- Thời gian qua, Trung tâm Tiết kiệm Năng lượng (TT TKNL) TP. Hồ Chí Minh trực thuộc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM là đơn vị hàng đầu trong việc đẩy mạnh triển khai các nội dung: các hoạt động truyền thông về tiết kiệm năng lượng, hoạt động đào tạo, kiểm toán năng lượng, triển khai các giải pháp tiết kiệm năng lượng… 

Ông Huỳnh Kim Tước.    (Ảnh: K.Nguyên)

Trung tâm đã tổ chức nhiều chương trình về TKNL, kiểm toán năng lượng miễn phí và giúp các doanh nghiệp tìm nguồn vốn vay ưu đãi lên tới 600–700 tỷ đồng – ông Huỳnh Kim Tước, Giám đốc TT TKNL TP.HCM cho biết.

Theo ông Huỳnh Kim Tước, trong việc truyền thông về TKNL đến công chúng vẫn còn nhiều bất cập. Đặc biệt, ở nhiều lớp học về TKNL tổ chức cho các địa phương nhưng chính các lãnh đạo địa phương còn chưa hiểu đầy đủ về TKNL. Trong thực tế vẫn còn nhiều lãnh đạo quan niệm tiết kiệm điện là cắt điện. Hay có quan niệm, đối tượng cần TKNL chỉ là nhà máy. Vì vậy có lãnh đạo một địa phương đã thẳng thừng: “Tỉnh tôi có vài nhà máy nên đâu phải lo TKNL!”.

“Cũng trong quá trình mở các lớp về TKNL, chúng tôi nhận thấy rằng, đối tượng trẻ em dễ tiếp thu nhất, về cả ý thức (trong suy nghĩ) lẫn hành vi (bằng biểu hiện cụ thể) và có sức lan toả nhanh. Có khi nhờ giáo dục tốt cho trẻ mà lan toả được sang người lớn. Bạn bè tôi cũng công nhận rằng, một ông bố sẽ nghe con trẻ hơn nghe vợ hay nghe báo đài nhắc rằng “cần tiết kiệm điện”. Ở lứa tuổi lớn hơn, về ý thức có khi họ hiểu, nhưng để dẫn tới thay đổi hành vi thì rất khó.

Sản xuất tấm pin năng lượng mặt trời ở Công ty Mặt trời đỏ. (Ảnh: K.Nguyên)

Chúng tôi nhận thấy thay đổi hành vi TKNL là rất quan trọng nhưng rất khó. Hiện, mới chỉ thay đổi hành vi ở một bộ phận khách hàng mua sản phẩm TKNL nhiều hơn trước, còn hành vi tiết kiệm trong sử dụng năng lượng sinh hoạt thì chưa đáng kể”.  Ông Tước chia sẻ.

- Phải chăng vì hầu hết thông tin về TKNL còn quá chung chung, dễ dẫn tới suy nghĩ một cá nhân không thay đổi gì và cũng không ảnh hưởng gì?

- Quả là có chuyện ấy. Vì thế, trong cách tuyên truyền, ngoài cách đưa đến những kíên thức khoa học về TKNL, chúng tôi luôn diễn giải đơn giản và gần gũi, thậm chí cho họ thấy ích lợi trực tiếp tới túi tiền của mình. Ví dụ, chỉ cần những hành vi nhỏ của bạn như: thay những sản phẩm có hiệu suất cao, có khả năng tiết kiệm năng lượng, không mở cửa phòng máy lạnh, để nhiệt độ máy lạnh ở mức đủ dùng, tắt hoặc để chế độ tiết kiệm điện cho màn hình máy tính khi không sử dụng... bạn có thể tiết kiệm cho công sở, gia đình tới 30–40% điện năng tiêu thụ.

Tăng cường việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả không chỉ có lợi cho kinh tế của gia đình, công ty của các cá nhân mà còn góp phần đáp ứng nhu cầu năng lượng cho phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, khai thác hợp lý các nguồn tài nguyên năng lượng và có ý nghĩa lớn trong bảo vệ môi trường.

- Hiện nay, không nhiều doanh nghiệp tham gia vào các chương trình tiết kiệm năng lượng do TT TKNL phát động lại không dễ tiếp cận được nguồn vốn vay, các doanh nghiệp chưa thực sự hưởng ứng?

- Trong năm nay, trung tâm chúng tôi đã giới thiệu các dự án đầu tư về TKNL và năng lượng mới từ 600–700 tỷ đồng. Vấn đề nằm ở chỗ các đơn vị tư vấn cần nắm rõ các nguồn vốn vay về thủ tục và quy trình. Mỗi nguồn vốn đều có một quy định riêng theo mục tiêu cho vay.

Dự án hỗ trợ cho vay đổi mới công nghệ, tiết kiệm năng lượng này có số vốn lên tới 50 triệu USD. Vốn vay hỗ trợ trong 20 năm, trong đó có 5 năm ân hạn (không tính lãi suất), 15 năm còn lại lãi suất 6,9%. Nhiều ưu đãi nhưng nhiều doanh nghiệp không biết.

Trong thực tế, cũng có vài nguồn tiền chưa phát huy hiệu quả chủ yếu do cách điều hành quỹ theo những cơ chế riêng, gây khó khăn cho doanh nghiệp như thế chấp, quy trình... Tuy nhiên, theo tôi, hiện nay có nhiều nguồn vốn vay rất tốt.

 - Vậy doanh nghiệp muốn vay vốn ưu đãi thì liên hệ ở đâu?

- Doanh nghiệp nên liên hệ trực tiếp với Trung tâm Tiết kiệm năng lượng TP.HCM để được hướng dẫn thêm. Nguồn vốn từ các tổ chức phi chính phủ, các định chế tài chính quốc tế… hỗ trợ doanh nghiệp tham gia các dự án TKNL rất nhiều. Trung tâm TKNL TP.HCM sẵn sàng giúp doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn. Tuy nhiên, trước tiên phía doanh nghiệp phải có được dự án TKNL khả thi. Việc kiểm toán năng lượng để lập dự án TKNL cho các doanh nghiệp hiện được thực hiện miễn phí. Bên cạnh đó, TT cũng đang xây dựng giáo trình đào tạo cán bộ quản lý năng lượng.

- Gần đây, Sở Công thương Hà Nội và Sở KHCN TP.HCM đã cam kết cùng nhau theo đuổi các mục tiêu về tiết kiệm năng lượng cho thấy vấn đề TKNL đã được quan tâm hơn một bước?

- Thực ra, vấn đề TKNL mới được quan tâm khoảng hai năm trở lại và đẩy mạnh gần đây. Bản ký kết có thể xem là kết quả những nỗ lực của lãnh đạo hai sở trong bối cảnh giá năng lượng trên thế giới nói chung và tại Việt Nam nói riêng đang ngày càng gia tăng. Đây cũng là quyết tâm của đại diện lãnh đạo hai sở của hai thành phố lớn nhất nước trong việc cam kết cùng nhau theo đuổi các mục tiêu về tiết kiệm năng lượng. Hai sở sẽ chịu trách nhiệm làm đầu mối chính triển khai các hoạt động tiết kiệm năng lượng trên địa bàn thành phố và các tỉnh lân cận.

Việc ký kết hợp tác giữa hai thành phố lớn sẽ tạo cho thị trường hoạt động tiết kiệm năng lượng ngày càng phong phú, thiết thực và ý nghĩa hơn. 

• K.Nguyên