Lấy tế bào gốc từ trứng không cần tinh trùng

Các nhà khoa học Mỹ vừa phát triển kỹ thuật làm trứng người phân chia như thể chúng đã được thụ tinh, tạo nguồn tế bào gốc phôi thai và giúp giới khoa học tránh được sự phản đối về mặt đạo đức.

Trứng người.

Các ''phôi thai'' được tạo ra bằng kỹ thuật trên không chứa bất kỳ nhiễm sắc thể nào của cha mà chỉ mang hai bộ nhiễm sắc thể từ mẹ. Do vậy, chúng không thể phát triển thành bào thai. Trước đây, tế bào gốc phôi thai thường được lấy từ phôi thừa trong quá trình thụ tinh ống nghiệm nên bị nhiều người phản đối, coi đó là hành động huỷ hoại một sinh mạng.

Trong các cuộc thử nghiệm, nhóm nghiên cứu do Karl Swann tại ĐH Wales (Anh) đã kích thích trứng người phân chia bằng cách tiêm một enzyme do tinh trùng tạo ra, có tên là phospholipase C-zeta (PLC-zeta), khiến cho trứng "tưởng" rằng chúng đã được thụ tinh. Swann đã phát hiện ra PLC-zeta cách đây hai năm cùng với cộng sự Tony Lai.

Trứng người chứa hai bộ nhiễm sắc thể, trong đó một bộ thường bị loại bỏ trong vòng hai giờ sau khi thụ tinh. Swann và đồng nghiệp đã sử dụng một loại hoá chất chuẩn để ngăn cản quá trình loại bỏ nhiễm sắc thể. Mọi thay đổi của phôi thai diễn ra giống như khi trứng được thụ tinh tự nhiên.

Phôi thai phân chia trong khoảng 4-5 ngày cho tới khi chúng có 50-100 tế bào (giai đoạn túi phôi). Về mặt lý thuyết, những túi phôi này chứa tế bào gốc. Do chỉ được tạo ra từ trứng (sinh sản đơn tính) nên không thể coi túi phôi là một sinh mạng tiềm năng. Bob Lanza, Giám đốc nghiên cứu thuộc Công ty Advanced Cell Technology (Mỹ), nhận xét: ''Phương pháp này có thể xoá bỏ được sự tranh cãi về mặt đạo đức trong lĩnh vực nghiên cứu tế bào gốc. Tuy nhiên, cũng cần ngăn chặn khả năng phụ nữ bị khai thác lấy trứng''.

Swann hy vọng trở thành người đầu tiên trích được tế bào gốc phôi thai từ những túi phôi đơn tính này. PLC-zeta cũng có thể giúp phụ nữ mang thai thông qua phương pháp thụ tinh ống nghiệm -tiêm trực tiếp tinh trùng vào trứng trong phòng thí nghiệm rồi cấy chúng vào tử cung. Thỉnh thoảng, các phôi này không thể phân chia do tinh trùng có PLC-zeta dị tật. Bổ sung enzyme trên có thể khiến cho phôi phân chia.

• Minh Sơn (Theo NewScientist)