Những kết quả khai quật tại hầm số 1 thuộc khu lăng mộ Tần Thủy Hoàng hồi tuần trước đã khiến các nhà khảo cổ Trung Quốc nổ ra một cuộc tranh luận sôi nổi về kẻ đã hỏa thiêu lăng mộ Tần Thủy Hoàng.

Những pho tượng bị cháy

Những pho tượng gốm màu vừa được khai quật. Ảnh: THX.

Được tìm thấy vào năm 1974, đến nay, các nhà khảo cổ Trung Quốc đã tiến hành nhiều đợt khai quật tại khu lăng mộ Tần Thủy Hoàng, vị Hoàng đế đầu tiên của đất nước Trung Quốc.

Từ 13/06/2009 đến nay, các nhà khảo cổ đã tiến hành đợt khai quật lần thứ 3 ở hầm mộ số 1, hầm mộ lớn nhất trong khu mộ Tần Thủy Hoàng. Cho đến tuần trước, công việc khai quật hầm số 1 đã cơ bản kết thúc.

Kết quả, các nhà khoa học đã khai quật được thêm 114 pho tượng gốm, trong đó có một lượng lớn tượng gốm màu. Điều độc đáo nữa là màu sắc ở các pho tượng không hề giống nhau. Thậm chí đến cả màu tóc, mỗi pho tượng cũng được tô một màu khác nhau.

Các nhà khoa học Trung Quốc cho biết, do hầm số 1 là một trong những hầm tượng bị hư hại khá nghiêm trọng nên khi bắt đầu khai quật, họ không hy vọng nhiều về việc tìm ra những pho tượng màu. Tuy nhiên, kết quả đã làm họ kinh ngạc. Diện tích chôn tượng gốm màu ở hầm số 1 tuy không lớn nhưng số lượng rất nhiều.

Sơ đồ vị trí hầm số 1 trong khu lăng mộ Tần Thủy Hoàng. Ảnh: Eastday.

Theo ông Hứa Vệ Hồng (Xu Weihong) thuộc độ khảo cổ tượng binh mã Tần Thủy Hoàng thì các bức tượng này đều có chiều cao từ 1,8 – 2 mét. Do chiều cao đặc biệt này nên hầu hết các pho tượng tại hầm số 1 đều đã bị vỡ vụn.

Một điều khiến các nhà khảo cổ kinh ngạc hơn chính là những pho tượng được tìm thấy ở lối đi hoặc chỗ thông gió trong hầm mộ đều có dấu vết từng bị đốt ở nhiệt độ khá cao. Một số bộ phận tượng đã bị hủy hoại khá nghiêm trọng vì nguyên nhân này.

Những phát hiện này đã giúp các chuyên gia khẳng định chắc chắn giả thiết từ trước tới nay, hầm mộ Tần Thủy Hoàng từng bị đốt cháy.

Tuy nhiên, vấn đề khiến các nhà khoa học đau đầu chính là ai là kẻ đốt lăng mộ?

Chính Hạng Vũ thiêu lăng mộ Tần Thủy Hoàng?

Chính Hạng Vũ đã hỏa thiêu lăng mộ Tần Thủy Hoàng? Ảnh: Cnsphoto.

Đứng trước câu hỏi này, trước nay có hai quan điểm trái ngược nhau. Một số ý kiến cho rằng, việc lăng mộ bị cháy là do tự bốc cháy.

Họ giải thích rằng trong lăng mộ có những chất hữu cơ như gỗ, sau một thời gian dài đã sinh ra khí mêtan, sau đó tự bốc cháy.

Một số các học giả khác lại tin chắc rằng đây là hành vi phá hoại của một người nào đó. Nhưng là ai đốt, thì ý kiến cũng khá bất đồng.

Kẻ thì nói là do Hạng Vũ sau khi tiến vào Quan Trung đốt cung điện nhà Tần đã đốt luôn khu lăng mộ này.

Cũng có người cho rằng có thể là do trẻ chăn trâu đốt. Có người thì lại cho rằng, có thể là do chính người thời Tần đốt khi thực hiện một nghi lễ mai táng.

Tuy nhiên, những kết quả khai quật lần thứ 3 tại hầm mộ số 1 đã cho giúp các nhà khoa học có câu trả lời.

Ở vị trí phía Tây của khu khai quật, các nhà khảo cổ phát hiện ra một hành lang chạy dọc theo hướng bắc nam đồng thời nối liền với cửa phía bắc.

Tất cả những tượng gốm ở hành lang này đều bị thiêu hỏng, màu sắc cũng bị thay đổi theo, nhiều pho còn bị cháy thành tro.

Việc những pho tượng bị đốt nằm ở gần những chỗ thông gió cho thấy tượng gốm binh mã bị cháy là do có người đốt, không thể là tự bốc cháy được.

Tuy nhiên, các nhà khoa học cũng cho biết, việc kết luận ai là người đốt thì vẫn cần phải tiếp tục nghiên cứu.

• Lê Văn (Tổng hợp)