Batiksarong - một mặt hàng dệt may truyền thống nổi tiếng của Indonesia.

Theo quy định của vòng đám phán Urugoay (năm 1994) từ ngày 1/1/2005 WTO xóa bỏ hạn ngạch xuất, nhập khẩu đối với sản phẩm dệt may. Báo cáo hàng năm 2002 của WTO cho biết việc xóa quota đối với hàng dệt may sẽ làm tăng khối lượng hàng dệt và quần áo từ các nước châu Á vốn đã tăng trưởng mạnh. Thậm chí chỉ cần tăng trưởng 5,3%/năm trong 12 năm tới hoặc 3,2% trong ngành công nghiệp dệt, thị trường xuất, nhập khẩu toàn cầu hàng dệt và quần áo vẫn có thể đạt 600 tỷ USD vào năm 2015. Tuy nhiên thị trường dệt may sẽ cạnh tranh quyết liệt. Xóa bỏ quota buộc các nước phải có những biện pháp để bảo hộ ngành sản xuất trong nước như kiện chống bán phá giá. Đây là biện pháp không chỉ nước giàu mà cả nước nghèo cũng áp dụng. Từ tháng 07/2002 đến 06/2001 WTO nhận 313 vụ kiện, trong đó từ Mỹ 77, Canada 41, EC 29, Australia 20, trong khi từ Ấn Độ 37, Argentina 44, Nam Phi 20, Brazil 10. Theo Văn phòng dệt may quốc tế có trụ sở tại Genever, hàng dệt và quần áo là lĩnh vực đứng thứ 3 sau sắt thép và hóa chất bị kiện chống bán phá giá nhiều nhất. Không phải ngẫu nhiên Mỹ phản ứng gay gắt khi mới đây EU quyết định trừng phạt thương mại Mỹ. Việc làm của EU, theo Reuters, sẽ ảnh hưởng hàng loạt mặt hàng xuất khẩu của Mỹ, trong đó có hàng dệt. Ngoài ra nhiều nước còn áp dụng những cách khác để hạn chế nhập khẩu. Chẳng hạn sau sự kiện ngày 11/09/2001, Mỹ áp dụng biện pháp phân loại các mức độ nguy hiểm, theo đó áp đặt kiểm soát các tàu hàng và bến giao-nhận hàng gây khó khăn xuất khẩu từ các nước nghèo. Ngân hàng Thế giới (WB) ước tính, việc Mỹ và EU trợ giá mặt hàng bông khiến các nhà sản xuất châu Phi thiệt hại 300 triệu USD, nhiều hơn số tiền các nước phát triển giảm nợ cho các nước châu Phi sản xuất bông năm đó…

Thời hạn WTO xóa bỏ quota đối với hàng dệt-may đến gần buộc những nền kinh tế thành viên quan tâm thực thi nhiều biện pháp để tăng khả năng cạnh tranh của ngành công nghiệp này. Đầu tháng 3/2004, Nhóm cấp cao về ngành dệt của EU thảo luận những biện pháp cải thiện khả năng cạnh tranh của hàng dệt may và kiến nghị EU mở rộng sẽ khẩn trương nghiên cứu và đổi mới các lĩnh vực giáo dục, đào tạo, việc làm, chính sách thương mại, bảo vệ nhãn mác, tạo cơ hội kinh doanh mới, ứng dụng công nghệ cao, tăng đầu tư vào các quy trình và vật liệu sản xuất mới, đổi mới thiết kế và hệ thống sản xuất, v.v… Ấn Độ và Pakixtan, theo nhận xét của AFP, cũng tăng tốc các cuộc đàm phán nhằm thúc đẩy hợp tác ngành dệt-may, theo đó mở nhiều liên doanh mới. Năm 2001, kim ngạch buôn bán hai chiều đạt 246 triệu USD, năm 2003, giảm còn 206 triệu USD do quan hệ hai nước căng thẳng. Hai bên dự kiến mở cửa thị trường, trong đó có dệt-may, lĩnh vực thu hút nhiều lao động nhất của hai nước, để góp phần nâng kim ngạch thương mại song phương lên 3-4 tỷ USD/năm. Indonesia tích cực tìm biện pháp thu hút đầu tư nâng cấp nhà xưởng, máy móc, bổ sung lao động ngành nghề để khai thác lĩnh vực có nhiều cơ hội trong công nghiệp dệt may là sản xuất hàng hóa chất lượng cao như quần áo lót, quần áo trẻ em, mẫu mã thời trang. Hội nghị thương mại và phát triển của LHQ (UNCTAD) gợi ý các nước châu Phi đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng, nâng cao chất lượng và đa dạng hóa sản phẩm… 

• Phương Bình (Báo Nhân Dân)