Cần bao nhiêu năm để một trường ĐH mới thành lập có thể đạt "đẳng cấp quốc tế"? 10 năm, 50 năm hay...? Câu trả lời là: Tất cả phụ thuộc vào cách làm. Trong đề cương xây dựng đại học hàng đầu ở Việt Nam đã đề cập đến những nguyên tắc quản lý cơ bản, được chắt lọc từ kinh nghiệm của các trường đại học ưu tú của Mỹ. ĐH quốc tế Bremen, Đức - trường ĐH mới đã áp dụng rất thành công các nguyên lý này, và đã đạt "tầm quốc tế" chỉ sau 5 năm tuyển sinh.  Đây có là mô hình mà Việt Nam nên học tập?

5 năm đã lên "tầm quốc tế"

Trường đại học quốc tế Bremen (IUB) được thành lập năm 1999, với sự hỗ trợ của chính quyền thành phố Bremen, trường đại học Bremen và trường đại học Rice của thành phố Houston bang Texas - Mỹ.  

Mới chính thức tuyển sinh từ năm 2001, sau 5 năm số sinh viên của trường đã tăng gấp bảy lần, đạt con số 930 sinh viên trong đó có 325 sinh viên sau đại học. Điều đặc biệt là sinh viên của trường - dù số lượng chưa thật lớn - đến từ 85 quốc gia khác nhau. Và 30% sự tăng trưởng về số lượng sinh viên của trường là các sinh viên ưu tú của Đức, các nước Châu Âu và Mỹ.

Dù còn rất mới, IUB đã nhanh chóng khẳng định được “đẳng cấp quốc tế” của mình qua các thành tích học tập và nghiên cứu trong 5 năm qua. 

Tuy mới chỉ có hai khoá sinh viên tốt nghiệp nhưng IUB được công nhận là trường hàng đầu theo các tiêu chí đánh giá chất lượng sinh viên: sinh viên tốt nghiệp với chất lượng cao, chuyên môn sâu rộng, có năng lực sáng tạo, đổi mới và có tầm ảnh hưởng.

Bên cạnh đó, với mục tiêu trở thành một trường đại học nghiên cứu hàng đầu Châu Âu, IUB đã bước đầu khẳng định mình trong hàng ngũ những trường đại học nghiên cứu với thành tích 12 bằng sáng chế quốc tế.  

Con đường đúng đắn

Như chính IUB tự công nhận, sự thành công nhanh chóng của trường là do tìm ra con đường đi chính xác và đúng đắn để xây dựng và vận hành, với 5 nguyên tắc cơ bản: 

• Độc lập trong tổ chức và quản lý, linh hoạt một cách tối đa trong hoạt động.
• Vượt trội trong việc tuyển chọn sinh viên và giảng viên.
• Môi trường quốc tế, bằng cấp quốc tế, giảng dạy bằng ngôn ngữ quốc tế (tiếng Anh).
• Sự tương tác tạo ra bởi môi trường học tập và sinh hoạt trong khuôn viên trường.
• Sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa giảng dạy và nghiên cứu

Với tư cách là một trường đại học tư, IUB hoàn toàn độc lập, không chịu sự kiểm soát của Chính phủ về nhiệm vụ, chiến lược và nguồn lực của trường. Hội đồng quản trị của trường là tổ chức độc lập, gồm các thành viên  là các nhân vật hàng đầu trong lĩnh vực kinh doanh, chính trị và học thuật. Hội đồng quản trị quyết định những chính sách cơ bản, giám sát việc tuân theo các quy chế, đảm bảo nguồn lực cho các hoạt động của trường, phê chuẩn các đề nghị về ngân sách và nhân sự đã được đề xuất bởi Hiệu trưởng. Hiệu trưởng - được chọn lựa bởi Hội đồng quản trị - là "giám đốc điều hành", chịu trách nhiệm về mọi hoạt động hành chính và học thuật của trường.

Lựa chọn sinh viên không chỉ dựa và điểm số

Do chất lượng sinh viên tốt nghiệp là một tiêu chí quan trọng để đánh giá đẳng cấp của một trường đại học, IUB rất chú trọng đến khâu tuyển chọn sinh viên cũng như giảng viên - những nhân tố quyết định chất lượng sinh viên tốt nghiệp sau này.

