- Bộ sẽ có cơ chế ràng buộc hơn đối với SV du học để bảo đảm quyền lợi hợp pháp cho họ- Vụ trưởng Vụ Công tác Học sinh sinh viên (Bộ GD-ĐT) Phùng Khắc Bình cho biết khi trao đổi với VietNamNet chiều 12/1 về sự kiện Tăng Quốc Bình bị sát hại. 

Ông Phùng Khắc Bình

Thưa ông, sau sự việc đáng tiếc xảy ra đối với SV Vũ Anh Tuấn năm 2004, Bộ GD-ĐT đã có cơ chế phối hợp như thế nào với các đơn vị chức năng của Việt Nam ở Nga để quản lý SV du học?  

- Hiện Cục Đào tạo với nước ngoài đang xây dựng văn bản quy định cụ thể những chế độ chính sách về mặt pháp lý đảm bảo quyền lợi cho các em ở mức độ nhất định. 

Đối với diện du học tự túc, Đại sứ quán cũng có khuyến cáo. Bộ GD-ĐT chưa có cơ chế để bắt buộc SV du học tự túc phải cập nhật thông tin với Đại sứ quán. 

Tới đây, sẽ có cơ chế để SV du học tự giác thông tin với Đại sứ quán, đảm bảo quyền lợi pháp lý cho các em. 

Xảy ra trường hợp thứ 2 là điều không mong muốn đối với công dân Việt Nam tại Liên bang Nga. Sự may rủi đó vẫn đang tồn tại, nếu không có cơ chế bảo vệ thì sẽ rất khó nói trước được điều gì sẽ đến?

- Tôi cho rằng, việc bảo vệ quyền lợi của SV Việt Nam ở nước ngoài ngày càng chặt chẽ hơn.

Từ trước đến nay, Việt Nam luôn có 2 người ở Đại sứ quán tại Nga làm công tác này: 1 người chỉ đạo và 1 người theo dõi thực tiễn. Trong khi đó, những nước khác chỉ có 1 người đảm nhận.

Bản thân họ thường xuyên có liên hệ với Vụ Hợp tác quốc tế trước đây và Cục Đào tạo nước ngoài hiện nay để có báo cáo thường xuyên. 

Ngay khi biết tin em Bình mất, Đại sứ quán Việt Nam tại Nga đã cử người trực tiếp xuống hiện trường. Và trước khi Bộ GD-ĐT có văn bản gửi sang, Đại sứ quán Việt Nam đã có công hàm gửi Bộ Ngoại giao Nga và ngay lập tức, Nga đã khởi tố hình sự vụ án. 

Ngoài sự khuyến cáo SV không đi chơi khuya, không đi vào chỗ vắng 1 mình… Bộ GD-ĐT đã xây dựng được các mối liên hệ với các cơ quan chức năng và các trường ĐH của Nga trong việc quản lý SV hay chưa? 

- Đây là vấn đề rất cụ thể liên quan đến các giải pháp bảo vệ SV nước ngoài của Liên bang Nga. Bộ GD-ĐT chỉ khuyến cáo tất cả công dân Việt Nam ở nước ngoài phải tập trung học tập, tránh trường hợp nhạy cảm gây ra rủi ro.

Không chỉ SV Việt Nam mà một số công dân ở các nước khác tại Nga cũng gặp trường hợp tương tự. Do vậy, những việc liên quan đến điều kiện sở tại là khó thay đổi. 

Với trường hợp em Bình thì sự việc xảy ra lúc 7 giờ tối (giờ Nga - tức khoảng 11 giờ giờ Việt Nam) ngay trước cửa Đại sứ quán Tây Ban Nha là trường hợp đáng tiếc và đặc biệt.  

Ngày 12/1, Hội Lưu HS Việt Nam tại Nga  đã có thông báo gửi tất cả các đơn vị lưu HS và các lưu HS tại Moscow. Khu phố nơi Bình bị tấn công. Ảnh: hungmgmi (nuocnga.net Theo đó, BCH Hội LHS Việt Nam tại Moscow khuyến cáo các bạn SV  hạn chế ra đường một mình vào buổi tối trong thời gian sắp tới, nếu có việc cần thiết thì đi theo nhóm và chú ý đến tình hình xung quanh trên đường phố nhằm hạn chế tối đa những nguy hiểm có thể xảy ra đối với bản thân trong tình hình gia tăng làn sóng phản đối người nước ngoài nói chung hiện nay (không chỉ nhằm vào riêng người Việt Nam). "Hội LHS mong muốn LHS các trường không nên hoang mang và quá lo lắng khi chưa có kết luận từ cơ quan chức năng của Nhà nước Nga. Hãy bình tĩnh và tin tưởng vào sự giải quyết của cơ quan đại diện Nhà nước, đồng thời chúng ta phải nâng cao tinh thần đoàn kết bảo vệ lẫn nhau" - thông báo viết. * Một thành viên trên diễn đàn nuocnga.net cho hay, tối 10/1, khoảng 21h15 giờ Moscow, một nam SV Việt Nam đã bị nhóm thanh niên cao to hành hung khi cùng đi với bạn gái về ký túc xá trên đường Prospekt Vernadskovo. Rất may, hai SV này đã được một người dân phát hiện và hô hoán nên không bị thương nghiêm trọng. Các SV nhắc nhau tuyệt đối không được đi về muộn, nhất là từ 20h30 trở đi.Ngồi trong tàu điện ngầm, khi tàu gần đến bến, nên chú ý quan sát người vào tàu, nếu thấy có nhóm thanh niên thì nên ra khỏi chuyến tàu đó hoặc chuyển sang chỗ khác. Một kinh nghiệm rất quan trọng nữa là khi một bạn nam đi với một bạn nữ, bạn nữ nên bình tĩnh tự tìm cách thoát thân và chạy đi trước, có thể tìm được người giúp đỡ. Hương Quỳnh, SV Việt Nam tại ĐH Y (Moscow) cho biết các SV Việt Nam ở đây còn truyền tai nhau chuẩn bị sẵn bình xịt hơi cay, đút sẵn vào túi áo khoác bên phải để sẵn sàng rút ra khi cần thiết. Khi còn học ở Trường ĐH Giao thông đường bộ (MADI) ở Moscow, Lại  Ngọc Anh cũng từng bị một nhóm “holigan” Nga hành hung nhưng rất may không nghiêm trọng.  Thậm chí, có lần, một nhóm đầu trọc hung hãn còn tới ký túc xá MADI đập cửa ầm ầm, đứng ngoài chửi bới suốt đêm. SV phải ở lỳ trong phòng, gọi điện báo ngay cho ban quản lý ký túc xá. Ngay hôm sau, nhà trường phải cử xe đến tận KTX đưa  SV Việt Nam tới trường. Một số thời điểm căng thẳng sau đó, trường đều cho xe đưa đón. “Vì vậy, kinh nghiệm đầu tiên là phải chủ động báo với nhà trường nếu gặp vấn đề nghiêm trọng. Holigan chỉ là các nhóm thanh niên quá khích thường hay tụ tập uống rượu, hút thuốc và gây sự với người nước ngoài. Còn đầu trọc là băng đảng có tổ chức, kỳ thị sắc tộc, nếu gặp phải thì hầu như không thể sống sót trở về.” – Ngọc Anh chia sẻ. Lan Hương

• Kiều Oanh