Đó là kết luận được đưa ra khi quan sát một chú tinh tinh đực ném những viên đá về phía khách tham quan trong một vườn thú. Loài vật này có khả năng lập kế hoạch khá lâu trước khi hành động và điều đó tuỳ thuộc vào môi trường sống xung quanh chúng. 

Từ năm 1997 đến nay, các nhân viên tại vườn thú Furuvik (Thụy Điển) đã quan sát thấy chú tinh tinh đực Santino có thái độ rất lạ lùng. 

Chú tinh tinh Santino dạo chơi ở vườn thú Furuvik (Thụy Điển) - (tempsreel.nouvelobs.com)

Buổi sáng, loài động vật linh trưởng này yên lặng đi khắp nơi thu gom những viên đá hoặc hòn sỏi nhỏ. Kỳ công hơn, nó còn đẽo những miếng đá thành dạng hình đĩa. Buổi chiều, khi khách tham quan kéo tới đông, con tinh tinh biểu lộ trạng thái kích động và bắt đầu ném đá về phía những người khách. Thái độ này chỉ xuất hiện khi vườn thú bước vào mùa mở cửa.

Mathias Orvath, chuyên gia nghiên cứu tập tính động vật thuộc Trường Đại học Lund (Thụy Điển), rất quan tâm tới thái độ của chú tinh tinh này. Trên Tạp chí Current Biology số ra ngày 9/3 vừa rồi, ông đã đưa ra kết luận nghiên cứu của mình, theo đó loài tinh tinh có thể “mưu tính” hay lên kế hoạch hành động khá lâu trước khi hành động đó xảy ra. Theo nhà nghiên cứu, điều này còn chứng tỏ rằng tinh tinh là loài vật có ý thức về tương lai.

Ông cũng nhận ra chúng có khả năng tính toán các hành động nhằm thoả mãn nhu cầu cấp thiết của bản thân. Ví dụ như, nếu muốn ăn, chúng có thể sử dụng đầu các khúc gỗ để “câu” những con mối hoặc dùng đá để đập vỡ quả óc chó.

Khả năng tự dự tính trong đầu này mới đây cũng đã được ghi nhận ở loài chim. Năm 2007, Nicola Clayton, nhà nghiên cứu tập tính thuộc Trường Đại học Cambridge, nhận thấy rằng chim giẻ cùi thuộc loài Western Scrub Jay có khả năng xây dựng những kho thức ăn dự trữ cho tương lai và hành động này là hoàn toàn độc lập với bản năng.

• Diệu Châu (Theo Science & Avenir)