- Hiện nay, nhiều loại ô tô đang giảm giá mạnh. Thế nhưng, các DN ôtô dự báo, năm 2009 giá xe sẽ tăng lên, trong khi sức mua suy giảm rõ rệt, điều này sẽ đẩy thị trường ôtô Việt Nam rơi vào cảnh hắt hiu, ảm đạm.

Tiêu thụ giảm, giá xe tăng

Ông Michel Pease, Tổng giám đốc Công ty Ford Việt Nam cho biết, có một thực tế là cho tới cuối năm 2008, lượng ôtô tồn đọng của các DN còn khá nhiều và chỉ tiêu tài chính vẫn còn rất xa để đạt được định mức.

Chính vì vậy mà nhiều DN đã giảm mạnh giá xe, tăng khuyến mãi để giải quyết hàng tồn kho. Ít nhất trong một vài tháng đầu năm 2009, khách hàng sẽ là những người hưởng lợi nhiều nhất do các hãng xe hơi tiếp tục đưa ra chính sách giảm giá và khuyến mại đặc biệt để giải phóng hàng tồn và bảo vệ mức thị phần.

Nhưng bắt đầu từ quý 2/2009 giá xe hơi sẽ tăng đáng kể. Trước tiên, Luật thuế Tiêu thụ đặc biệt sửa đổi được dụng từ 1/4/2009 làm giá xe 7 chỗ thông dụng tăng lên. Bên cạnh đó, trong năm qua, dù cho tỉ lệ lạm phát tăng trên 20%, các hãng xe hơi vẫn không nâng giá. Vì thế mức giá chung sẽ được tăng lên trong năm 2009 để bù đắp lại các chi phí cao hơn của phụ tùng nhập khẩu và các loại thuế khóa cùng những chi phí liên quan khác. Như vậy, khi tính các chi phí này cùng với lệ phí trước bạ vốn đã cao hơn trước, sức mua sắm xe hơi sẽ suy giảm rõ rệt vào năm 2009.

Về cơ bản nền công nghiệp ô tô được dự báo sẽ sụt giảm số lượng tiêu thụ từ 20% tới 25% so với năm 2008. Xe tải sẽ chịu mức ảnh hưởng thấp nhấp, xe cá nhân sẽ giảm ít nhất ¼ so với 2008. (Trong năm 2008 tiêu thụ ôtô ước tính đạt 120.000 xe các loại, trong đó xe cá nhân vào khoảng 80.000 chiếc)

Ông Mukarami, Tổng giám đốc Công ty Toyota Việt Nam nhận định, những tác động tiêu cực của thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ có hiệu lực vào tháng 4 năm 2009 sẽ ảnh hưởng và làm suy giảm thị trường ôtô. Giá xe sẽ tăng lên và lượng ôtô tiêu thụ giảm rõ rệt, thị trường ôtô sẽ ảm đạm và các nhà sản xuất xe hơi đều  gặp khó khăn.

Theo ông Huỳnh Dư An, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Euro Auto nhà phân phối xe BMW tại Việt Nam thì trong năm 2007 do tiêu thụ ôtô tăng mạnh nên, trong  2008 các DN đã tăng mạnh sản lượng xe, nhưng từ giữa năm 2008 do có có nhiều chỉnh trong chính sách với ôtô như tăng thuế nhập khẩu xe nguyên chiếc, tăng lệ phí trước bạ... và kinh tế khó khăn nên tiêu thụ xe giảm mạnh đã làm cho lượng ôtô tồn đọng lớn.

Với kinh tế khó khăn và sự tác động của các chính sách nên tất cả các DN ôtô  đều cắt giảm mạnh sản lượng trong năm 2009. Có những DN lên kế hoạch cắt giảm tới 50% sản lượng so với 2008, nhập khẩu xe nguyên chiếc cũng giảm mạnh. Sản lượng sụt giảm sẽ khiến giá xe tăng lên. "Giá xe chỉ giảm khi sản lượng ôtô tăng lên, nay sản lượng giảm đồng nghĩa với giá xe phải tăng", ông An nói.

Thị trường ôtô 2009 sẽ không còn những giai điệu rộn ràng. (Ảnh Trần Thuỷ)

Giá xe sẽ tăng như thế nào?

Bắt đầu từ 1/1/2009, mức lệ phí trước bạ đối với ôtô tại Hà Nội sẽ là 12%, thay cho mức áp dụng trước đó là 10%. Đây là đề xuất của UBND Thành phố Hà Nội vừa được HĐND thông qua, áp dụng trên địa bàn toàn thành phố.

Như vậy, chi phí dành cho khách hàng mua ôtô lại tăng thêm. Với những xe có giá thấp nhất hiện nay là 10.000 USD thì lệ phí trước bạ cũng tăng thêm 200 USD so với hiện nay, còn những xe giá trị càng cao thì lệ phí trước bạ tăng thêm càng lớn. Với những xe có giá 50.000 USD thì mức phí trước bạ phải nộp là 6.000 USD tăng thêm 1.000 USD so với hiện nay. TP.HCM  đang dự kiến sẽ áp dụng mức lệ phí trước bạ là 15% trong năm 2009.

Từ 1/4/2009 Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi chính thức có hiệu lực, thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt đối với các loại xe dưới 10 chỗ ngồi, có dung tích xi-lanh dưới 2.000cm3 sẽ ở mức 45%, các loại xe có dung tích xi-lanh từ 2.000cm3 đến 3.000cm3 ở mức 50% và xe trên 3.000cm3 ở mức 60%.

