- "Bộ GD-ĐT phải thành lập một Hội đồng duyệt SGK để thẩm định bộ sách nào đạt, bám sát CT và giới thiệu công khai. Hội đồng đó có cả giáo viên phổ thông, giáo viên ĐH, các nhà khoa học, những người có uy tín trong việc thẩm định sách. Và họ phải chịu trách nhiệm về tất cả những vấn đề liên quan đến SGK...", Phó Tổng Thư ký Hội Vật lý Việt Nam Phạm Văn Thiều đã đề xuất như vậy khi trao đổi với VietNamNet.

Ông Phạm Văn Thiều: "Cách làm CT và SGK như hiện nay rất lãng phí nhưng hiệu quả không cao..." Ảnh K.O

Ông Thiều cho biết: Phải thừa nhận, quy trình làm sách của mình là quy trình ngược. Với SGK Vật lý thì có thể nói, khi làm bộ sách thí điểm thì không có CT. Lúc đó có 2 bộ sách giống nhau, ai thích dạy bộ nào thì dạy. Và do không có CT, cách làm vội vàng...dẫn đến có nhiều nội dung không phù hợp.

Sau khi Quốc hội quyết định chỉ có 1 bộ SGK thì Bộ GD-ĐT đã chuyển 2 bộ sách này thành 2 bộ sách cơ bản và nâng cao. Lúc này, Bộ mới bắt đầu làm CT. Như vậy, khi làm SGK mới thì mới làm CT. Và CT được làm chủ yếu dựa vào SGK thí điểm. Mặt khác, CT làm tương đối vội vã... cho nên trong CT còn rất nhiều vấn đề bất hợp lý.

Cụ thể, khi nhìn vào CT thì thấy cách soạn thảo rất vội vã. Về văn phong cũng không phải là văn phong của một CT chuẩn quốc gia. CT không được lấy ý kiến rộng rãi của các nhà khoa học... còn SGK thì trưng cầu ý kiến nhiều. Nhưng quyển sách bị chương trình gò bó nên phải viết theo CT. Thậm chí có những vấn đề trong CT không hợp lý vẫn phải theo.

- Đó là về CT, thời gian gần đây dư luận bàn nhiều về những quá tải trong SGK. Ông có thể đưa ra những minh chứng dẫn đến sự quá tải?

Phải nói rằng, SGK của Việt Nam về nội dung chưa bằng thế giới. So với sách của Nga hoặc Singapore về kiến thức cũng chưa bằng. Nhưng tại sao vẫn đặt vấn đề quá tải? Vì, đối với môn Vật lý thì thời giờ bị rút ngắn lại chỉ bằng môn Hóa học, mà lại kém thời giờ môn Công nghệ.

Trong khi đó, thực chất của Vật lý là cơ sở của công nghệ. Rất nhiều vấn đề ở Vật lý chưa dạy nhưng "ông" Công nghệ đã dạy rồi thì học sinh hiểu làm sao được. Do vậy, thời lượng bị rút xuống, giáo viên không có thời gian để giảng dạy cho cẩn thận...thì học sinh không hiểu. Và học sinh không hiểu dẫn đến quá tải!?

- Nghĩa là cái CT hiện hành chưa chuẩn?

CT chủ yếu dựa vào SGK thí điểm nên chưa chuẩn. Mặt khác chưa được phản biện một cách đầy đủ cho nên theo ý kiến cá nhân tôi: SGK đã viết rồi thì không nên "đào bới" vào đó, giáo viên tạm dạy như vậy, nhưng phải làm lại bộ CT khác.

Nhiều người viết dẫn đến chắp vá

- CT khác như ông đề xuất phải đi theo hướng nào?

Phải theo chuẩn quốc tế. Và với số giờ phải tương ứng, phù hợp. Như hiện nay, thời lượng của môn Vật lý là quá ít.

Nhiệm vụ của những người làm CT là phải đi tham khảo các nước. Ví như, môn Vật lý ở Nga chỉ dạy ở 2 lớp 10 và 11 mà sách dầy hơn mình nhiều cũng không có quá tải...

