Tuy phương án xét nghiệm ADN đã được triển khai và đang có những thu hoạch đầu tiên, song vẫn có nhiều ý kiến cho rằng việc xét nghiệm ADN sẽ không đem lại hiệu quả như mong muốn.

Ba bộ hài cốt thu được từ ngôi mộ ở An Dương, Hà Bắc. Ảnh: Xinhuanet.

Trương Quân, một nhà nghiên cứu nhân loại học và giám định xương người cổ đại thuộc Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc cho rằng phương án phân tích ADN của bộ xương đàn ông tìm được trong ngôi mộ một người nam để xác định thân phận Tào Tháo là không có nhiều khả năng.

Dưới đây là những phân tích của nhà nghiên cứu Trương Quân về tính khả thi của phương án xét nghiệm ADN của bộ xương được tìm thấy đang được các nhà khoa học Đại học Phúc Đán tiến hành.

Con người sau khi chết đi các phân tử ADN sẽ bị biến mất rất nhanh, nghĩa là vật chất di truyền sẽ không ngừng bị giảm thiểu theo thời gian.

Nhà nghiên cứu Trương Quân. Ảnh: Internet.

Hiện tại ứng dụng mà chúng ta phân tích quan hệ thân thuộc chủ yếu là từ mitochondrial ADN (di truyền giữa con gái và mẹ) hoặc từ nhiễm sắc thể Y của ADN (di truyền giữa bố và con trai). Trong đó mitochondrial ADN có nhiều ưu thế hơn vì số lượng nhiều, biến dị nhanh cũng như dễ dàng lấy mẫu và kiểm tra hơn so với ADN.

Dù hiện tại đã đạt được nhiều thành quả nhưng việc phân tích ADN vẫn còn tồn tại nhiều khuyết điểm. Chẳng hạn đột biến gen chậm, kiểm tra khó và cũng như còn thiếu những thông tin về biến dị Y ADN của con người.

Ngoại trừ những khó khăn gặp phải do đặc tính bản thân của ADN, việc phân tích ADN từ xương còn có những yêu cầu riêng đối với mẫu xương được dùng để phân tích. Chẳng hạn, phải giữ nguyên được trạng thái như khi vừa khai quật khỏi lòng đất. Tốt nhất là vừa khi khai quật lên thì phải lấy mẫu ngay. Đồng thời cũng không được dùng nước để rửa vì rất dễ bị nhiễm bẩn.

Một phương diện khác là ADN trên xương người rất dễ bị nhiễm bẩn từ người hiện đại. Vì vậy nếu như hiện tại mới lấy mẫu thì những người đã từng tiếp xúc với bộ hài cốt đều phải lưu lại ADN để đối chiếu.

Theo đó, một tiêu bản cổ đại có thể dùng trong nghiên cứu ADN cổ hay không, các nhà nghiên cứu có kinh nghiệm chỉ cần căn cứ trên thời gian lưu giữ, điều kiện lưu giữ và hình dáng bên ngoài của tiêu bản là có thể xác định về cơ bản.

Bà Trương Quân đang kiểm tra tình trạng bộ hài cốt. Ảnh: Internet.

Tuy nhiên, bộ hài cốt đàn ông trong ngôi mộ ở An Dương thì không đạt được những tiêu chuẩn cơ bản đó. Đầu tiên là việc bảo tồn hài cốt kém, không thể cung cấp một tiêu bản lý tưởng cho phân tích ADN. Vì bộ hài cốt được vớt lên từ bùn cho nên đã bị rửa qua nước.

Hơn nữa, ngôi mộ nhiều lần đã bị đào trộm vì vậy không thể loại trừ trường hợp nó bị nhiễm các ADN của người hiện đại. Bên cạnh đó, việc tìm kiếm hậu duệ của Tào Tháo cũng khó mà đảm bảo nguồn gốc của họ là hoàn toàn đáng tin cậy. Và cuối cùng là việc phân tích nhiễm sắc thể Y của ADN cổ đại vẫn còn là một khó khăn rất lớn đối với trình độ khoa học của Trung Quốc.

Từ những điểm trên, có thể khẳng định rằng, việc chúng ta phân tích ADN bộ xương nam giới trong ngôi mộ để phán đoán thân phận của Tào Tháo là công việc hoàn toàn không có nhiều khả năng thành công.

Ngoài ra cũng cần bổ sung thêm hai điểm. Một là về căn bệnh thiên đầu thống của Tào Tháo. Nhiều người cho rằng chỉ cần xác định xem bộ xương tìm được có để lại dấu ấn nào về căn bệnh nổi tiếng đã được nhiều sử sách ghi chép này của Tào Tháo hay không là có thể xác định được bộ xương có phải là của Tào Tháo hay không.

Cho đến hiện tại, chúng ta đều biết, thiên đầu thống là căn bệnh liên quan chủ yếu đến hệ thần kinh. Việc căn bệnh này có để lại dấu tích nào trên xương hay không thì các tài liệu y học cổ đại cho đến hiện đại vẫn chưa xác minh được. Theo phán đoán của cá nhân tôi, rất khó có thể lưu lại dấu tích nào trên xương.

Nhưng hiện vật khai quật được không đủ để xác minh đây là mộ Tào Tháo. Ảnh: Internet.

Hai là từ hình trạng của bộ xương chúng ta có thể đoán định được chủ nhân của ngôi mộ hay không. Trên thực thế, điều này là không thể. Bởi vì xác định thân phận của chủ nhân ngôi mộ là xác định địa vị xã hội của người đó. Trong khi đó, quan sát hình trạng của bộ xương là đặc trưng của sinh vật học. Vì vậy không thể từ những đặc trưng sinh vật học để xác định địa vị xã hội của một người như Tào Tháo.

Cuối cùng tôi chỉ có thể nói rằng ngôi mộ có phải là của Tào Tháo hay không vẫn cần phải có thêm những chứng cứ khảo cổ học đáng tin cậy hơn nữa. Tuy nhiên việc nghi ngờ đây không phải là mộ Tào Tháo cũng cần phải tìm những lý do khác nữa mới có thể chắc chắn được.

• Lê Hy Văn (Tổng hợp)