Với mức thuế mới này thì giá ôtô dưới 10 chỗ gồi có nhiều thay đổi.  Trong đó, các loại xe từ 6-9 chỗ sẽ phải chịu mức tăng giá mạnh mẽ nhất còn các loại xe từ 5 chỗ ngồi trở xuống phải chịu mức tăng giá ít hơn.

Hiện các loại xe từ 6-9 chỗ đang hưởng mức thuế chung là 30% trong khi từ 1/4/2009, sẽ phải chịu mức thuế tăng thêm từ 15%-30%.Cụ thể, thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt đối với các loại xe 6-9 chỗ có dung tích xi-lanh dưới 2.000  tăng từ 30% lên 45% kéo theo mức tăng giá bán khoảng 12%, các loại xe từ 2.000 cm3 đến 3.000 cm3 tăng từ 30% lên 50% kéo theo mức giá bán tăng khoảng 15% và xe trên 3.000 cm3 tăng từ 30% lên 60% kéo theo mức tăng giá bán khoảng 23%.

Riêng với nhóm xe 5 chỗ ngồi trở xuống chỉ có những loại xe có dung tích xi-lanh trên 3.000 cm3 phải chịu mức thuế tăng lên  thêm 10%, kéo theo mức tăng giá bán khoảng 7%.Các dòng xe hạng trung như Toyota Camry 2.4L, Honda CR-V, BMW 5 series… không phải chịu bất kỳ sự thay đổi nào khi thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt giữ nguyên mức 50%.

Các dòng xe nhỏ có dung tích xi-lanh từ 2.000cm3 trở xuống như Hyundai Getz, Chevrolet Spark hay Kia Morning… sẽ được hưởng mức thuế giảm thêm 5%, từ mức 50% hiện nay xuống còn 45%, theo đó mức giá bán cũng sẽ giảm khoảng 3%.

Các DN cho biết, theo tính toán giá xe 7 chỗ tăng ít nhất 5.000 USD, trong khi những mẫu xe nhỏ 5 chỗ ngồi, dung tích xi lanh dưới 2.000cm3 khó lòng giảm giá nhiều bởi tiêu thụ giảm, dẫn đến sản lượng được dự báo là thấp cùng với chi phí bộ linh kiện tăng.

Sự trở lại của xe lắp ráp trong nước

Từ 1/1/2009 thị trường bán lẻ Việt Nam mở cửa, các hãng ôtô được tự do nhập khẩu và phân phối xe nguyên chiếc, bên cạnh đó nhiều hãng ôtô khác cũng thâm nhập và mở đại lý phân phối xe tại Việt Nam. Hiện nay, Porsche đã mở showroom phân phối xe tại TP.HCM, Nissan cũng đã thành lập Công ty tại Việt Nam, sắp tới Rolls-Royce cũng sẽ mở đại lý phân phối xe... Với sự xuất hiện của nhiều nhà phân phối xe mới, liệu có làm  cho thị trường ôtô sôi động và các DN giảm giá xe?

Trả lời câu hỏi này các DN ôtô cho biết sẽ không có nhiều thay đổi, bởi thuế, phí tăng làm cho thị trường không thể sôi động.

Ông Hà Minh Tuấn, Tổng giám đốc Công ty Hyundai Motor Việt Nam cho biết, cạnh tranh trên thị trường ôtô năm 2009 không có gì đột biến. Việc mở cửa thị trường bán lẻ chỉ giúp cho người tiêu dùng có nhiều cơ hội lựa chọn sản phẩm tốt.

Theo ông Huỳnh Dư An, các hãng xe muốn mở đại lý phân phối tại Việt Nam thì cần phải phát triển dịch vụ sau bán hàng như bảo hành bảo dưỡng, cung cấp phụ tùng thay thế. Việc xây dựng hệ thống này không thể thực hiện ngay được, phải có thời gian, trong khi thị trường thì ảm đạm, khách hàng không nhiều, có chăng  đây chỉ là bước thăm dò chuẩn bị ban đầu. Nó không ảnh hưởng nhiều đến cạnh tranh trên thị trường của các DN.

Ông Michel Pease cho biết, hình thức nhập khẩu ôtô nguyên chiếc rất thành công trong năm 2008, nhưng nhu cầu đối với loại sản phẩm này cũng đã thấp xuống kể từ khi thuế nhập khẩu tăng lên, đồng thời khách hàng cũng nhận ra rằng việc tìm kiếm phụ tùng thay thế hay các dịch vụ hỗ trợ cho xe nhập khẩu là không hề dễ dàng. Năm 2009, xe sản xuất trong nước sẽ có sức hút trở lại với thị trường do thật sự đáng giá về mặt tài chính và chất lượng được cải thiện.

Cùng với mức thuế nhập khẩu cao áp dụng cho xe nhập khẩu nguyên chiếc thì việc có thêm nhiều các hãng xe nước ngoài mở đại lý phân phối tại Việt Nam sẽ không có ảnh hưởng đáng kể tới thị trường. Một số hãng sản xuất có thể sẽ chọn phương án nhập khẩu các mẫu xe mới, nhưng trọng tâm chính trong năm 2009 sẽ vẫn là xe lắp ráp trong nước.

Theo ông Mukarami, Toyota Việt Nam vẫn tập trung chủ yếu vào việc lắp ráp xe trong nước và sẽ đưa ra thị trường nhiều mẫu xe lắp ráp mới còn nhập khẩu chỉ phát triển khi nhu cầu của khách hàng với xe nhập khẩu nhiều.

• Trần Thuỷ