(VietNamNet) - 10 năm tới ít nhất cả nước cũng phải xây dựng 95 nhà máy điện với tổng công suất 49.044 MW, trong đó riêng EVN là 44 nhà máy có tổng công suất 24.045 MW. Liệu mục tiêu này có thực hiện được?

Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho biết đã lên kế hoạch triển khai Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia giai đoạn 2006 - 2015 có xét đến năm 2025 (gọi tắt là Quy hoạch điện VI).

EVN sẽ thành lập nhiều CTCP

EVN cho biết sẽ đổi mới mạnh mẽ về mô hình quản lý đầu tư các dự án. Theo đó, đối với các công trình nguồn điện do EVN thu xếp vốn toàn bộ, trước mắt sẽ sử dụng mô hình Ban Quản lý dự án để quản lý, sau đó sẽ lập công ty cổ phần sau khi. Đối với các dự án vay vốn thương mại trong nước, hoặc vay thương mại nước ngoài mà không có yêu cầu bắt buộc Tập đoàn phải đứng tên chủ thể vay, sẽ thành lập các công ty cổ phần để triển khai.

Các công trình nguồn điện do các công ty cổ phần triển khai về nguyên tắc sẽ do công ty tự thu xếp vốn; các công trình lưới điện 220 - 500 kV sẽ do EVN thu xếp vốn; các công trình lưới điện 110 kV trở xuống do các công ty điện lực thu xếp vốn, trừ một số công trình cấp điện nông thôn, miền núi, hải đảo thì có cơ chế riêng theo Luật Điện lực và được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận.

EVN dự kiến sẽ mời các cổ đông là các tập đoàn, tổng công ty trong nước, các công ty con của EVN tham gia góp vốn thành lập các công ty cổ phần; nghiên cứu phương án giao cho các công ty phát điện mà EVN chiếm cổ phần chi phối đứng ra chủ trì thành lập công ty CP để tận dụng vốn khấu hao cơ bản của các công ty này.

Hướng chủ yếu tới các dự án nhiệt điện

Phần lớn các công trình nguồn điện mới cần triển khai trong Quy hoạch điện VI là nhiệt điện chạy than vì vậy nhu cầu than là rất lớn, theo tính toán thì nhu cầu than cho các nhà máy điện của EVN và các công ty do EVN giữ cổ phần chi phối cũng sẽ tăng rất mạnh: từ khoảng 5,2 triệu tấn năm 2008 lên khoảng 9,6 triệu tấn vào năm 2010 và 49 triệu tấn năm 2015. 

Để giải quyết vấn đề than cho nhiệt điện theo dự kiến của EVN, các nhà máy nhiệt điện than từ Vũng Áng 2 trở ra phía Bắc sẽ sử dụng than nội địa, còn các nhà máy từ Vũng Áng 3 trở vào phía Nam sẽ sử dụng than nhập khẩu.

Một số ý kiến cho rằng với phần lớn các công trình nguồn điện mới cần triển khai trong Quy hoạch điện VI là nhiệt điện chạy than, trong khi thời gian để xây dựng một nhà máy nhiệt điện có công suất từ 600-1.200 MW hiện mất từ 4-6 năm, như vậy để hoàn thành trên 40 nhà máy điện trong vòng 10 tới là một khối lượng công việc nặng nề đang chờ đợi EVN.

Thi công đường hầm tại Nhà máy thuỷ điện Buôn Kuốp. (Ảnh minh hoạ)

Chưa nói về vấn đề huy động vốn, đền bù giải phóng mặt bằng, chỉ riêng chuyện nhân lực đáp ứng cho các công trình nguồn điện cũng đang là bài toán nan giải. Chúng ta vẫn đang thiếu từ cán bộ quản lý dự án đến tư vấn thiết kế và thi công. 

Hiện nay trong các dự án điện vẫn đang tồn tại hiện tượng một Ban Quản lý dự án phải đảm đương nhiều dự án điện cùng lúc, có khi đến 4-5 dự án. Khi các dự án mở ra khắp nơi, một Ban Quản lý sẽ phải đảm đương nhiều dự án cùng lúc thì vấn đề nhân lực là một bài toán khó. 

