Nghệ sỹ xiếc thổi lửa thường làm kinh ngạc khán giả với khả năng thổi bùng ra một ngọn lửa lớn một cách dễ dàng như người ta hít thở vậy.

Đây là môn nghệ thuật đòi hỏi phải có sự dày công tập luyện.

Tuy nhiên, trò thổi lửa là trò nguy hiểm nhất trong các môn nghệ thuật biểu diễn với lửa. Nghệ sỹ phải luyện tập thật nhuần nhuyễn để không làm bản thân và khán giả bị thương. Và vì quá trình biểu diễn cần có lửa, các nhiên liệu độc hại, dễ cháy, nên nếu để xảy ra tai nạn thì có thể gây bỏng hoặc thậm chí hỏa hoạn chết người.

Để biểu diễn trò này cần có 2 thành phần cơ bản là nhiên liệu và nguồn lửa. Hình dung đơn giản là người biểu diễn sẽ điều chỉnh góc độ của miệng ngậm đầy nhiên liệu và phun thật mạnh vào ngọn lửa.

Nghe thì có vẻ quá đơn giản, nhưng để kiểm soát được hướng đi của nhiên liệu cũng như sự dứt khoát khi phun nhiên liệu là một kỹ thuật đòi hỏi phải dày công tập luyện. Thông thường nghệ sỹ phải tập rất lâu với nước trước khi ngậm nhiên liệu thật. Chìa khóa để thành công là phải tập trung kiểm soát được hướng đi của các tia nhiên liệu cũng như sự dứt khoát chắc chắn khi phun. Nếu không phun không đúng kỹ thuật, nhiên liệu sẽ rơi xuống đất, hoặc bắn lên người, lên mặt và bốc cháy.

Vị trí của miệng, đuốc và hướng đi của nhiên liệu được mô tả như hình trên.

Một yếu tố quan trọng khác là góc độ của tia nhiên liệu khi được phun ra và góc của ngọn lửa nguồn. Góc độ hợp lý được các chuyên gia đề nghị là từ 60-80 độ. Nếu góc thấp hơn có thể làm bắn nhiên liệu lên người, nếu cao hơn thì nhiên liệu sẽ bắn vào mặt, và hậu quả trong trường hợp nào cũng thật khó lường. Do đó, góc độ hợp lý là vô cùng quan trọng.

Ngoài ra, trước khi biểu diễn còn phải xem xét hướng và tốc độ của gió bằng cách nhìn vào ngọn đuốc. Phản ứng của ngọn lửa sẽ cho ta biết chính xác chuyển động của không khí xung quanh.

Kiểm tra không gian xung quanh còn bao gồm cả việc xem có đường dây điện hay cành cây thấp nào không, chỗ đứng của nghệ sỹ và của khán giả như thế nào để bảo đảm an toàn tuyệt đối cho cả 2 bên.

Đuốc và nhiên liệu

Việc chọn nhiên liệu cũng quan trọng không kém kỹ thuật trình diễn. Những yếu tố cần lưu ý khi chọn nhiên liệu bao gồm:

- Nhiệt độ bốc cháy của nhiên liệu (nhiên liệu sẽ bốc cháy ở nhiệt độ cao hay thấp)
- Độc tính
- Hương và vị
- Màu sắc và độ sáng của ngọn lửa
- Lượng khói sản sinh khi đốt

"An toàn” là kim chỉ nam của những người trình diễn.

Nhiên liệu thông dụng nhất là dầu hỏa. Đây là nhiên liệu có nhiệt độ bốc cháy cao, do đó sẽ an toàn hơn, nhưng lại sinh ra nhiều khói và có mùi hôi; nó cũng không an toàn cho hệ tiêu hóa vì có chứa những chất phụ gia độc hại.

Vài nghệ sỹ dùng dầu mỏ (xăng trắng), tuy nhiên nhiên liệu này có nhiệt độ cháy thấp khiến cho nó dễ bốc hơi và dễ gây bỏng. Nó cũng độc hại nên được xem là nhiên liệu kém an toàn.

Rượu và xăng không bao giờ được dùng để biểu diễn, nhất là rượu, vì chúng có thể làm say người biểu diễn – điều tối kỵ khi biểu diễn với lửa, hơn nữa chúng rất dễ cháy nên rất nguy hiểm.

Ngọn lửa nguồn dùng để châm mồi thường là một ngọn đuốc, những thứ nhỏ hơn như que diêm sẽ rất nguy hiểm vì chúng quá ngắn nên sẽ làm bỏng tay. Hộp quẹt ga cũng nguy hiểm tương tự và hơn nữa chúng còn gây nổ.

Nguy cơ bỏng là rất rõ ràng khi biểu diễn trò này. Mặc dù người trình diễn có thể can thiệp vào hướng của ngọn lửa, nhưng họ không hoàn toàn kiểm soát được nó. Chỉ cần gió đổi hướng hay một vài yếu tố khách quan khác cũng khiến cho ngọn lửa mất kiểm soát và gây bỏng hoặc hỏa hoạn. Một rủi ro nữa là khi ngọn lửa đi ngược theo tia nhiên liệu vào miệng.

Những nghệ sỹ trình diễn thường xuyên còn mắc phải một số nguy cơ về sức khỏe như da bị kích ứng, khô miệng, bệnh răng miệng, loét dạ dày, nhiễm độc, viêm phổi…

Vì tất cả các rủi ro trên, nên "an toàn” là kim chỉ nam của những người trình diễn. Trước khi biết biểu diễn phun lửa, họ phải học cách sử dụng bình chữa lửa, cách dùng khăn ướt để dập lửa…

Sau khi trình diễn phải làm sạch hết nhiên liệu còn trên mặt hay trên tay. Một mẹo nhỏ là họ thường uống sữa hoặc uống thuốc làm giảm độ axit trong dạ dày trước mỗi lần diễn. Sau khi diễn hãy ăn một ít bánh mì hay bất cứ cái gì có thể thấm bớt lượng nhiên liệu còn sót lại.

• Đỗ Quyên (Theo HSW)