Ít ai kìm nén được nỗi sợ hãi khi thấy mình đại tiện ra máu. Dù do trĩ chảy máu, nứt hậu môn, viêm hậu môn hay tổn thương niêm mạc trực tràng, kết tràng, triệu chứng này có thể thuyên giảm rất nhanh nhờ một số bí quyết dễ học, dễ tự thực hiện của y học cổ truyền Việt Nam.

Khi đại tiện ra máu, người ta có thể đại tiện phân lỏng hoặc rắn, kèm máu trước hoặc sau phân, màu sắc máu phần lớn là đỏ tươi, có khi là màu sẫm. Khi lượng máu ra nhiều sau đại tiện thì hậu môn cũng đau.

Đông y cho rằng đại tiện ra máu là do tích nhiệt trong ruột hoặc tỳ khí hư tổn không thể điều khiển được máu. Có thể chữa theo cách giảm nhiệt đường ruột, cầm máu và bổ khí huyết.

Xử trí

- Cần tập đi đại tiện đúng giờ. Đại tiện khuôn mềm là tốt.
- Giảm tư thế ép bụng như quỳ. Tránh ngồi lâu, đứng lâu và lao động quá độ.
- Kiêng ăn đồ cay nóng, dầu mỡ, chất thô nhiều bã, không nên dùng những chất kích thích như rượu, thuốc, cà phê. Cần ăn nhiều thứ làm mát ruột, làm nhờn niêm mạc ruột và những thực phẩm như nước lê tươi, nước ngó sen, nước mã thầy, nước rễ lau (lô can), nước rau câu, củ cải ăn chín, mướp đắng, dưa chuột, cải bắp, lòng đỏ trứng gà, táo tây, chuối tiêu, vừng đen, mộc nhĩ trắng...
- Giữ tâm trạng luôn thoải mái, tránh cáu giận. Nếu hay lo lắng âu sầu sẽ làm niêm mạc ruột co bóp, máu không lưu thông.
- Giảm động phòng, nếu không niêm mạc ruột sẽ bị xung huyết, và xuất huyết ngày một tăng.
- Luôn giữ vệ sinh sạch sẽ hậu môn để tránh viêm nhiễm vùng niêm mạc hậu môn trực tràng.

Tự chữa

Chữa theo cách ăn:

- Ruột già lợn 250g, hoa hoè tươi 15g, nấu canh ăn.
- Mộc nhĩ trắng 10g, táo đỏ 15g, hầm nhỏ lửa cho nát ra rồi ăn.

Chữa bên ngoài:

- Xông hơi: Cho a giao vào giấm, đợi tan ra, chưng lên thành cao. Mỗi ngày dùng 30g ngâm vào 500g giấm. Sau đó đun nóng lên, sau khi xông xong lấy nước rửa hậu môn, ngày hai lần. Dùng chữa hậu môn bị nứt và trĩ chảy máu.

- Bôi thuốc: Dầu thanh lương trộn với bột chu hoàng 1g, bột ngoài hậu môn. Hoặc lấy dầu lòng đỏ trứng gà bôi vào cửa hậu môn. Cách làm dầu trứng gà: lấy một số lòng đỏ trứng gà cho vào bát sành, đun nhỏ lửa, đợi khi trứng ra dầu là được.

- Buộc thuốc: Ngải dại (lá khao tử) giã nát rồi buộc vào hậu môn.

Các phương pháp khác:

-Xoa bụng hàng ngày vào lúc thức giấc và trước khi ngủ. Xoa theo chiều thuận rồi lại theo chiều ngược chiều kim đồng hồ, mỗi lần 100 vòng.
-Thót đít, mỗi ngày 2-3 lần làm, mỗi lần từ 30-50 cái. Dùng chữa trĩ ra máu.

Điều cần tránh

- Nếu thường xuyên đi ngoài ra máu hoặc thấy phân có dính máu, chữa mãi không khỏi; hoặc thấy trong phân có tổ chức hoại tử, có nhiều chất nhầy, người bệnh không nên bỏ qua mà phải đi bệnh viện khám ngay.

- Do sợ đau hậu môn nên bệnh nhân thường nhịn đại tiện, như vậy càng làm phân thêm táo, sinh nhiệt, càng tăng xuất huyết.

- Phụ nữ trong thời kỳ kinh nguyệt cần chú ý vệ sinh âm đạo kỹ, nếu không dễ gây viêm niêm mạc cửa hậu môn.

BS. Minh Nguyệt, Khoa học & Đời sống