(VietNamNet) - Sau khi đăng tải bài phỏng vấn "Với tiêu chuẩn thấp, Việt Nam mới có Giáo sư", tòa soạn nhận được thư bạn đọc gửi tới Hội đồng chức danh Nhà nước về giáo sư (HĐCDGSNN) trao đổi xung quanh vấn đề này.

GS Nguyễn Văn Hiệu:  "Căn cứ vào số lượng là cần thiết nhưng chỉ nên tham khảo thôi và yếu tố chất lượng mới quan trọng và quyết định. Có rất nhiều ngành trong nước có đủ chuyên gia để đánh giá chất lượng"

GS Đỗ Trần Cát: "Chúng ta muốn có một hội đồng toàn những người có trình độ cao, có uy tín, hiểu rất rõ về ứng viên, cả về chuyên môn lẫn phẩm chất của nhà giáo để việc xét được chính xác nhưng thực tế không có đủ những người như vậy"

Tôi là một nhà giáo lâu năm trong nghề (gần 20 năm) ở một trường ĐH, một nhà khoa học thực sự (TS chuyển tiếp dưới 30 tuổi, hiện nay là TSKH và theo chức danh của Đức là PrivatDozent (PGS tư) và ở Đức các bạn đồng nghiệp tôi vẫn gọi là GS), nhưng đến giờ tôi chưa hề được phong PGS ở Việt Nam. Chỉ vì những qui định của HĐCDGSNN “lúc lỏng” và “lúc chặt”, cũng như tôi không muốn như hàng trăm con người khác phải “chạy chọt” để đủ tiêu chuẩn bầu bán.

Song, tôi không hề bận tâm hay vấn vương với chuyện đó (có thể tôi chẳng bao giờ nhận được PGS). Theo tôi nghĩ, cái chủ yếu là chất lượng giảng dạy thông qua sự đánh giá của sinh viên và trình độ khoa học được đánh giá thông qua các đồng nghiệp trong và ngoài nước.

Về vấn đề công nhận chức danh GS, PTS Việt Nam, tôi xin có mấy ý kiến sau: Việc xem xét GS, PGS của mình còn theo hình thức “sống lâu nên lão làng”. Đầu những năm 90, ở Đông Đức, tất cả các GS của Đông Đức bị xem xét lại. Trừ những ngành xã hội và chính trị học ra thì nhiều PGS, GS các chuyên ngành kỹ thuật cũng bị nghỉ chỉ vì không đảm bảo về mặt chuyên môn. Thầy giáo tôi lúc đó đã vui mừng báo cho biết là thầy được xét chuyển đổi sang GS mới. Ở Đức, trong hội đồng, chọn GS cho môn học họ sẵn sàng cất nhắc người trẻ tuổi hơn vào cương vị GS, có thể người trẻ chưa đủ điểm xét chọn bằng người lớn tuổi, nhưng họ sẽ là những người nhanh nhạy và còn có đóng góp lâu dài cho trường.

Chính vì vậy hiện nay ở Đức có những GS chỉ ở độ tuổi ngoài 30. Nhất là chuyên ngành CNTT thì lực lượng PGS & GS trẻ khá nhiều. Đến nay TSKH ở Đức vẫn được tiếp tục làm vì: giúp cho nhiều người được đảm nhiệm công việc của PGS, GS thực sự nhưng do biên chế nên không được bổ nhiệm và là kế cận cho các GS sẽ nghỉ hưu hay chuyển sang công tác khác. 

Ở Việt Nam, người ta hiểu sai về PGS, GS. Thực ra PGS, GS là chỉ dành cho các nhà giáo thực sự (full time). Những người kiêm nhiệm hoặc ở các viện nghiên cứu hoặc cơ quan Nhà nước thì không cần thiết chức danh này. Như ở Đức ông cựu thủ tướng Kohl từng là GS đại học, nhưng đến khi là thủ tường người ta chỉ gọi ông Kohl, chẳng ai gọi TS, TSKH hay GS  Kohl. Hay hiện nay bà Rice (Mỹ) cũng từng là GS đại học nhưng ở cương vị mới thì thôi hết. Nên quan điểm rõ ràng  là PGS, GS chỉ dành cho giáo viên đại học. Nếu không giảng dạy nữa mà chuyển công tác khác thì không nhất thiết phải gọi nó nữa.

Tôi hoàn toàn đồng ý với quan điểm nên tiến tới qui định số lượng PGS, GS cho khoa, bộ môn và môn học chính quan trọng. Do điều kiện của Việt Nam, HĐCDGSNN sẽ công nhận những người đủ tiêu chuẩn, còn bổ nhiệm thì do cơ sở đào tạo ĐH, sau ĐH làm.

Tôi rất mong muốn chúng ta trong tương lai có một lực lượng GS, PGS có năng lực thực đóng góp nhiều cho sự nghiệp đào tạo giáo dục ĐH.

• Nguyen Trung Dzung - TrungDzung27@web.de

Không khỏi ngỡ ngàng và ngạc nhiên khi nghe GS Đỗ Trần Cát so sánh giữa chất lượng và mức lương của Giáo Sư trong và ngoài nước. Dĩ nhiên, nền kinh tế của một nước có ảnh hưởng đến chất lượng của  GS, PGS ở nước đó. Nhưng đây không phải là vấn đề tiên quyết để đưa đến việc hạ thấp tiêu chuẩn GS, PGS.

Theo thiển ý của tôi, mức lương là do nhu cầu và khả năng kinh tế của nước sở tại còn chất lượng GS, PGS phụ thuộc vào khả năng và điều kiện tiếp thu kiến thức trên thế giới.

Mức sống căn bản của người dân ở các nước châu Âu, châu Mỹ …vào khoảng 7.000 USD còn ở Việt Nam chỉ có khoảng 375 USD thì mức lương của GS là 3.000 USD/tháng so với 200 USD là điều hiển nhiên. 

Là Tổng Thư ký HĐCDGSNN, thiết nghĩ GS Đỗ Trần Cát biết rất rõ về điều này nhưng cách nhìn của GS khiến người ta không khỏi than thầm “Lẽ nào chất lượng GS của ta là vậy?!”

• Ngo VanTam - vntmngo@yahoo.com