Các quan chức của bang Uttar Pradesh Ấn Độ đã vạch ra một dự án thí điểm về sử dụng năng lượng mặt trời chạy... máy tính tại "trường làng".

Trạm năng lượng mặt trời được sử dụng vào nhiều mục đích khác nhau.

Tại khu vực nông thôn nghèo của Ấn Độ, ước tính có gần 80% hộ gia đình không có điện để dùng. Những làng may mắn có điện về cũng thường xuyên phải chịu cảnh cúp điện do sự cố kỹ thuật. Phần lớn các trường tiểu học hoàn toàn học trong bóng tối. 

Năm ngoái, Dự án Giáo dục bang Uttar Pradest đã trang bị khoảng 1.000 máy tính cho một số trường tiểu học trên phạm vi 70 quận trực thuộc. Kèm theo đó là một chương trình huấn luyện và đào tạo đặc biệt dành cho các giáo viên về phương pháp giảng dạy có sự hỗ trợ của máy tính. Tuy nhiên, đa số máy tính đã bị... phủ chăn vì thiếu điện. 

Theo Dự án năng lượng mặt trời, chi phí để duy trì hoạt động hệ thống tại mỗi trường khoảng 1.000 bảng Anh, một số tiền không nhỏ với rất nhiều trường nghèo. Song giám đốc Dự án cho biết ngân sách nhà nước sẽ được rót về để tỷ lệ Nhà nước-trường học đóng góp là 50-50, còn thời gian sử dụng hệ thống càng lâu thì hiệu quả kinh tế càng cao.

Dùng "bơm Mặt trời" chạy máy tính

Trong lúc chờ các quan chức hai ngành năng lượng và giáo dục cố gắng thu xếp tài chính, một số nông dân với trạm năng lượng mặt trời phục vụ hoạt động bơm, tưới tiêu (được gọi nôm na là "bơm Mặt trời") đã linh động sử dụng nguồn năng lượng sạch này vào nhiều mục đích khác nữa. 

Một nông dân ở làng Umari nhận sạc pin chạy tivi cho các khu vực nông thôn hẻo lánh khác và có thêm thu nhập 3,50 USD/ngày. Một người nông dân khác lại cho đào một cái ao ngay bên cạnh máy bơm để nuôi cá và lấy nước cho trâu bò uống. Vào ban đêm, đèn thắp sáng ở khu vực nhờ pin sạc ban ngày bằng... máy bơm. "Nó giống như một nhà máy điện vậy." - cậu con trai nhỏ của người này bình luận về chiếc máy bơm quý giá nhà mình. 

Thầy Varma bên chiếc máy tính chạy bằng năng lượng mặt trời của mình

Gyaneshwar Varma, một thầy giáo sống ở làng Tikara Patti - cách thủ phủ Lucknow của bang gần 50km về phía Đông, đã mua một chiếc máy tính cách đây gần 15 năm, nhưng chủ yếu là để... chơi bài và đấu cờ. Sau đó, thầy mạnh tay mua hẳn một chiếc máy tính dành tặng cho trường để học sinh có cơ hội xoá mù tin học. Thế nhưng trường này cũng không có nguồn điện. Vậy là thầy Varma lại lục tục dắt học sinh về làng để học máy tính, nhưng nguồn điện ở làng cũng chập chờn và thất thường. 

Trước đó, thầy Varma từng cho lắp đặt trong trường một trạm bơm năng lượng mặt trời để tưới tiêu cho trang trại của mình. Một thợ cơ khí từ thành phố công nghiệp Kanpur được thuê đến để lắp ráp bộ đổi điện từ năng lượng mặt trời sang dòng điện xoay chiều 220V với giá 124 USD. Khi bộ đổi điện được lắp ráp xong, thầy sẽ có thể vừa chạy máy tính, vừa bật quạt trong những ngày hè lên tới 40 độ C ở Ấn Độ cho ngôi trường. 

Cả bang Uttar Pradesh hiện có khoảng 2,7 triệu máy bơm động cơ diesel và 600.00 máy bơm mô-tơ điện. Năm ngoái, 109 trạm "bơm Mặt trời" đã được lắp đặt song theo kế hoạch, thêm 400 trạm nữa sẽ được xây dựng trong năm nay. Người nông dân chỉ phải trả 1/4 số chi phí vận hành trạm bơm, bằng tiền của họ hoặc tiền vay ngân hàng. 

Cầm Thi (Theo BBC)