Lần đầu tiên trong lịch sử, các nhà khoa học đã quan sát thấy một hoạt động tái sinh trong vũ trụ: sự biến đổi của một pulsar (sao từ) thông thường với chu kỳ quay chậm thành một pulsar siêu tốc và gần như bất tử.

Khám phá này được thực hiện trong khuôn khổ một dự án nghiên cứu tần số radio của vũ trụ bởi một đội ngũ các nhà vật lý thiên văn quốc tế. "Nghiên cứu này giúp chúng tôi phát hiện ra nhiều pulsar mới, trong đó có pulsar thực sự đặc biệt. Nó như vừa được tái sinh vậy." - Tiến sĩ vật lý thiên văn Anne Archibald cho biết.

Hệ thống pulsar trong kỳ hoạt động (Ảnh minh họa bởi Anne Archibald).

Tuy nhiên, một vài pulsar già cỗi lại có khả năng tái sinh lại thành những pulsar millisecond với vận tốc quay lên tới hàng trăm vòng/giây. Nó kết thúc bằng cách tự xoay với vận tốc cực đại và sau đó phát ra những tia xạ vĩnh cửu. Các nhà khoa học giả thiết những pulsar millisecond được hình thành trong hệ thống 2 pulsar, khi vật chất của một trong hai ngôi sao nằm trong tầng từ trường của ngôi sao còn lại khiến nó tăng vận tốc quay. Tuy nhiên quá trình này trước đó chưa từng được quan sát trực tiếp.

"Hãy tưởng tượng một quả bóng bàn nổi bồng bềnh trên bồn nước. Khi bạn mở van ở đáy bồn để xả nước, nước sẽ tạo thành xoáy ở phía trên lỗ hổng. Khi quả bóng bàn lọt vào vòng xoáy nước, tốc độ xoay của nó sẽ tăng lên rất nhanh so với trạng thái lúc ban đầu." Anne Archibald giải thích.

"Chúng tôi chưa bao giờ quan sát được các sóng radio của pulsar trong quá trình quay của nó. Tuy nhiên, cuối cùng nó cũng đã được phát hiện ra, và không nghi ngờ gì nữa, một pulsar đã được tái sinh."

Pulsar này được phát hiện tình cờ bởi đội ngũ các nhà khoa học đến từ Anh, Mỹ, Canada, Hà Lan và Australia nhờ kính thiên văn vô tuyến Robert C. Byrd đặt tại Green Bank, bang West - Virginia (Mỹ). "Thiết bị này giúp chúng ta nghiên cứu quá trình tiến hóa và tái sinh của các pulsar millisecond".

•  Mai Anh (Theo Sciences-et-Avenir)