(VietNamNet) - Đã qua rồi thời kỳ ''nhà Đài'' cho xem, nghe bất cứ chương trình truyền hình (TH) nào sẵn có. Trong thời đại số, người dân được chọn lựa từ ''thập cẩm món ăn''. Và  TH số mặt đất đang được coi là ''món'' ưa chuộng tại miền Đông Nam bộ.

Chất lượng trội, nhu cầu tăng

Với Bình Dương và TP.HCM là hai tỉnh, thành đầu tiên của cả nước đang mạnh dạn triển khai thử nghiệm công nghệ TH số mặt đất, đa số người dân rất phấn khởi dù không ít người vẫn chưa hiểu rõ về các dịch vụ TH số, TH cáp, TH vệ tinh... Bởi họ có cơ hội được tiếp cận và lựa chọn nhiều kênh chương trình mới khác nhau (trong và ngoài nước) đang "nóng" lên với TH số mặt đất, có chất lượng tốt, thay vì chỉ xem được các kênh HTV, VTV đã quá quen thuộc.

Chất lượng phát sóng đang được coi là yếu tố đầu tiên kích thích người dân. Trước kia, ở những khu vực " vùng tối " như đường Huỳnh Thúc Kháng (TP.HCM) nằm khuất trong hàng loạt các nhà cao tầng, dân cư ở đây khó thể xem các chương trình TH bình thường (analog) với chất lượng tốt. Chất lượng thì như thế, còn về thời lượng, thậm chí, mặc dù Đài TH TP.HCM (HTV) phát trên hai kênh 7 và 9 băng tần VHF - mỗi kênh phát một chương trình duy nhất, công suất tới 20kW nhưng vẫn không thể đáp ứng nhu cầu của người xem đài. Thực tế, khu vực đồng bằng sông Cửu Long đã ''chật'' các kênh băng tần VHF và băng tần UHF từ kênh 21 đến 53-54, không cung cấp đủ thời lượng cũng như chất lượng phát sóng.

Để phục vụ nhu cầu cao này, hiện nay HTV đang phát tám chương trình trên dịch vụ truyền hình số DVB-T: HTV1 - kênh thông tin công cộng (Infomation Channel);  HTV2 - kênh chuyên đề thể thao trong và ngoài nước; HTV3 - kênh chuyên đề về thiếu nhi; HTV4 - kênh chuyên đề về khoa học và giáo dục; HTV7/HTV9 - kênh tổng hợp "truyền thống" của HTV, và  VTV1/VTV3 - kênh tổng hợp của VTV.

Ông Nguyễn Trung Hiếu - giám đốc Đài PTTH Bình Dương: TH ''bốn không'' - Không thuê bao, không bóng, không hột và không nhiễu hình ảnh âm thanh. Đó là cách gọi ưu ái của Đài PTTH Bình Dương về công nghệ TH số mặt đất. Đầu năm 2005, để chào mừng 30 năm Giải phóng miền Nam, nhằm mở rộng, nâng cao chất lượng vùng phủ sóng, Đài sẽ đưa vào hoạt động tháp ăng-ten cao 252m. Tháp này sẽ có bán kính phủ sóng tới 160km. Hiện, TH Bình Dương cũng đang ''sở hữu'' máy phát công suất 10kW, phủ sóng 100km (so với Đài TH TP.HCM sử dụng máy phát 500W, với phạm vi phủ sóng TH số mới chỉ đáp ứng cơ bản trên địa bàn nội thành của thành phố.

Nhìn qua danh sách trên, không khó để nhận ra các chương trình của HTV đang cố gắng phát triển có chiều sâu, cung cấp ''những gì người xem thích chứ không phải là những thứ nhà đài đang sẵn có''.

Ông Quý Hòa - phó giám đốc Đài TH TP.HCM, cho hay: ''Hiện tại, các kênh chương trình mới chỉ phát triển ở mức tái sử dụng các chương trình đã phát trên HTV7/HTV9, nhưng được sắp xếp lại theo từng chuyên đề phục vụ các nhóm khán giả khác nhau. Trong tương lai, với chủ trương phát triển TH số DVB-T nói riêng và các kênh chương trình của HTV nói chung trở thành các "dịch vụ thông tin" phục vụ cho nhu cầu đa dạng của xã hội, HTV sẽ từng bước xây dựng tổ chức bộ máy và đầu tư phát triển sản xuất các chương trình mới, đặc thù theo từng chuyên đề của các kênh chương trình''.

Trong khi đó, ''hàng xóm'' là Đài Phát thanh-Truyền hình (PTTH) Bình Dương từ tháng 6/2002 đến nay đã phát sóng 24/24g tám kênh TH số, với khoảng 200.000 bạn xem đài.

16 kênh hiện đang đơợc Bình Dương phát thử nghiệm là: VTV 1, TH Hà Nội, VTV 3, HTV 7, DW - TH quốc tế Đức, ESPN - Thể thao quốc tế, Cartoon Network, Star Sports, Cinemax/HBO, CNN, Discovery, Animal Planet, MTV châu Á, CCTV 9 và TV5. Hiện tại, cũng có thêm kênh 7 là kênh VCTV 1 - tổng hợp phim truyện, thể thao, văn hóa - có biên dịch, biên tập, phát bằng tiếng Việt.  Ban đầu, Bình Dương đã phát tám kênh, rồi tăng lên 16 và hiện nay là 18 kênh, với thời lượng 24/24g theo yêu cầu khán giả - với 16 kênh TH nước ngoài và hai kênh BTV1 và BTV2 của TH analog.

