Hình ảnh GuanYu để lại trên trang nhất báo điện tử VnMedia đêm 2/9, rạng sáng ngày 3/9.

Tuy thông báo cho người quản trị full bug (toàn bộ lỗi) trên máy chủ home.vnn.vn, nhưng Bùi Minh Trí vẫn "để dành lại" những đường xâm nhập ngược khác từ website của VnMedia để quay trở lại. Quá trình này lặp lại thành vòng tròn, giống như trò "mèo vờn chuột", kẻ tấn công luôn giành được quyền kiểm soát mặc dù admin đã sửa lỗi được thông báo. Có thể hiểu đơn giản giống như hacker muốn thử tài người quản trị, hoặc để chứng tỏ trình độ tấn công của mình.

Việc cài lại backdoor và chơi trò "mèo vờn chuột" với admin càng thể hiện rõ tính cách háo thắng và nông nổi của Trí. Từ động cơ ban đầu là tìm lỗi và thông báo với người quản trị website, Trí lại bị "sa lầy" vào việc chứng tỏ khả năng của mình, dẫn tới những hành động sai trái như cài backdoor và đưa hình ảnh cởi trần của mình lên thay ảnh Bộ trưởng.

Khi deface (thay đổi giao diện để chứng tỏ đã hack được) thành công một website, Trí cũng gửi message tới tất cả mọi người trong danh sách Yahoo Messenger để thông báo. Trong buổi chiều ngày 27/11, sau khi nhận được message "http://www.moet.gov.vn/ <= xem hình của bộ trưởng bộ GD" từ nick chat của Trí, PV VietNamNet đã lập tức gọi điện thông báo cho ông Quách Tuấn Ngọc, GĐ Trung tâm tin học Bộ GD-ĐT để khắc phục gấp. Lúc đó, ông Ngọc mới biết website của Bộ bị hack.

Hacker và mã thẻ tín dụng "chùa"

Phần lớn giới hacker VN, từ cao thủ đến tập sự, đều có dính líu ít nhiều tới các mã thẻ tín dụng quốc tế bị đánh cắp trên mạng (còn gọi là " mã thẻ tín dụng chùa" hay "CC chùa"). Có rất nhiều cách để có được CC chùa, từ việc hack các gian hàng trực tuyến cho tới lừa đảo (phishing) bằng email và website thanh toán trực tuyến giả mạo.

Ở mức độ phạm tội thấp, các "CC chùa" này có thể được dùng để mua không gian lưu trữ (hosting) trên các server nước ngoài, mua tên miền nước ngoài.v.v. Với mức độ nghiêm trọng hơn, các "CC chùa" có thể được dùng "ship hàng" đắt tiền như laptop, máy ảnh, máy nghe nhạc rồi chuyển về Việt Nam.

Đối với các loại tội phạm mạng CASH OUT chuyên nghiệp, CC chùa có thể được dùng để chuyển khoản vòng vo nhiều ngân hàng quốc tế, nhằm xoá dấu vết tài khoản nhận, và cuối cùng chuyển về tài khoản ATM để thủ phạm có thể rút ra thành tiền mặt.

Do cơ quan điều tra, cụ thể là Phòng chống tội phạm cao C15, chưa có kết luận cuối cùng gì về việc phát hiện các tài khoản tín dụng nước ngoài trên máy tính của Nguyễn Minh Trí, nên hiện chưa thể đánh giá được Trí có phạm tội trộm tiền qua mạng hay không và mức độ thế nào. Tuy nhiên, đây rõ ràng là một vấn đề độc lập với việc tấn công website Bộ GD-ĐT và cơ quan chức năng sẽ có những hình thức điều tra riêng khác để đảm bảo xử lý đúng người, đúng tội.

