Erick Jacobson là nạn nhân của một loại bệnh dịch với "tác nhân" gây bệnh lại là game online "World of Warcraft", nhân vật của Jacobson đã mắc chứng đổ máu (squirt blood)... . Dẫu vậy, anh và những game thủ khác chỉ... cười trừ như đó chỉ là một lỗi vô hại, gây ra vài trục trặc tạm thời!

"Giống như những virus tự nhiên với ADN có những thông tin được mã hóa với những cấu trúc thể hiện quy trình hoạt động; trong một thế giới ảo, khi có sự bùng nổ, bạn cũng có thể có một đoạn mã với cấu trúc về sự cấu thành của nó", Yasmin Kafai, giáo sư về đào tạo và chỉ dẫn của ĐH Sư phạm và nghiên cứu thông tin UCLA, nói.

Kafa và đồng nghiệp tên Nina Neulight gần đây đã tiến hành một cuộc điều tra trong sinh viên về mức độ nắm bắt thông tin về một căn bệnh ảo lây nhiễm có liên quan gì đến những căn bệnh lây lan trong tự nhiên. Để thực hiện điều này, họ đã chủ ý phát tán một loại bệnh có tên Whypox qua một game dành cho trẻ em là Whuville.

Với Kafai, thế giới ảo trên mạng - nơi lối cư xử đa chiều của người chơi thường lại là một "thế giới thu nhỏ" trong sự so sánh với lối cư xử off-line (ngoài đời sống). Đây là nơi có thể giúp cho việc có những so sánh với các căn bệnh lây lan trong thế giới thực, ngay cả khi không gian ảo chỉ bao gồm những số 1 hoặc 0 được mã hóa. Thêm vào đó, môi trường ảo có thể cho phép các nhà nghiên cứu hiểu được tình huống xã hội nào xảy ra khi một loại bênh dịch phát tán và người ta cần tránh đến gần những loại bệnh có lây nhiễm như thế nào.

Trở lại với kết luận từ việc nghiên cứu về Whypox, Kafai nói kết quả đó đã được xử lý để đưa ra kết quả. Bệnh ảo đã làm thay đổi kiến thức của sinh viên về bệnh tật lây lan trong tự nhiên qua những triệu chứng ảo. Nhưng bà lưu ý, khi sinh viên đã thấy sự lây lan của bệnh dịch thì ý nghĩa thông tin họ tiếp nhận sẽ không bằng chứng kiến quá trình lây lan sinh học diễn ra trong đời sống thực, để phục vụ cho quá trình học tập.

Trong trường hợp của game online World of Warcaft, trong khi nhiều người chơi bị ảnh hưởng tức thời bởi dịch bệnh, thì những người khác nhận ra rằng họ có thể tránh được nó bằng cách duy trì khoảng cách với các nạn nhân. Trong cùng thời điểm, nhiều người chơi đã nối lại được sự say mê, vượt qua ưu phiền đã gặp phải.

Một người chơi World of Warcraft, có tên trong trò chơi là Valewalker, nói với CNRT News, những ảnh hưởng của dịch bệnh được xem giống như một cảnh trong phim của Steven Spielberg. Một vài người chuyển đến thành phố mang theo những tác nhân gây bệnh, Valewalker nói, và "điều này như các quân bài domino, kéo dịch bệnh nhảy từ người này sang người khác trong không gian cố định. Theo đó, tôi thấy nhiều nhân vật chơi chết trong tích tắc".

Patrick Bowman, một điều phối viên sản xuất tại Activision (không phải người làm ra World of Warcraft), nhưng là người "nghiện" game này đã trở thành nạn nhân của dịch bệnh, quan sát thấy những điều tương tự, và như nhiều người khác, đã quyết định xem việc lây lan của dịch bệnh làm thú tiêu khiển.

"Tôi trông thấy hàng trăm xác chết và xương khô quanh các khu vực", Bowman nói. "Tôi nhận ra rằng, rõ ràng là nó đã lây lan từ người này sang người khác, vì thế, tôi chuyển qua Fly Point và ảnh hưởng tới mọi người quanh đó luôn".

World of Warcraft là game trực tuyến nhập vai nhiều người chơi thành công nhất trong lịch sử Mỹ, đặc biệt là về lợi nhuận mà nó đem lại, đây cũng đồng thời là game có kịch bản hấp dẫn, đồ họa đẹp, yếu tố tương tác cao, nội dung hấp dẫn trong số những game online.

Jacobson giải thích rằng dịch bệnh ảo được "lập trình" trước là sẽ không phát tán, mà được xem như một cách để tấn công, gây trở ngại đối với những người chơi ở thứ hạng. "Điều đó tạo nên sự lan rộng, đặc biệt trong các nhóm vây ráp tấn công bằng bệnh dịch, với mục tiêu... hủy hoại những người "dính" nó", Jacobson nói.

"Điều không được trông đợi, anh ta nói, là cách dịch bệnh lây nhiễm sang những con vật nuôi trong nhà và sau đó, chuyển từ những con vật này sang những con vật khác trong những khu vực có liên quan trong thế giới của game World of Warcraft. Sự lây lan hướng đến những nhân vật không có người điều khiển đứng bên cạnh các nhân vật khác và truyền bệnh tới những người chơi đi lang thang gần đó. Các nhân vật khác dưới level 20 sẽ khó đỡ nổi sự lây nhiễm", Jacobson nói.

Theo Bowman, ít nhất một nửa người chơi trên server World of Warcraft trong số hơn 4 triệu người chơi - bị hành hạ vào một khoảng thời gian nào đó trong ngày ngay sau cuộc tấn công xảy ra. Anh cho rằng, có đến 10% những nhân vật của người chơi bị chết.

Alan Tice, chuyên gia về bệnh lây nhiễm và là giáo sư của Đại học Dược John A. Burns của Hawaii, nói: "Khi vấn đề có liên quan tới bệnh lây nhiễm, chúng ta đưa thông tin tới mọi người thế nào vào thời điểm định trước và thích hợp".

Khi nạn nhân của bệnh dịch từ World of Warcraft" bị "đổ máu", những người chơi lân cận có thể bị lây nhiễm

Tice nói, sự phát tán nhanh chóng bệnh dịch cần đặt dưới sự kiểm soát, chủ động đưa ra thông tin về nó. Môi trường như World và Whyville tạo cho người chơi tiếp cận dễ dàng với các công cụ, các nhà nghiên cứu có thể lần theo dấu vết đó, xem nó đã được sử dụng như thế nào và chúng gây hiệu ứng đối với ngươi chơi ra sao. Từ đó, cung cấp những thông số cần thiết để thoát khỏi những mối nguy hại.

Những người chơi như Jacobson, Bowman công nhận rằng một game như World of Warcraft có thể là "mẫu thử" cho những loại bệnh dịch lây nhiễm đang gây chú ý, chẳng hạn như dịch cúm. Nhưng họ lưu ý vấn đề là hiệu quả thu được tới đâu vẫn còn là vấn đề cần kiểm chứng.

Tuy nhiên, với Tice, thế giới ảo là nơi hữu hiệu để nghiên cứu con người có phản ứng như thế nào với bệnh tật có tính lây lan nhanh chóng.

• Bùi Dũng (theo CNET)