Tế bào gốc tiết protein trị bệnh

Tiêm tế bào gốc phôi thai cho chuột cái giúp phục hồi phần nào dị tật tim bẩm sinh ở những đứa con tương lai của chúng. Điều này cho thấy, tế bào gốc có thể gián tiếp chữa dị tật di truyền.

Tim dị tật.

Tế bào gốc phôi thai là tế bào nguyên thủy, không chuyên biệt, có tiềm năng phát triển thành mọi loại tế bào trong cơ thể. Do vậy, về mặt lý thuyết, có thể sử dụng chúng để thay thế tế bào và mô tổn thương. Tuy nhiên, nghiên cứu mới, do Diego Fraidenraich thuộc Trung tâm Ung thư Memorial Sloan-Kettering (Mỹ) tiến hành, cho thấy tế bào gốc phôi thai cũng có thể giúp điều trị dị tật tim bằng cách giải phóng các nhân tố tăng trưởng.

Khi tế bào gốc phôi thai (ESC) được tiêm vào cơ thể chuột cái (và chuột cái sẽ mang thai sau này), chúng không đi qua nhau và dường như chữa được dị tật tim từ xa. Robert Benezra, một tác giả nghiên cứu cho biết: ''Tế bào trong bụng của chuột mẹ tiết ra các nhân tố và những nhân tố đó đi qua nhau. Chính những protein này sửa chữa phần nào dị tật tim''. Theo các nhà nghiên cứu, tiêm ESC trực tiếp vào phôi chuột có khả năng bị dị tật tim nguy hiểm cũng bảo vệ chúng hoàn toàn khỏi chứng rối loạn này.

Nhóm nghiên cứu tin rằng, có hai nhân tố gây ra các tác động trên: IGF-1 hoạt động ở khoảng cách dài và có thể đi qua nhau trong khi WNT5a hoạt động cục bộ và do vậy chỉ tác động khi tế bào gốc được tiêm trực tiếp vào phôi. ''Mọi người đã biết ESC hoạt động như những tế bào thay thế. Giờ thì dường như chúng cũng có khả năng sửa chữa dị tật của hàng xóm''.

Mặc dù vậy, có thể không thực tiễn khi áp dụng kỹ thuật này để trị dị tật tim bẩm sinh ở phôi người. Theo chuyên gia tế bào gốc Robon Lovell-Badge thuộc Viện Nghiên cứu Y học quốc gia Anh, nguyên nhân là con người có một túi phôi đột biến. Phải tiến hành xét nghiệm túi phôi đột biến bằng cách lấy sinh thiết một hoặc hai tế bào từ phôi tám tế bào. Tuy nhiên, nếu có thể tìm thấy đột biến, đột biến đó có thể được sàng lọc để có phôi bình thường. Tiêm ESC vào bụng thai phụ có lẽ cũng không hiệu quả bởi chúng có xu hướng hình thành khối u.

Kenneth Chien thuộc ĐH California San Diego cũng có cùng quan điểm. Tầm quan trọng của khám phá trên là ứng dụng gián tiếp để chữa bệnh. Có thể sử dụng ESC để nhận dạng những nhân tố có thể sửa chữa dị tật tim bẩm sinh ở người. Chẳng hạn Fraidenraich và đồng nghiệp có thể xác định nhân tố tương tự ở chuột là IGF-1 và WNT5a. Thay vì tiêm tế bào gốc vào cơ thể bà mẹ, có thể sửa chữa dị tật tim ở đứa con bằng cách tiêm cho mẹ các nhân tố cần thiết. Một phương pháp tương tự có thể điều trị bệnh tim ở người trường thành mà không cần tiêm tế bào gốc vào mô tim.

Kỹ thuật trên đã tiết lộ thêm nhiều tiềm năng của tế bào gốc. Như vậy, tế bào gốc mạnh hơn nhiều so với chúng ta nghĩ trước đây.

• Minh Sơn (Tổng hợp)