- Không khí trong phòng xử án TAND Q.5 thật ngột ngạt, nóng bức. Nhưng người đòi 5kg vàng (nguyên đơn), bị đơn, các bên liên quan mới sôi sục nhất. Các bên quay ra đổ lỗi cho nhau.

Đổ lỗi

Câu chuyện bắt đầu từ năm 2005. Cơ sự xuất phát từ phương thức giao dịch dân gian “gởi hàng hóa bằng xe đò”.

Vào 14/2/2005, ông Nhâm Tấn Hưng, chủ Doanh nghiệp tư nhân Vinh Hưng, (Sóc Trăng) mang trong người 1,9 tỷ đồng lên Cửa hàng nữ trang, đá quý số 1 (36 Lê Quang Sung, Q.6, thuộc Công ty vàng bạc, đá qúy Chợ Lớn) với ý định mua vàng nguyên liệu về chế tác. Tại đây, ông Hưng gặp Phạm Thanh Ngàn, người kiêm nhiệm nhiều công việc tại cửa hàng này như “kỹ thuật viên”, “thủ quỹ”, “mậu dịch viên”.

Việc nhờ xe khách vận chuyển, trao hàng hóa khá thông dụng nhưng ít có mối quan hệ pháp lý, ràng buộc trách nhiệm quyền lợi và nghĩa vụ giữa các bên. Ảnh: VietNamNet

Biết rằng vàng đang “ở đỉnh” không nên mua vào, ông Hưng gởi lại 1,9 tỷ đồng cho anh Ngàn (có làm biên lai nhận) và trở về Sóc Trăng chờ thời cơ vàng “tuột dốc”. Hai ngày sau (16/2/2005), vàng xuống giá, ông Hưng đặt Ngàn mua 133,3 lượng vàng 9999 (dạng nguyên liệu, tương đương 5kg vàng) với tổng tiền 1.067 tỷ đồng.

Ông Hưng nói với Ngàn đóng gói và đến hãng xe Ký Hưng (số 9 Nguyễn An Khương, P.13, Q.5, TP.HCM) gởi 5kg vàng cùng với 841 triệu đồng tiền dư về cho DNTN Vĩnh Hưng.

Anh Ngàn đóng gói 5kg vàng cùng số tiền còn dư rồi rủ một người quen tên Đạt đến địa chỉ nhà xe Ký Hưng để gởi “hàng” về Sóc Trăng cho ông Hưng như yêu cầu.

Đến nơi, Ngàn không trực tiếp gởi cho nhân viên nhà xe Ký Hưng mà đứng ngoài trông xe, giao gói hàng cho Đạt gởi giùm. Đạt tận tay đưa cho bà Lưu Kinh (người bán cà phê kiêm người nhận hàng cho hãng xe Ký Hưng) ký biên nhận mà không hỏi lại hàng gởi là gì với tiền công 10.000 đồng. Bà Kinh bỏ gói hàng này vào thùng sắt cùng 7 món hàng khác và chuyển cho một người tên Ngọc. Ông Ngọc chuyển cho tài xế Nguyễn Văn Hoàng, người điều khiển xe biển số 83N-0537 từ TP.HCM về Sóc Trăng.

Trong hành trình vận chuyển, khi xe đến phà Cần Thơ (thời điểm ấy, cầu Cần Thơ chưa xây dựng xong), hành khách báo cho tài xế Hoàng có một người đã rời xe. Kiểm tra lại hàng hóa trên xe, ông Hoàng phát hiện mất thùng đồ nên báo với bảo vệ bến phà Cần Thơ.

Về đến Sóc Trăng, ông Hoàng báo lại sự việc với chủ là ông Ký Hoàng. Vừa lúc ông chủ tiệm vàng Vĩnh Hưng đến nơi để nhận hàng. Biết giá trị của gói hàng là 5kg vàng cùng hơn 800 triệu đồng, cả hai đều “hỡi ôi”.

Sự việc được trình báo với công an tỉnh Sóc Trăng. Cơ quan cảnh sát điều tra công an tỉnh Sóc Trăng và Cần Thơ đã phối hợp lấy lời khai đối với những người liên quan. Tuy nhiên, nhận thấy vụ việc xảy ra trên địa bàn tỉnh Cần Thơ, cơ quan điều tra công an tỉnh Sóc Trăng không khởi tố vụ án và “đá” cho công an Cần Thơ. Công an Cần Thơ thì lý luận phương tiện, người bị hại, nơi giao nhận hàng đều liên quan đến Sóc Trăng và TP.HCM nên công an Cần Thơ không thụ lý vụ việc và “chuyển” lại cho công an tỉnh Sóc Trăng.

