Sau những sự kiện như bầu cử Tổng thống Mỹ và vụ thảm hoạ sóng thần vừa qua, một lần nữa blog đã chứng minh nó được sinh ra để mang đến cho bạn đọc những tin tức nóng hổi nhất, tức thời nhất. 

Chiếc thuyền xanh vỡ tan tành... trên một blog.

Trên blog www.thiswayplease.com/extra.html, bạn sẽ chỉ nhìn thấy duy nhất một bức ảnh chụp một chiếc thuyền xanh bị vỡ tan tành khi mắc kẹt vào một cây cọ trên bờ biển Jaffna, Srilanka. "Mọi ngôi nhà và thuyền đánh cá nơi đây đã bị phá huỷ, trên toàn bộ chiều dài của bờ biển phía Đông." - nhà báo Fred Robart, người tải tấm ảnh đó lên site đã viết như vậy - "Những ai hiểu và yêu biển cả giờ đây sẽ nói về biển trong sự choáng váng, lo sợ và khủng hoảng". 

Còn tại sumankumar.com, Nanda Kishore, một cộng tác viên đã tải lên các bức ảnh kèm theo lời bình từ Chennai, Ấn Độ: "Một số người bị nước ngập ngang hông. Một số khác thấy nước dâng đến ngực. Nhiều người bị chìm hẳn trong nước và một số khác thì chìm sâu đến mức không còn thở được nữa. Đàn ông và phụ nữ, già và trẻ... tất cả đều bỏ chạy cuống cuồng vì mạng sống của mình. Đó là một cảnh tượng thực sự kinh hoàng. Các nhân viên cứu hộ không thể phục vụ đủ hết những người còn sống và cả những người đã chết". Đau lòng nhất trong số những bức ảnh mà Nanda tải lên là tấm hình một xác chết vắt ngang vỉa hè, trong khi một con trâu chầm chậm bước qua: "Giống như một lời tiên tri vậy. Theo tôn giáo Hindu, Thần chết Yama luôn cưỡi trên lưng một con bò"! 

"Theo tôn giáo Hindu, Thần chết Yama luôn cưỡi trên lưng một con bò"

Những "nhà báo" tự do có mặt ngay tại hiện trường thường bị ảnh hưởng bởi sự kiện với mức độ sâu sắc hơn nhiều so với các phóng viên tiếp cận sự kiện sau khi nó đã diễn ra - Xeni Jardin, một trong số bốn biên tập viên của site BoingBoing.net nhận định. Từ site này, bạn sẽ được dẫn tới rất nhiều blog khác chuyên đưa tin về thảm hoạ. "Họ giúp chúng ta hiểu được tác động của sự kiện theo một cách mà các phương tiện truyền thông khác bất lực, bằng một giọng kể đầy xúc cảm cá nhân, sự miêu tả chi tiết, không hoa mỹ và tràn ngập tình tiết".  Những yếu tố đó tạo nên sức cuốn hút khó cưỡng lại cho blog và khiến người ta phải tìm đọc chúng - tiến sĩ văn hoá và truyền thông Siva Vaidhyanathan tại Đại học New York cho biết. Mỗi khi nghe nói về một thảm hoạ, ngay sau khi vào BBC, ông lại truy cập ngay vào các blog. "Chúng mang lại cho chúng ta cảm giác như có tai và mắt tại khắp mọi nơi trên thế giới vậy." - ông nói.

Việc camera số được sử dụng ngày càng rộng rãi, cộng với đường truy cập số tốc độ cao đã khiến cho việc đăng tải, công bố các hình ảnh, đoạn băng "thô, sống" tươi rói tính thời sự, kèm theo những lời bình, phân tích gần như "trực tiếp" trên blog càng ngày càng trở nên dễ dàng. 

Với những blogger của worldchanging.com, một số đang trực tiếp sinh sống tại các quốc gia chịu ảnh hưởng bởi thảm hoạ. Ngay sau khi sóng thần tràn vào bờ, họ đã lập tức đưa tin và thảo luận các phương án hỗ trợ, giúp đỡ. Một số blogger người Nam Á đã xây dựng site tsunamihelp.blogspot.com để chỉ dẫn cho những người có lòng hảo tâm muốn hỗ trợ các tổ chức nhân đạo. 

Cộng đồng trực tuyến thường xuyên tranh luận với nhau về việc liệu blog có thể (và có muốn) thay thế truyền thông truyền thống hay không. Nhưng với biên tập viên Jardin của BoingBoing, câu hỏi này thực sự vô nghĩa, cũng giống như khi bạn hỏi... chợ cóc có thay thế nhà hàng không vậy: "Một đằng là nơi cung cấp những tài liệu thô sống, còn một đằng đại diện cho những món ăn đã được chế biến".

Những bài báo về thảm hoạ sóng thần đăng trên blog site, so với báo trực tuyến, truyền hình, phát thanh và báo in, "thô hơn, nóng hổi hơn, nhanh hơn" song, phần nào đó, nó vẫn thiếu đi mức độ tin cậy của thông tin mà các phương tiện truyền thông khác đã tạo dựng được qua thời gian. "Không có chuyện cái này thay thế hay tiêu diệt cái kia. Nếu blog và truyền thông truyền thống sánh bước cùng nhau, cả hai bên sẽ cùng có lợi, và bạn đọc hiển nhiên sẽ là người lợi nhất." - TS Vaidhyanathan nói. 

Cầm Thi (Tổng hợp)