Quản lý dự án là một nghề nhưng nghề này chưa có trong danh mục đào tạo ở Việt Nam mà chủ yếu chỉ là tập huấn ngắn ngày. Hầu hết cán bộ của các Ban Quản lý đều phải làm việc theo kinh nghiệm là chính.

Lực lượng tư vấn thiết kế vẫn chưa thể theo kịp tốc độ tăng trưởng các dự án điện. Nhiều hạng mục tư vấn trong nước không thể đảm đương nên phải thuê tư vấn nước ngoài. Tình trạng “tắc thiết kế” ở các dự án điện xảy ra thường xuyên làm cho thiết kế không theo kịp thi công; cán bộ thiết kế giám sát, tác giả không giải quyết kịp thời các phát sinh, thay đổi tại hiện trường; chất lượng các đồ án thiết kế không phải lúc nào cũng cao nên khi thi công mới thấy bất cập... cũng đã và đang là nguyên nhân làm chậm tiến độ thi công.

Về phía các nhà thầu trong nước thì năng lực thi công cũng chưa thể theo kịp yêu cầu ở các dự án điện đang mở ra trên khắp cả nước hiện nay. Chưa đáp ứng ở đây là cả về nhân lực, vật lực (trang thiết bị, máy móc thi công...)  Khi bị chủ đầu tư ép tiến độ ở dự án này, nhân lực vật lực ở dự án kia sẽ được chuyển đến và do vậy lợi bất cập hại khi nhìn ở góc độ toàn cục. Gánh nặng thì nhiều nhưng khả năng thì có hạn nên chậm tiến độ là điều dễ nhận thấy.

Mục tiêu có quá khả năng?

Trong 10 năm phát triển vừa qua nguồn điện cả nước mới tăng thêm 8.000 MW vậy nhưng 10 năm tới phải phấn đấu để tăng thêm khoảng 50.000 MW (riêng EVN từ 24.000 - 33.000 MW) thì quả là một nhiệm vụ nặng nề và đầy khó khăn. Trong khi đó thực tế lại có quá nhiều vướng mắc nan giải chưa giải quyết ngay được. Liệu mục tiêu đặt ra có quá khả năng?

Các tổng sơ đồ của ngành điện trước đây chỉ xây dựng với mức phụ tải tăng từ 11%, 13%, cùng lắm là 15% và trước khi gia nhập WTO chúng ta đã chuẩn bị một phương án tích cực, phụ tải tăng 16%, rất nhiều ý kiến đã ái ngại, nhưng do tình hình đầu tư của nền kinh tế với những số liệu rất bất ngờ lên tới trên chục tỷ USD mỗi năm, cho nên tinh thần Quy hoạch điện VI lần này là chuẩn bị sẵn sàng cho tình hình mới và Chính phủ đã chỉ đạo phương án cơ sở ít nhất là 17%. Mặc dù vậy, Chính phủ vẫn không yên tâm nên đã tính toán mức tăng phụ tải lên 20% để điều hành và chuẩn bị phương án 22%/năm cho trường hợp tăng trưởng đột biến.

Cũng còn nhiều câu hỏi đặt ra ở đây chẳng hạn như chúng ta phát triển nhanh như thế có ổn định không? có đủ tiềm lực phát triển nhanh như vậy? Tuy nhiên lần này Quy hoạch duyệt để mà làm, theo hướng vừa làm vừa nghe ngóng, điều chỉnh chứ không cố định, cho nên các danh mục các dự án nguồn, lưới điện nằm trong Quy hoạch đã phê duyệt chỉ là quyết định tại ở thời điểm này ở. Nếu 1 năm sau hoặc sớm hơn thế tình hình thực tế thay đổi thì sẽ thay đổi, điều chỉnh lại. Đây mới là quy hoạch và định hướng, chưa có quyết định đầu tư nhưng phải chuẩn bị sẵn sàng để nếu tình hình phát triển như thế thật thì ta đã có phương án giải quyết.

• Trần Thuỷ
   
  Ý kiến của bạn đọc: