(VietNamNet) - Khi dự thảo Luật thuế Thu nhập cá nhân (TNCN) được trình lấy ý kiến Quốc hội, Hiệp hội các Nhà đầu tư tài chính (VAFI) cũng có một bản góp ý gửi tới Chính phủ, Bộ Tài chính, Quốc hội.. Trong đó, tập trung đề xuất thuế TNCN đối với lãi tiền gửi ngân hàng và chuyển nhượng cổ phiếu...

Thuế lãi ngân hàng: 1% cho mọi đối tượng

Vafi bày tỏ quan điểm việc thu thuế từ lãi tiền gửi tiết kiệm, làm sao không ảnh hưởng đến việc huy động vốn của hệ thống ngân hàng, không làm tăng lãi suất huy động và mức lạm phát, đảm bảo người gửi tiền được hưởng phần lãi suất thực.

Thuế TNCN đánh trên lãi suất tiết kiệm: 1% sẽ khả thi hơn? (Ảnh:vir.com.vn)

Nhưng Vafi cũng lo ngại rằng với mức thu như trong dự thảo có thể phát sinh những cách lách và trốn thuế. Hơn nữa, việc thu thuế nếu tiến hành theo phương pháp tổ chức tín dụng, mỗi khi trả tiền lãi tiết kiệm đến một mức tiền nhất định thì phải thực hiện khấu trừ tiền thuế. Cuối năm cá nhân sẽ kê khai để được hoàn lại. Cách làm này, có thể, sẽ buộc phải mở rộng diện khấu trừ thuế, biên chế ngành thuế sẽ phải tăng lên và phát sinh chi phí quản lý.

Vì vậy, Vafi đề xuất một cơ thế thu khác: nếu mức lạm phát trên 5% thì thu 1% trên tổng số  lãi tiền gửi tiết kiệm cho tất cả đối tượng có tiền gửi tiết kiệm. Nếu mức lạm phát dưới 5%, khi đó lãi xuất thực của tiền gửi tiết kiệm tăng lên thì thu 3% trên tổng số  lãi tiền gửi cho mọi đối tượng. 

Việc thu thuế được khấu trừ ngay tại tổ chức tín dụng khi người dân lĩnh tiền lãi tiết kiệm. Mọi tổ chức tín dụng sẽ đóng vai trò làm Đại lý thu thuế cho cơ quan Thuế như cách thức thu thuế đối với người có thu nhập cao tại doanh nghiệp. 

Theo dự tính của Vafi, với phương pháp này sẽ đảm bảo thu đúng, thu đủ ở tỷ lệ 98% trở lên và sẽ tạo được nguyên tắc công bằng trong nghĩa vụ nộp thuế cho mọi đối tượng. Đây là một mức rất thấp, không ảnh hưởng đến đời sống của những người thu nhập thấp cũng như không ảnh hưởng đến lãi suất huy động của hệ thống ngân hàng. 

Theo cách này, nếu gửi tiết kiệm số tiền từ 100 triệu - 500 triệu đồng, tiền lãi hàng năm nhận được khoảng từ 10 triệu - 50 triệu đồng. Vậy số thuế phải đóng sẽ trong khoảng từ 100 ngàn - 500 ngàn đồng. Khoản tiền rất nhỏ nhưng “góp gió thành bão”. Vì thuế thấp sẽ thu được rất nhiều thuế so với phương pháp như trong dự thảo.

Chưa nên đánh thuế chuyển nhượng chứng khoán

Theo dự thảo, sẽ áp thuế suất 25% đối với thu nhập từ chuyển nhượng vốn, chuyển nhượng chứng khoán. Thu nhập chịu thuế từ chuyển nhượng vốn được xác định bằng giá bán trừ đi giá mua các loại chứng khoán, và các khoản chi phí tạo ra thu nhập từ hoạt động chuyển nhượng vốn.

Thị trường chứng khoán Việt Nam còn nhỏ, cần miễn thuế để thu hút nhà đầu tư. (Ảnh: Phước Hà)

Dẫn chứng từ các thị trường tài chính lớn như Hồng Kông, Singapore cho thấy đều không áp dụng thuế chuyển nhượng chứng khoán. Bên cạnh đó, từ kinh nghiệm phát triển của TTCK các nước , việc mua đi bán lại chứng khoán hàng ngày đóng vai trò rất quan trọng cho sự phát triển TTCK. Nó tạo lên tính sôi động và thanh khoản của thị trường chứng khoán, làm tăng khối lượng giao dịch hàng ngày và từ đó giúp cho doanh nghiệp có nhiều điều kiện huy động vốn với giá rẻ. Nếu áp thuế khoán, TTCK sẽ trở nên buồn tẻ, trầm lắng, không sôi động và tất yếu cổ phiếu sẽ kém thanh khoản, doanh nghiệp sẽ không gặp thuận lợi khi huy động vốn.

Vì vậy, Vafi đề xuất, không áp dụng phương pháp tính thuế đối với các giao dịch chuyển nhượng chứng khoán như qui định trong Dự thảo. Và chỉ khi TTCK VN phát triển ở giai đoạn có khoảng 2 triệu người đầu tư chứng khoán, mọi giao dịch của cá nhân phải qua hệ thống ngân hàng thì nên xem xét đánh thuế trên tiền lời thực (Capital gain tax), ở mức hợp lý phù hợp với hoàn cảnh thực tiễn. 

Vafi cho rằng, TTCK của ta hiện nhỏ nhất trên thế giới, với chỉ có trên 100.000 người chơi chứng khoán. So với các nước trong khu vực, tỷ lệ dân số chơi chứng khoán chiếm từ 5%-60%. Vì vậy Nhà nước cần có nhiều chính sách hợp lý để gia tăng số người chơi chứng khoán trước khi tính đến chuyện thu thuế.

Bên cạnh đó, theo cách thu thuế mà Ban soạn thảo Luật dự định áp dụng là thu nhập chịu thuế từ chuyển nhượng vốn, được xác định bằng giá bán trừ đi giá mua các loại chứng khoán, giấy chứng nhận các hình thức đầu tư vốn khác và các khoản chi phí có liên quan đến việc tạo ra thu nhập từ hoạt động chuyển nhượng vốn là rất khó thực hiện.

Bởi vì, theo Vafi, với thực tế chuyển nhượng trên thị trường sẽ không thể tạo ra đầy đủ cơ sở để xác định giá mua, giá bán, chi phí mua bán đối với những loại cổ phiếu không niêm yết trên TTCK. Giao dịch của những loại cổ phiếu này là giao dịch trao tay và với giấy tờ viết tay, không thông qua tổ chức trung gian nào. Cơ quan thuế địa phương không thể biết từng cá nhân đang kinh doanh loại chứng khoán gì và ở đâu. Thậm chí đối với những cổ phiếu niêm yết trên TTCK, có thông qua công ty chứng khoán, cơ quan thuế có thể biết được giá mua giá bán chứng khoán của từng loại cá nhân. Nhưng cũng không thể xác định được vì có nhiều khoản chi phí kinh doanh chứng khoán lớn không nằm trong sổ sách của công ty chứng khoán.

• Phước Hà