5 năm, “hàng” chưa đến tay người mua

Ngày 5/10/2010, TAND Q.5 đã thụ lý vụ khởi kiện dân sự của nguyên đơn là ông chủ tiệm vàng Vinh Hưng- ông Nhâm Tấn Hưng đòi Công ty vàng bạc đá quý Chợ Lớn giao “hàng” là 5kg vàng và trên 800 triệu đồng “vận chuyển” hơn 5 năm vẫn chưa tới tay người mua.

Nguyên cửa hàng trưởng cửa hàng số 1 thuộc Công ty vàng bạc đá quý Chợ Lớn không chấp thuận vì cho rằng, giao dịch giữa anh Ngàn (nhân viên công ty) với ông chủ tiệm vàng Vinh Hưng là giao dịch cá nhân, không liên quan đến công ty.

Mặc cho ông chủ tiệm vàng Vinh Hưng và luật sư bảo vệ quyền lợi hợp pháp chứng minh giao dịch giữa ông Hưng và Công ty vàng bạc đá quý Chợ Lớn thông qua nhân viên tên Ngàn chưa hoàn tất, bằng chứng là ông Hưng chưa nhận được vàng mặc dù ông này đã trả tiền. Và mặc dù phía nguyên đơn lập luận “Nhân viên thực hiện nghĩa vụ làm mất đổ thừa trách nhiệm cho người mua…”. Đồng thời trưng ra chứng từ, hóa đơn, biên lại giao dịch mua 5kg vàng nhưng đại diện Cửa hàng số 1 thuộc Công ty vàng bạc đá quý Chợ Lớn vẫn một mực “chả liên quan đến ông”.

"Tập quán"?

Luật sư (LS) Phan Trung Hoài bày tỏ quan điểm về vụ kiện hi hữu này rằng: Đây là vụ án có những tình tiết phức tạp; thời gian xảy ra vụ việc đã cách đây 5 năm; nguyên đơn, bị đơn và những người liên quan đều là người Hoa. Việc giao nhận hàng bằng xe đò là “tập quán” khá phổ biển ở cộng đồng người Hoa, vốn coi trọng chữ tín trong kinh doanh. LS Hoài nói, TAND Q.5 nên tạm đình chỉ vụ kiện cho đến khi chờ kết quả điều tra của cơ quan công an trong vụ án hình sự.

Các luật sư tranh luận vụ kỳ án 5kg vàng "bỗng dưng" biến mất trong phiên tòa ngày 5/10/2010. Ảnh: Vy Anh

LS Bảo Trâm phản bác luận điểm này của LS Hoài. LS Trâm cho rằng, vào thời điểm xảy ra vụ việc, Luật thương mại lúc ấy chưa đề cập đến khái niệm “tập quán”. LS Trâm cũng lưu ý: Ngoài lời khai của ông Ngàn, không có chứng cứ nào cho thấy gói hàng mà anh Ngàn đem đi gởi là 5kg vàng và hơn 800 triệu đồng. Theo LS Trâm, nhà xe Ký Hưng “vô can”.

Đồng quan điểm với LS Bảo Trầm, LS Phùng Thị Hòa không đồng tình với đề nghị tạm đình chỉ vụ kiện và ý kiến xem việc chuyển giao hàng là “tập quán”. LS Hòa nói thêm: “Việc giao dịch gởi hàng giữa nguyên đơn, bị đơn và những người có quyền và nghĩa vụ liên quan song song với việc gởi hàng hóa chuyên nghiệp, tồn tại trong một vài người không chỉ là người Hoa đó là hình thức gởi hàng qua xe đò. Việc gởi hàng qua xe đò là giao dịch dân gian đói với những hàng hòa không có giá trị lớn...”.

Vụ kiện đến nay chưa có hồi kết như nó từng “lửng lơ con cá vàng” suốt 5 năm nay và đặt ra tình huống tranh chấp dân sự phức tạp trong quan hệ buôn bán giữa các chủ thể diễn ra khá phổ biến hiện nay.

• Vy Anh