Các chuyên gia của học viện báo chí thế giới thừa nhận Wikipedia - thế giới của bộ bách khoa toàn thư mở duy nhất hiện nay - đang là một hiện tượng nóng nhất trong thế giới ảo. Số lượng thành viên sống cùng nó ngày càng tăng.

Lang thang trong pho sách khổng lồ của cộng đồng ảo này, tôi chợt tìm ra ngõ vào của một thế giới Wiki dành riêng cho người Việt với những chuyện thật thú vị...

Nhật ký “tổng quản lý”

Nguyễn Xuân Minh - tổng quản lý của Wiki tiếng Việt

Chào bạn! Tôi tên là Nguyễn Xuân Minh, 18 tuổi. Tôi là học sinh Mỹ gốc Việt ở Loveland, Ohio, Hoa Kỳ. Tôi là một trong những người thành lập dự án Wiki tiếng Việt, hiện đang làm tổng quản lý ở đây. Theo “thang đo nghiện Wikipedia” (Wikipediholic scale), tôi đạt 87 điểm, tức là một “con nghiện” có cỡ. Tôi nói tiếng Anh giỏi, biết tiếng Tây Ban Nha và đang học tiếng Việt ở nhà.

Lần đầu tiên tôi đến Wikipedia bằng tiếng Anh khi tìm kiếm trên mạng Google về thứ tự truyền quyền tổng thống của Mỹ (United States presidential line of succession). Khi nhìn thấy nút “sửa” thì mừng run lên, không nghĩ là mình có thể chỉnh sửa một bộ bách khoa thư lớn đến vậy.

Đến đầu năm 2003, tôi quay lại và nhìn thấy một liên kết đến bản dịch tiếng Việt nhưng chỉ có vài thứ: một câu xin mọi người biết nói tiếng Việt bắt đầu dự án thêm vài liên kết đến những bài viết về thành phố VN nhưng chẳng có gì phong phú cả. Tôi định tắt béng nó đi, nhưng chẳng hiểu sao nhìn trang chủ của phiên bản tiếng Việt nghèo nàn quá nên đã bỏ ra vài tiếng đồng hồ để viết một thiết kế mới.

Sau đó tôi bắt đầu viết bài mới, chủ yếu là giải thích những từ tiếng Việt mà tôi biết. Vài tháng sau thì mọi người đề cử tôi làm “tổng quản lý”. Tôi, anh Nguyễn Hữu Dụng và Joakim Lofkvist, ba người đóng góp nhiều nhất hồi đó, trở thành những người quản lý đầu tiên (anh Joakim không biết nói tiếng Việt, mà anh làm cho ISOC VN.). Từ tháng 12-2003, tôi phát triển một thiết kế mới cho trang chính với vài người khác ở đây. Ba thiết kế sau, chúng tôi đã phát hành thiết kế mới vào tháng 4-2005.

Tôi bận rộn ở Wiki suốt. Lịch làm việc dày đặc nhưng cũng đã có cái làm xong, có cái chưa kịp làm thì có các anh chị khác làm hộ. Nói chung mỗi ngày tôi dành khá nhiều thời gian để đọc qua những bài mới, “wiki hóa” những bài chưa chuẩn và thảo luận cùng mọi người những ý tưởng đưa Wiki Việt phát triển hơn.

Tâm sự của "dân wiki"

1. Thành viên Nguyễn Cường: Tôi tên Nguyễn Chí Cường, hiện định cư tại Nhật Bản. Tôi tình cờ được biết trang web về Wikipedia VN qua trang tiếng Nhật. Và một tình cờ nữa là được biết trang tiếng Việt với số bài viết tại thời điểm lúc đó là 247 so với trang tiếng Nhật là 87.392 và tiếng Anh là 416.443.

Tôi nhận thấy tôn chỉ của nhóm Wikipedia là: hãy mường tượng khi tất cả mọi người trên thế giới được tự do tiếp cận với nguồn trí tuệ của toàn nhân loại. Đó là điều mà chúng tôi đang nhắm tới! Và thế là tôi quyết định tìm tòi cách tham gia dự án biên soạn từ điển bách khoa Wikipedia tiếng Việt để góp phần xây dựng một kho dữ liệu kiến thức cho cộng đồng người sử dụng tiếng Việt như chúng ta.

2. Thành viên T.T.Trung: Tôi là Trần Thế Trung. Cho đến lúc này tôi học được nhiều điều bổ ích từ phong cách làm việc cởi mở ở đây. Mỗi khi gặp bạn bè, tôi đều giới thiệu họ về bộ bách khoa này. Tôi cũng thử lên một số diễn đàn mời mọi người cùng tham gia.

Tôi cố gắng giải thích cho mọi người các câu hỏi về bách khoa mở, đặc biệt là những thắc mắc về độ tin cậy của thông tin, phương pháp đạt đến đồng thuận, cách chống phá hoại..., rồi cố gắng lý giải các điểm mạnh của bách khoa như thông tin sẽ dần đạt đến hoàn thiện về chất lượng và tăng mãi về số lượng, thông tin luôn được cập nhật và các chuyên gia có cơ hội để thuyết phục thay đổi cách nhìn của cộng đồng, thông tin miễn phí giống như Linux hay các phần mềm mở, ai cũng sở hữu và có thể sử dụng nơi đây để lưu giữ các kiến thức của mình bên cạnh ổ cứng cá nhân, vừa chia sẻ vừa nhận được đóng góp làm giàu thêm kiến thức, có liên kết đến ngôn ngữ khác như một từ điển ngoại ngữ chi tiết...

3. Và bạn có thể tìm thấy rất nhiều lời giới thiệu đầy tâm huyết như thế trên mạng Wiki. Mọi người đang cùng mơ một giấc mơ mà trong đó người Việt sẽ có một pho tư liệu khổng lồ, đánh tan khoảng cách về thông tin,vốn đang là rào cản lớn nhất trong hành trình về phía tương lai của thế giới.

Trần Nguyên (Theo Tuổi Trẻ)