Sự việc bị đẩy xa bản chất

Xét cho cùng, Bùi Minh Trí còn quá trẻ, cùng với những bản tính bồng bột, háo thắng, thích khẳng định mình và chưa ý thức được đầy đủ về những tác hại từ hành động của mình gây ra. Việc bị Sở BCVT Vĩnh Long xử phạt hành chính vì tấn công vào website Bộ GD-ĐT cũng là một cú vấp đầu đời để Trí có thể ý thức chín chắn hơn về hành vi của mình, và là một kết cục hợp lý.

Vì những quan điểm khác nhau, vụ tấn công website moet.gov.vn đã được các bên liên quan "mổ xẻ" theo nhiều cách. Trí được báo chí "đội" cho một vành nguyệt quế, trở thành một hình ảnh tài năng trẻ hiếm có cần nuôi dưỡng, cần được người lớn bao dung, vị tha. Nhưng đồng thời Trí cũng lại bị báo chí coi là kẻ tội phạm mạng có mục đích phá hoại nghiêm trọng, có ý đồ xấu khi thực hiện việc tấn công vào các dịp 2/9 và 20/11, cần phải nghiêm trị để răn đe những đối tượng hacker mới lớn thích nổi danh khác.

Ai đó có thể cho rằng cần phải trừng trị mạnh tay để quét sạch những kẻ thích phá phách trên mạng, coi thường pháp luật, nhưng cũng có người cho rằng đó là những cá nhân có những tố chất ưu việt nhất định, có thể phát triển tốt nếu được đầu tư và dẫn hướng phát triển đúng đắn. Có quan điểm cho rằng việc tấn công các website .gov.vn của Chính phủ là hành động phạm pháp không thể dung tha, nhưng cũng có ý kiến đặt câu hỏi về năng lực bảo vệ hệ thống của đội ngũ quản trị các website này. Nếu giả sử kẻ tấn công là những hacker nước ngoài và gây ra những thiệt hại nghiêm trọng cho website từ việc khai thác lỗi bảo mật đó, ai sẽ là người phải đứng ra chịu trách nhiệm?

Các quan điểm đánh giá về vụ việc Trí tấn công website moet.gov.vn, dù ở 2 thái cực đối lập nhau, vẫn đều có những luận điểm hợp lý riêng. Trong thời đại thông tin rộng mở của kỷ nguyên Internet, mọi người đều có quyền đưa ra quan điểm của mình và bảo vệ cho quan điểm đó.

Nhưng có một câu hỏi mà mọi người chắc đều mong muốn có câu trả lời, đó là vì sao một "newbie" chưa phải là cao thủ hacking như Bùi Minh Trí bỗng chốc trở thành tâm điểm dư luận, trong khi có những vụ tấn công website bộ ngành khác cũng nghiêm trọng không kém như hacker Thổ Nhĩ Kỳ tấn công Bộ Y Tế thì không mấy khi được dư luận chú ý?

Tưởng chừng việc Trí được một bộ phận dư luận ủng hộ, khen ngợi, sẵn sàng hỗ trợ tài chính sẽ giúp giảm nhẹ hình thức xử phạt tội tấn công website, nhưng cuối cùng đó lại là những tác động gây tổn hại nhiều hơn cho Trí bởi những xung đột dư luận trái chiều. Trong một lần chat cách đây không lâu với PV VietNamNet, Trí cho biết "Dù kết quả xử lý có như thế nào, thì chắc năm nay em cũng sẽ thi trượt đại học", vì đã hao tổn quá nhiều tâm trí và thời gian vào vụ việc này, làm ảnh hưởng việc ôn thi.

Hãy lấy quan điểm đánh giá hành động "ghi điểm kiểu hacker mũ đen" của Bùi Minh Trí khi đưa hình và nick chat YM lên website làm chiếc gương soi lại sự việc. Phải chăng, không phải chỉ có trẻ học trò, mà cả người lớn chúng ta, bằng cách này hay cách khác, cũng đang tìm cách "tạo dấu ấn" của mình qua vụ tấn công website bộ GD-ĐT?

• Bình Minh

Quan điểm của bạn về vụ việc Bùi Minh Trí tấn công website Bộ GD-ĐT: