Mang thai với phụ nữ là một việc lớn trong đời, vừa hạnh phúc, lại vừa nguy hiểm. Thai nhi có thể không phát triển, bị nhiễm độc, bị dị dạng hoặc chết trong bụng mẹ, nếu không được xử lý kịp thời có thể khiến cả mẹ tử vong. Phụ nữ có thai cần lưu ý một số hiện tượng dưới đây để kịp tự cứu mình và con.

Thai phụ nào cũng có thể tự bảo vệ mình và con.

Thai máy (thai đạp)

Thai động là biểu hiện thai nhi tồn tại, mỗi ngày theo dõi xác định thai động có thể biết trước sự an nguy của thai. Phải đến tháng thứ 4-5 của thai kỳ, người mẹ mới có thể cảm thấy thai máy. Tuy vậy, trên thực tế thai nhi đã hoạt động ngay từ khi mới hình thành, song còn yếu nên không thể quan sát được. Càng đủ tháng thì thai máy càng khoẻ.

Khi mang thai quá kỳ, hiện tượng thai động đã giảm đi chút ít. Nết thai động giảm dần, sau đó mất hẳn từ 24-28 giờ thì thai nhi có thể chết. Vì thế khi thấy thai nhi giảm động phải mời bác sĩ theo dõi ngay để xác định lại tình trạng của thai, cấp cứu kịp thời, giảm bớt nguy cơ tử vong cho thai.

Chiều cao đáy tử cung

Đo chiều cao đáy tử cung phải bắt đầu từ tuần 28 sau khi mang thai. Nếu thai phụ không thể đến bệnh viện kiểm tra theo định kỳ thì việc đo này quan trọng hơn. Chiều cao đáy tử cung được tính từ chính giữa bụng dưới (đáy tử cung) xuống đến xương mu.

Mỗi tuần nên đo 1 lần (bình thường chiều cao này sẽ tăng từ 0,5-1,5cm). Nếu trong 3 tuần liên tục đo 3 lần mà chiều cao đáy tử cung không tăng thì có khả năng thai nhi phát triển chậm, hoặc do đa ối, cần đến bệnh viện kiểm tra ngay.

Một số triệu chứng khác

Trong thời kỳ mang thai, cơ thể người phụ nữ dễ có vấn đề hơn lúc bình thường. Nếu thấy các triệu chứng sau đây thì cần đề cao cảnh giác, kịp thời đến bệnh viện điều trị.

- Nôn mửa nhiều lần: Nôn nhẹ là biểu hiện thường thấy nhất trong thời kỳ có thai giai đoạn đầu, vài tuần là hết và không cần điều trị. Nhưng nôn mửa nhiều lần và dữ dội, ăn vào thứ gì nôn ra thứ ấy, thậm chí kể cả nước uống, có thể dẫn tới mất nước và điện giải, cần đi khám và điều trị ngay.

- Đau bụng dưới: Đau bụng từng cơn, có cảm giác đau đẻ, kèm theo mỏi lưng, nhất là có hiện tượng chảy máu âm đạo có thể là dấu hiệu báo trước của sẩy thai hoặc đẻ non, rau tiền đạo...

- Phù nặng: Vào quý giữa và cuối của thời kỳ mang thai, người phụ nữ có thể bị xuống máu chân gây phù nhưng không khó chịu gì; đây là hiện tượng bình thường không cần bận tâm. Nhưng nếu phù nghiêm trọng kèm tăng huyết áp thì phải nghĩ đến nhiễm độc thai nghén.

- Cân nặng tăng quá nhanh: Nếu mỗi tuần thai phụ tăng cân quá 400g thì có khả năng con sinh đôi, đa ối hoặc nhiễm độc thai nghén... cần đi khám ngay.

- Bị cảm, cúm, sởi: Trong 3, 4 tháng đầu của thời kỳ thai nghén mà bị nhiễm sởi hoặc cúm thì rất nguy hại cho thai nhi, có thể làm cho 30-50% thai nhi bị quái thai. Vì vậy nếu xác định bị cúm hoặc sởi thì nên đi khám toàn diện tại khoa sản để bác sĩ áp dụng các biện pháp bổ cứu hoặc khi cần thì phải nạo bỏ thai.

- Tiểu tiện khác thường: Nếu tiểu tiện có cảm giác rát đau hoặc có đau bụng, bị lạnh và sốt, có khả năng bị viêm nhiễm hệ tiết niệu.

- Sợ hãi, thở gấp: Cuối kỳ mang thai, người phụ nữ sợ hãi, hụt hơi khi làm việc nặng là hiện tượng bình thường. Nhưng nếu hoạt động nhẹ hoặc ở trạng thái nghỉ ngơi cũng bị hoảng hốt, thở gấp rõ rệt, hoặc tim đập mạnh, khó thở đến mức không nằm được thì cần nghĩ đến bệnh tim và điều trị sớm.

- Phát sốt, hạch limpho sưng to: thai phụ đã mắc một bệnh nhiễm trùng nào khác. Nếu có mệt mỏi, vàng da, ăn kém, cần nghĩ đến bệnh viêm gan, siêu vi trùng.

- Âm đạo chảy chất như nước: Cần kiểm tra xem có phải là nước ối không, cảnh giác với tình trạng màng thai bị rách sớm hoặc đẻ non.

- Âm đạo chảy máu: đây là hiện tượng không thể coi thường. Nếu thấy đau bụng dưới, có thể nghĩ đến sẩy thai, chửa ngoài dạ con, nhau thai bị rách sớm hoặc đẻ non, cần đến bệnh viện sớm. Lưu ý, trong một tháng đầu mang thai, có thể có chút ít kinh nguyệt, nếu không thấy có triệu chứng gì khác thì là hiện tượng không đáng lo ngại.

Ngoài ra, trong thời kỳ mang thai có thể thấy có những triệu chứng như co gân chân, bí đại tiện, bị giãn tĩnh mạch, thiếu máu... đây đều là hiện tượng sinh lý, không nên dùng thuốc lung tung; nếu có kèm theo các biến đổi có tính bệnh lý thì cần kịp thời đi khám.

Việc tự theo dõi quá trình mang thai của mình thường có tính khách quan hơn so với việc kiểm tra trước khi đẻ tại bệnh viện; sự kết hợp chặt chẽ 2 việc này giúp đảm bảo sức khoẻ cho phụ nữ mang thai.

BS. Minh Nguyệt, Khoa học & Đời sống