Một sêri 59 bức ảnh mới vừa được công bố vào dịp kỷ niệm lần thứ 18 kể từ lúc khai trương kính thiên văn vũ trụ Hubble. Bộ sưu tập ảnh này cho thấy sự va chạm giữa các thiên hà trong các giai đoạn khác nhau của quá trình va chạm rồi hợp nhất cùng những hình thù mới lạ và khác thường của chúng. Đây là bộ ảnh lớn nhất của Hubble được công bố.

Ngày nay, chúng ta biết nhiều hơn về sự hợp nhất các thiên hà so với những suy nghĩ trước đây. Chúng bắt đầu từ rất sớm trong vũ trụ. Vũ trụ buổi ban đầu nhỏ hơn, vì thế các thiên hà gần nhau hơn và do đó chúng dễ “đâm” vào nhau hơn. Thậm chí nhìn bên ngoài, các thiên hà độc lập có thể thấy dấu hiệu của các phần hợp nhất trong cấu trúc bên trong của chúng.

Trò chơi va chạm của những kẻ khổng lồ trên bầu trời này được điều khiển bởi sức hút của lực hấp dẫn mà các thiên hà tác động lên nhau. Dấu hiệu đặc trưng đầu tiên của sự va chạm là ánh sáng của vật chất kết nối hai thiên hà vì lực kéo nhẹ ban đầu của lực hấp dẫn hút khí và bụi. Ở phạm vi xa hơn của các thiên hà, sự tương tác lẫn nhau bắt đầu. Dải khí và bụi dài, được gọi là “cái đuôi thủy triều” (tidal tails), quét vòng quanh, bao bọc các lõi của thiên hà.

Sự “chạm trán” giữa hai thiên hà mang đến kết quả là một thiên hà hình nhẫn cùng một cái đuôi dài.

Các bức ảnh trong số 59 bức ảnh về sự hợp nhất các thiên hà của kính thiên văn vũ trụ Hubble.

Một số ảnh khác trong số 59 bức ảnh vừa được công bố hôm 24/4/2008.

Khi các lõi thiên hà đến gần nhau, sức hút vật chất đối lập từ tất cả các hướng có thể đưa đến kết quả là xuất hiện các đợt sóng va chạm. Chúng lan đến toàn bộ các đám mây giữa các ngôi sao. Khí và bụi bị hút và cung cấp nhiên liệu cho sự bùng nổ của việc hình thành các ngôi sao trẻ. Các ngôi sao bị di chuyển qua một khoảng cách rất lớn trong thiên hà – ngôi sao gần nhất cách chúng ta 4,3 năm ánh sáng. Chúng hiếm khi va chạm khi các thiên hà hợp nhất.

Dù các thiên hà vẫn di chuyển lại gần nhau với vận tốc chóng mặt, hàng trăm kilômét một giờ nhưng sự ảnh hưởng có thể mất hàng trăm triệu năm để hoàn thành.

Dải ngân hà của chúng ta bao gồm rất nhiều mảnh vỡ của các thiên hà nhỏ hơn. Trong quá khứ, nó chạm vào và “nuốt” chúng. Chưa dừng việc “ăn thịt” cả những người “hàng xóm”, hiện nay nó đang hút thiên hà nhỏ bé hình elip Sagittarius.

Milky Way (tên dải ngân hà của chúng ta) không phải là “kẻ ăn thịt hung dữ” như người hàng xóm khổng lổ, thiên hà Andromeda. Người ta cho rằng thiên hà Andromeda có thể “chinh phục” Milky Way trong khoảng 2 tỷ năm nữa. Kết quả là trong tương lai, có thể có một thiên hà mang tên “Milkomeda”.

• Đào Bích Ngọc (Theo MsNbc, Spacetelescope.org)