- Nếu so sánh chi tiết từng bài trong SGK Vật lý của Nga và Việt Nam thì ưu và nhược dễ nhìn thấy là gì, thưa ông?

Nội dung về cơ bản cũng tương tự như SGK của Việt Nam. Nhưng, phần hiện đại thì Nga hơn. Phần hiện đại đó là những cập nhật về những thành tựu vật lý mới. Hơn nữa, SGK của Nga chỉ có 1 tác giả viết, của Việt Nam có quyển tới 8 người viết. Nhiều người viết dẫn đến chắp vá,  không hay.

Tại sao lại đông người, vì vội vàng, thời gian ít nên phải chia ra mỗi người một đoạn rồi chắp vào. Chưa kể còn có những bất đồng không thống nhất được.

- Nói như vậy thì đội ngũ viết SGK cũng còn nhiều vấn đề không ổn?

Những người viết SGK đều là những người giỏi, nhưng do CT có vấn đề, thời gian quá ngắn, quá nhiều người viết cho nên mới dẫn đến những bất cập trong SGK môn Vật lý. Vấn đề theo cá nhân tôi thì nên đưa thêm nhiều người trẻ tuổi bổ sung vào đội ngũ những người viết sách. Và mỗi cuốn sách chỉ nên có vài tác giả thôi.

Một điều không ai hiểu và là nguyên nhân dẫn đến CT không phù hợp, nhiều nội dung trong sách quá tải là sự vội vã. Lúc nào cũng vội. Vội vã thẩm định, vội vã viết SGK, vội vã làm CT...

Nên thành lập một Hội đồng duyệt SGK?

- Và có thể nói quy trình làm CT và SGK của Bộ GD-ĐT chưa khoa học?

Quan điểm của tôi cho rằng, quy trình làm CT và SGK chưa ổn. Do vậy phải làm lại cẩn thận và không được vội vã. Muốn làm tốt thì phải tham khảo các nước tiên tiến và các nước có điều kiện gần Việt Nam như Trung Quốc. Sau đó mới dựng CT. Và phải được lấy ý kiến đông đảo các nhà khoa học, các nhà giáo..., phải thực lắng nghe.

- Tại thời điểm, không riêng môn Vật lý mà nhiều môn học khác có không ít ý kiến đề xuất viết lại SGK, như vậy có nên không?

Theo tôi đã làm lại CT thì phải viết lại SGK - đương nhiên hậu quả phải như thế. Có CT mới phải có SGK mới. Mà không nên áp dụng cách làm cồng kềnh như hiện nay mà phải có cách làm khoa học hơn. Có thể có nhiều người viết SGK. Quyển hay sẽ được chọn.

Cách làm như hiện nay rất lãng phí. Đổ rất nhiều tiền vào để làm CT và SGK nhưng hiệu quả không cao.

- Như vậy, ông đề xuất nên có nhiều người viết nhiều bộ SGK khác nhau để có chọn lọc. Cách làm này có đảm bảo tính khoa học và hiệu quả sẽ như thế nào?

Nếu như Bộ GD-ĐT đứng ra tổ chức thi viết SGK thì có thể lập thành các nhóm. Nhóm nào viết hay sẽ được các trường chọn. Khi đó, Bộ GD-ĐT nên ban hành CT chuẩn để cho nhiều người viết. Nhà nước có trách nhiệm thẩm định lại, bộ SGK nào được thì giới thiệu cho giáo viên. Còn việc chọn bộ SGK nào là quyền của giáo viên và nhà trường.

Tuy nhiên, Bộ GD-ĐT phải thành lập một Hội đồng duyệt SGK để thẩm định bộ sách nào đạt, bám sát CT và giới thiệu công khai...Hội đồng đó có cả giáo viên phổ thông, giáo viên ĐH, các nhà khoa học, những người có uy tín trong việc thẩm định sách. Và họ phải chịu trách nhiệm về tất cả những vấn đề liên quan đến SGK.

- Cảm ơn ông! 

• Kiều Oanh (thực hiện)

  Ý kiến của bạn: