc Kinh đã dừng trao đổi quân sự với Washington.

Theo Tân hoa xã, người đứng đầu văn phòng Đối ngoại Bộ Quốc phòng Trung Quốc Khiêm Lý Hoa đã nói như vậy với Michael Schiffer, phó trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, phụ trách vấn đề Đông Á đang ở thăm Bắc Kinh.

"Ông Khiêm nói rằng, quan hệ quân sự Trung - Mỹ là một phần quan trọng trong quan hệ song phương hai nước”, hãng này cho biết. Về phần mình, ông Schiffer nói, quân đội Mỹ muốn làm việc với Trung Quốc để thiết lập một khuôn khổ “ổn định và tin tưởng” cho quan hệ hai bên.

Theo lời một phát ngôn viên Lầu Năm Góc, trước đó, ông Schiffer bày tỏ hy vọng thông qua chuyến thăm này để theo đuổi việc nối lại quan hệ quân sự hai nước.

• Thụy Phương (Theo AP, Reuters)