Quá trình tuyển chọn học sinh vào IUB mang tính cạnh tranh cao, bởi họ hiểu rằng: những sinh viên được chọn sẽ đóng góp vào, và được tận hưởng phong cách học tập và sinh hoạt mang tính quốc tế ở trường ĐH quốc tế này. Cách tuyển chọn của IUB không chỉ dựa vào điểm số hay kết quả các bài kiểm tra, mà còn dựa trên khả năng sáng tạo, lãnh đạo của các sinh viên đó thể hiện trong các hoạt động ngoại khóa trước khi vào trường ĐH - bởi điều đó cũng biểu hiện khả năng thành đạt của sinh viên trong cuộc đời.

Tuy nhiên, trong giai đoạn khởi đầu - vừa cần khẳng định chất lượng vừa cần quảng cáo chính mình - IUB luôn tìm kiếm, chọn lựa những sinh viên có tư tưởng sáng tạo và đổi mới, những người sau này có khả năng tạo nên sự khác biệt trong nghề nghiệp cũng như trong cộng đồng của họ.

Song song với sự chọn lựa sinh viên kỹ lưỡng, IUB cũng tuyển chọn giảng viên rất kỹ lưỡng. Các giảng viên của IUB phải kết hợp tốt giảng dạy và nghiên cứu, vì thế họ không chỉ là những giáo sư, tiến sĩ, những nhà khoa học hàng đầu mà còn phải đang tham gia trực tiếp vào các dự án nghiên cứu. Nhờ thế, bài giảng của họ thực tế, sinh động, và sinh viên có điều kiện được tham gia vào các hoạt động thực tiễn trong quá trình học tập.

Ngoài việc thiết lập một cơ cấu tổ chức mạnh, tuyển chọn sinh viên, giảng viên chất lượng cao, để hỗ trợ cho trường trong việc phát triển, IUB còn xây dựng được một môi trường mạng lưới thông qua vai trò gắn kết các vùng phụ cận của Bắc Bremen, hình thành một đội ngũ tình nguyện viên quan tâm và ủng hộ cho các hoạt động của trường. Nhờ thế, sinh viên của IUB được hưởng nhiều lợi ích nhờ sự tác động qua lại giữa cộng đồng dân chúng và IUB. 

Không thể thành công nếu thiếu ... tài trợ

ĐH Quốc tế Bremen đạt đẳng cấp chỉ sau 5 năm

Sự thành công nhanh chóng của IUB còn được quyết định bởi việc hợp tác quốc tế hiệu quả và thu hút được các nguồn tài trợ.

Các đối tác gần gũi nhất của Bremen là trường đại học Rice của Mỹ, trường đại học Bremen, Viện địa cầu - hải dương Alfred-Wegener (Đức). IUB cùng các trường này hợp tác chặt chẽ trong lĩnh vực giảng dạy, nghiên cứu cũng như chia sẻ nguồn "tài nguyên".

Ngoài ra IUB còn có các chương trình trao đổi với các trường và học viện khác của Mỹ, Úc, và các nước Châu Âu, trong đó có trường đại học Washington và chương trình ERASMUS của Liên minh Châu Âu. Bremen cũng hợp tác với các nhà kinh doanh cũng như các chính trị gia nổi tiếng trên toàn thế giới để hàng năm các nhân vật nổi tiếng này về trường nói chuyện và trao đổi kinh nghiệm với sinh viên. 

Quỹ đại học quốc tế Bremen tại Mỹ cũng đã được thành lập năm 2001, đóng trụ sở tại thành phố Boston, bang Massachusetts, nhằm quảng bá và tìm kiếm sự ủng hộ cho IUB tại Mỹ.

Theo thống kê, ngân sách để đảm bảo cho các hoạt động của trường một năm là khoảng hơn 200 triệu đô la (Mỹ), vì vậy nỗ lực ổn định tài chính là nhiệm vụ hàng đầu và phải làm liên tục. Nguồn tài chính của IUB dựa rất nhiều và sự ủng hộ của các nhà tài trợ, kể cả các nguồn nước ngoài. IUB có các hoạt động để thu hút mọi nguồn tài trợ từ các cá nhân đến các tổ chức đoàn thể, từ cha mẹ học sinh đến cả các trường đại học bạn. Thêm vào đó IUB còn thực hiện các dự án nghiên cứu, tư vấn, các chương trình trao đổi với các công ty kinh doanh để có thêm nguồn thu cho hoạt động của trường.

Sự thành công bước đầu, trong thời gian ngắn của IUB có là động lực để các trường ĐH mới thành lập nỗ lực tìm hướng đi? Với cách làm hiệu quả, thời gian để một trường ĐH khẳng định được đẳng cấp của mình sẽ không quá dài.

• Hải Anh - Khánh Linh