- “Chỉ trông chờ vào các quan hệ song phương là không đủ. Chúng ta cần những thể chế đa phương để đối phó với những thách thức an ninh quan trọng nhất trong khu vực này” - Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Gates trò chuyện với sinh viên Hà Nội sáng 11/10.

>> "Biển Đông không phải chuyện tranh nhau mảnh sân trước nhà"
>> Trung Quốc ủng hộ sáng kiến với an ninh châu Á
>> Mỹ, Trung: Khôi phục quan hệ quân sự để dịu căng thẳng
>> Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc thăm Việt Nam

Đến Hà Nội dự Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng ADMM+, sáng 11/10, ngay sau cuộc gặp song phương với Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản, ông Robert Gates đã có cuộc trò chuyện với 500 sinh viên, học viên đến từ ĐHQG Hà Nội và Học viện Kỹ thuật quân sự.

Ông Gates là Bộ trưởng Quốc phòng thứ 3 của Mỹ tới thăm Hà Nội trong một thập kỉ qua. Trước đó, khoảng 15 năm trước, ông đã lần đầu tiên có mặt tại Hà Nội, trong khoảng thời gian bình thường hóa quan hệ Việt - Mỹ.

Mỹ không quay lưng với châu Á

Nhắc lại sự có mặt của Mỹ tại châu Á suốt hơn 150 năm qua, Bộ trưởng Robert Gates khẳng định "Mỹ chưa bao giờ quay lưng với châu Á trong suốt thời gian đó".

Châu Á ngày nay là ngôi nhà của vài trong số các quốc gia năng động nhấy, đặc biệt là Đông Nam Á.

Các quốc gia ĐNA nằm ở tuyến đường thương mại toàn cầu quan trọng, là ngôi nhà của dân số đa dạng văn hóa và tôn giáo, đóng vai trò dẫn dắt trong thúc đẩy các thể chế khu vực ở châu Á và ngày càng tiến nhanh trở thành những đối tác an ninh quan trọng trong các thách thức an ninh khu vực và thế giới.

"Mỹ có bạn bè, đối tác, đồng minh tại khu vực. Và Mỹ có lợi ích lâu dài ở khu vực này", ông Gates nhấn mạnh.

Theo Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, đó là nền tảng để có thể tin tưởng rằng, "Mỹ sẽ tiếp tục can dự vào khu vực như đã từng làm trong thời gian dài vừa qua", "không chỉ hợp tác kinh tế mà quốc phòng - quân sự".

Ông Gates cho rằng, lúc này, cần bỏ tư duy chiến tranh Lạnh trong nhìn nhận về chiến lược quốc phòng của Mỹ cũng như cấu trúc an ninh tổng thể ở châu Á. "Cách tư duy ấy không phản ánh những thay đổi to lớn trong vài thập kỉ qua".

Chỉ song phương là không đủ

Ghi nhận tầm quan trọng của các mối quan hệ song phương mạnh, ông Gates nhấn mạnh, “Chỉ trông chờ vào các quan hệ song phương là không đủ. Chúng ta cần những thể chế đa phương để đối phó với những thách thức an ninh quan trọng nhất trong khu vực này”.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Gates tại Đại học Quốc gia ở Hà Nội sáng 11/10. Ảnh: Lê Anh Dũng

Ông Gates ghi nhận, Việt Nam đã đóng vai trò lãnh đạo trong việc thúc đẩy hợp tác đa phương lớn hơn. Trong đó, ADMM+ là một bước tiến lịch sử và đáng hoan nghênh để tiến tới đối thoại an ninh khu vực ở cấp cao hơn.

Bản thân việc các Bộ trưởng Quốc phòng chính thức ngồi lại với nhau lần đầu tiên để xây dựng một sự hợp tác xác thực trong các vấn đề an ninh đã là một thành công.

"ADMM+ sẽ xây dựng lòng tin và sự minh bạch trong toàn khu vực. Đó là cam kết của các chính phủ cho một tương lai an ninh và hòa bình ở châu Á".

Mỹ - Trung hội đàm chiều 11/10

Dự kiến chiều nay, ông Gates sẽ có cuộc gặp với lãnh đạo quân sự Trung Quốc lần đầu tiên sau gần một năm nhằm khôi phục quan hệ quân sự Mỹ - Trung. Trung Quốc đã ngừng trao đổi cấp cao với Mỹ hồi tháng 1 để phản ứng việc Washington thông qua thỏa thuận bán vũ khí cho Đài Loan.

Cuộc gặp diễn ra cùng với thời điểm nối lại các cuộc tham vấn hàng hải giữa Mỹ và Trung Quốc dự kiến tổ chức trong tuần này ở Hawaii, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Mỹ Geoff Morrell nói với báo chí hôm 6/10.

Hiện tại, chính quyền của Tổng thống Mỹ Obama đang nỗ lực tìm kiếm mối quan hệ tốt hơn với Trung Quốc trong nhiều lĩnh vực như thương mại, biến đổi khí hậu và quân sự.

Dự kiến vào tháng 1 tới, Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào sẽ tới Washington trong chuyến công du chính thức đến Mỹ.

Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN mở rộng (ADMM+) lần đầu tiên do Việt Nam chủ trì sẽ diễn ra ngày 12/10, với sự tham dự của tất cả các thành viên ASEAN và 8 nước đối thoại: Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, New Zealand, Australia, Nga và Mỹ.

• Phương Loan - Thái An