(VietNamNet) - Không ít nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam đã và đang kêu ca về những quy định, thủ tục đất đai chậm trễ, vừa gây lãng phí vừa ảnh hưởng đến việc kinh doanh của họ.

Đất đai là yếu tố quan trọng tác động đến quyết định của nhà đầu tư nước ngoài.

Từ thực tế

Trường hợp thứ nhất là với Công ty TNHH Làng Hoa Thụy Khuê - DN liên doanh giữa Công ty Công viên Cây xanh và Tập đoàn Hasebe Construction Co., Ltd.(Nhật Bản) để xây dựng nhà, kinh doanh cho thuê tại 14, Thụy Khuê, Hà Nội. Liên doanh được Uỷ ban Nhà nước về Hợp tác và Đầu tư cấp giấy phép đầu tư tháng 6/1992. Phía Việt Nam được góp vốn bằng giá trị quyền sử dụng đất là 33.500m² (chiếm 30% vốn pháp định), thời gian hoạt động trong 30 năm. Tháng 1/1992, UBND thành phố ký quyết định cho phép DN liên doanh sử dụng diện tích đất này để thực hiện dự án đầu tư đã được cấp phép.

6 năm sau, vào tháng 4/1998, UBND thành phố Hà Nội có quyết định thu hồi 4.164m2 để làm đường dạo ven hồ trong Dự án xây dựng hạ tầng xung quanh Hồ Tây. Nhưng cho đến tận năm 2003 mới tiến hành thu hồi đất, vì lúc đó mới có kinh phí triển khai. Vấn đề là ở chỗ, liên doanh đã không được phép xây dựng công trình trên phần đất sẽ bị thu hồi tuy vẫn quản lý số đất này trong thời gian 6 năm (từ 1998 - 2003), và việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của liên doanh cũng vì thế mà phải đợi cho đến khi thu hồi thực tế thì mới được cấp. Việc không có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã làm ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của nhà đầu tư nước ngoài.

Trường hợp thứ hai là Công ty Liên doanh Đay Sông Hồng - liên doanh giữa Xí nghiệp Liên hợp Đay Thái Bình (nay là Công ty Đay Thái Bình) với tập đoàn Unitem Investments Holdings Pte.Ltd (Singapore) có trụ sở tại tỉnh Thái Bình. Tháng 3/1992, liên doanh được cấp giấy phép đầu tư với thời gian hoạt động 20 năm. Bên Việt Nam đóng góp 2.200m² quyền sử dụng đất, với nhà xưởng, cơ sở phụ trợ trên đất, chiếm 40,8% vốn pháp định. Nhưng sau khi hoạt động được vài năm, hai bên đã thống nhất giải thể trước thời hạn vì sản phẩm bao tải đay không tiêu thụ được trong nước cũng như nước ngoài. Tuy nhiên, kể từ khi UBND tỉnh Thái Bình ra quyết định giải thể (ngày 16/11/2000) cho đến nay đã 4 năm mà việc thanh lý tài sản vẫn chưa xong. Hiện nay, quyền sử dụng đất và nhà xưởng mà bên Việt Nam góp vào liên doanh vẫn chưa được tiếp quản, bỏ không, rất lãng phí. Bên đối tác nước ngoài cũng thiệt thòi vì càng để lâu thì giá trị quyền sử dụng đất càng giảm.

Đến văn bản

Luật Đất đai hiện hành được Quốc hội thông qua ngày 26/11/2003. Nghị định của Chính phủ về thi hành Luật Đất đai đang được đưa ra lấy ý kiến và sẽ đưa vào thực hiện từ 1/7 tới. Luật Đất đai được đánh giá là đã ''thoáng'' hơn, nhưng với Nghị định Thi hành Luật - văn bản có tính chất soi đường để luật đi vào hoạt động thì còn nhiều phản hồi, đặc biệt là với các quy định có liên quan đến nhà đầu tư nước ngoài.

Theo TS.Phan Thị Hương Thuỷ, Trưởng văn phòng luật sư Hoàng Long, về cách xác định thời hạn sử dụng đất, điều 30, Dự thảo Nghị định Thi hành Luật Đất đai quy định: ''Thời hạn  giao đất, cho thuê đất tính từ ngày có quyết định giao đất, cho thuê đất của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền''. Trong khi đó, điều 85, Nghị định số 24/2000/NĐ-CP ngày 31/7/2000 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật Đầu tư nước ngoài tại Việt Nam lại quy định, thời hạn của DN có vốn đầu tư nước ngoài được tính từ ngày bàn giao đất trên thực địa. Do đó, sau khi được cấp giấy phép đầu tư thì DN mới có tư cách để thực hiện các thủ tục thuê đất. Như vậy, thời điểm có quyết định cho thuê đất bao giờ cũng đến  muộn hơn thời điểm cấp giấy phép đầu tư, có khi tới hàng năm. Điều này đã dẫn đến thực tế là thời hạn hoạt động theo quy định trong giấy phép đầu tư đã hết nhưng thời hạn thuê đất vẫn còn.

Để nâng cao sức hút đối với các nhà đầu tư nước ngoài, vấn đề cấp thiết hiện nay là phải giảm thiểu các thủ tục về giao đất, cho thuê đất đối với các nhà đầu tư nước ngoài, nhằm mục đích rút ngắn khoảng cách giữa thời điểm cấp giấy phép đầu tư và thời gian giao đất cho DN liên doanh.

• Phương Thanh