Giá? Đang ở... thì tương lai

Hiện tại, với giá khoảng 2.000.000đ/đầu thu TH số thì mới chỉ có nhóm gia đình trung lưu mới có khả năng mua và xem. So với mức thu nhập bình quân của người dân, đặc biệt đối với đối tượng người lao động, mức đầu tư này có thể coi là... xa xỉ.

Trả lời về vấn đề này, ông Lưu Vũ Hải, phó giám đốc Công ty Đầu tư và Phát triển Công nghệ Truyền hình Việt Nam (VTC)  - đơn vị trực tiếp sản xuất đầu thu cho biết: ''Chính vì đang trong thời gian thử nghiệm nên mức giá này chắc chắn vẫn chưa phù hợp và còn có nhiều điều chỉnh''. Trong thời gian tới, khi được triển khai TH số mặt đất diện rộng, trên phạm vi cả nước, nhu cầu sử dụng tăng lên thì tất yếu giá thành sản phẩm sẽ hạ xuống.

Set top box - đầu thu phổ biến hiện nay là các model từ T5 đến T10. Về cơ bản, các đầu thu này có một số chức năng thông dụng như: định dạng video PAL/NTSC, giải nén, mute tiếng, hiển thị thông tin chương trình, đặt các chương trình yêu thích và khóa mã các chương trình.

Đời sống càng phát triển, nhu cầu được thưởng thức văn hóa nghe-nhìn càng được nâng cao. TH số mặt đất đang hứa hẹn mang lại một loạt dịch vụ gia tăng: thu di động; phát TH kèm phát thanh; phát TH kèm dữ liệu; TH tương tác; TH độ phân giải cao...

Thành phố phát triển kéo theo giao thông công cộng phát triển: xe buýt, taxi, xe con, tàu cánh ngầm... tăng lên. Được biết, Singapore, Thượng Hải là những thành phố đã có các chương trình TH phục vụ người dân khi giao thông trên xe buýt và trên taxi. Ở nước ta, thử nghiệm tại Đài Bình Dương cho thấy: khi xe chạy với tốc độ 100km/g, tivi đặt trên xe vẫn thu tốt các chương trình TH số. Trên tinh thần đó, HTV cũng  vừa trang bị một máy phát công suất thấp (khoảng 500W) số kênh 30, nhóm thông số phát giống như của Hà Nội và Đài PTTH Bình Dương, từng bước chuẩn bị cho việc thu phát sóng di động. Tiếp đến, máy phát hình số gồm nhiều máy phát sẽ ra đời tạo thuận lợi cho việc thu xem cố định và thu di động cho toàn TP.HCM.

Trước mắt, dự kiến, đến đầu năm 2005, HTV cũng sẽ phát triển dịch vụ EPG (Electronic Program Guide) cho phép khán giả có thể truy cập và biết toàn bộ chương trình phát hình của các kênh chương trình trong thời điểm hiện tại, trong ngày, tuần, tháng. Tới năm 2005,  Đài sẽ tiếp tục nghiên cứu các dịch vụ băng rộng hai chiều như Video On Demand, Internet,...

Phát chương hình TH số tại Đài PTTH Bình Dương.

''Chương trình kỹ thuật số mặt đất sẽ có khả năng xây dựng kênh TH chuyên biệt hóa, theo lĩnh vực, hay theo đối tượng khán giả.'' -  ông Nguyễn Trung Hiếu - giám đốc Đài PTTH Bình Dương nhận định như vậy về tương lai các dịch vụ TH số. Hiện tại, trên kênh BTV3,  Bình Dương đang thử nghiệm kênh giải trí 24/24g phát lại những chương trình hay, hấp dẫn.

Sắp tới,  kênh phim cổ điển (Classic Movie Channel)  phát 24/24g phim Việt Nam có giá trị nghệ thuật cao sẽ ra mắt khán giả. Ngoài ra, Đài cũng đang dự định xây dựng các kênh đào tạo từ xa - phát lại nhiều lần; kênh Shopping Network - một catalogue sản phẩm bằng TH và kênh du lịch, đầu tư... Đặc biệt, hiện Đài Bình Dương đang có phương án  hợp tác với Thông tấn xã Việt Nam, với hệ thống thông tin của Công ty Viễn thông Liên tỉnh VTN (Bộ Bưu chính Viễn thông) và VTC làm chương trình ''Giờ này tại đây''. Dự kiến, đây  sẽ là chương trình cầu TH trực tiếp, phát theo giờ, có nội dung về các vấn đề thời sự nóng bỏng đang diễn ra.

Như thế, việc cập nhật kịp thời, sống động và sâu sắc quả đúng là những đặc điểm cơ bản của các chương trình TH. Và TH số mặt đất sẽ đem lại mảnh đất màu mỡ để khai thác những chương trình TV ưa thích phục vụ cuộc sống con người.

Đinh Hằng